Όνοµα: Μάρθα Τσίγκαρη
Ηλικία: 39 ετών
Επάγγελµα: Αρχιτέκτων-Μηχανικός
Τόπος Κατοικίας: Λονδίνο
Η Μάρθα γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και σπούδασε Αρχιτέκτων Μηχανικός στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Συνέχισε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο πανεπιστήμιο UCL στο Λονδίνο σε θέματα Προσαρμοστικής Αρχιτεκτονικής και Προγραμματισμού (MSc in Adaptive Architecture & Computation). Σήμερα είναι Partner σε μια από τις κορυφαίες και πιο πρωτοποριακές αρχιτεκτονικές εταιρείες παγκοσμίως, την Foster + Partners, στην οποία και εργάζεται από το 2006.
Έχει δουλέψει σε εκατοντάδες έργα, όπως το νέο αεροδρόμιο του Μέξικο Σίτι, το Lusail Iconic Stadium στο Κατάρ για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2022 της FIFA, και το Sheikh Zayed Museum στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Είναι μέλος του Royal Institute of British Architects, παράλληλα διδάσκει Architectural Computation στο UCL ως Senior Fellow, ενώ είναι μέλος κριτικών επιτροπών για τις εργασίες φοιτητών μεταξύ άλλων στο UCL, την ΑΑ (Architectural Association School of Architecture in London) και στο University of Pennsylvania. Γνωρίζει 8 γλώσσες προγραμματισμού (C#, Python, Processing/Java και VBA, μεταξύ άλλων), μιλάει με ιδιαίτερη εκτίμηση και θαυμασμό για το μέντορά της Alasdair Turner (καθηγητής στο UCL) και είναι αισιόδοξη για την Ελλάδα, την οποία και βρίσκει την ομορφότερη χώρα του κόσμου.
Δυναμική, επίμονη, πολυπράγμων. Χαρακτηριστική “Μακεδόνισσα” θα έλεγε κάποιος – όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε στην καταγωγή της από τα πρώτα λεπτά της κουβέντας μας.
Γιατί αποφάσισες να ασχοληθείς με την αρχιτεκτονική;
Ο πατέρας μου ήταν πολιτικός μηχανικός και ήθελε πολύ να με κάνει αρχιτέκτονα που να γνωρίζει πολύ καλά και από μηχανική. Ήταν η δική του απάντηση στην αέναη μάχη αρχιτεκτόνων και πολιτικών μηχανικών. Μεγάλωσα παρακολουθώντας τη δουλειά του, εκεί πήρα τα πρώτα μου ερεθίσματα. Δούλεψα 6 χρόνια μαζί του και εκεί κατάλαβα ότι ήθελα να επεκτείνω τις γνώσεις μου. Το γραφείο του πατέρα μου ήταν πολύ πρωτοποριακό για την εποχή του, όλα μας τα έργα τα βγάζαμε με υπολογιστή, όταν ακόμη σε πολλά μαθήματα κατά τη διάρκεια των σπουδών μου μου ζήταγαν να δουλεύω με ραπιδογράφο [σ.σ. πένα που χρησιμοποιούνταν όταν ακόμη ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός γινόταν με το χέρι]. Αυτό με έκανε να αγαπήσω την τεχνολογία και να θελήσω να την ανακαλύψω περαιτέρω.
Παρά το νεαρό της ηλικίας σου, έχεις καταξιωθεί σε έναν πολύ ανταγωνιστικό κλάδο και είσαι partner σε ένα από τα κορυφαία αρχιτεκτονικά γραφεία του κόσμου. Πόσο εύκολη ήταν η μέχρι τώρα πορεία σου;
Καµία διαδρομή δεν είναι απόλυτα εύκολη, ήμουν πάντα προσηλωμένη στον επόμενο στόχο μου, δε θεώρησα ποτέ ότι έχω “καταξιωθεί” σε κάτι. Σε ακούω να μου λες ότι είμαι καταξιωμένη, αλλά εγώ δεν το νιώθω αυτό. Πάντα προσπαθώ να κάνω το καλύτερο που μπορώ. Επίσης, δεν συνέκρινα ποτέ τον εαυτό μου με τον περίγυρό μου. Πιστεύω πολύ στην ατομικότητα και πάντα με ενδιέφερε να εξελίσσομαι ως άνθρωπος.
Με γεμίζει το ότι δουλεύω σε μεγάλα έργα χρησιμοποιώντας τεχνολογίες αιχμής. Το ότι έχω τη δυνατότητα να κάνω έρευνα στην πρώτη γραμμή της καινοτομίας, χρησιμοποιώντας για παράδειγμα τεχνητή νοημοσύνη και γενετικούς αλγόριθμους στη σχεδιαστική διαδικασία […] Το κυριότερο όμως είναι ότι με γεμίζει η δημιουργικότητα, το ότι έχω το ρόλο του problem solver και το ότι επεκτείνω τα όρια του δυνατού.
Ένιωσες ότι η μέχρι τώρα επαγγελματική σου πορεία πιθανά να ήταν πιο δύσκολη επειδή είσαι γυναίκα;
Όχι, δεν το ένιωσα ποτέ – αυτό το κληρονόμησα από τη μητέρα μου! Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι δεν ισχύει στον κλάδο όπου βρίσκομαι. Στον εργασιακό χώρο πάντα έβλεπα τον εαυτό μου σαν αρχιτέκτονα και όχι σαν γυναίκα και εισέπραξα και αντίστοιχη συμπεριφορά. Με έχουν στηρίξει πολύ οι άντρες στη ζωή μου: ο πατέρας μου, ο σύντροφός μου, ο αδερφός μου, οι συνεργάτες μου στη δουλειά που στην αρχή ήταν όλοι άντρες, ο καθηγητής μου και μέντοράς μου στο UCL, ο Alasdair Turner, ο οποίος με μύησε στον αρχιτεκτονικό προγραμματισμό και με εμπιστεύτηκε να συνεχίσω το έργο του αφού έφυγε από τη ζωή. Ένας υπέροχος άνθρωπος στον οποίο οφείλω πολλά. Ποτέ δε φοβήθηκα να μιλήσω. Είμαι προσεκτική, είναι πολλές φορές που δε γνωρίζω κάτι και τότε δε μιλάω, ακούω. Αλλά, όταν νιώθω σίγουρη για κάτι, τότε πάντα θα μιλήσω.
Πώς ήταν η εμπειρία σου από το ελληνικό πανεπιστήμιο;
Εξαιρετική. Μου έδωσε πάρα πολύ καλές βάσεις. Θεωρώ ότι στην Ελλάδα έχουμε, σε ακαδημαϊκό επίπεδο, πολύ καλά πανεπιστήμια. Επειδή έχω διδάξει και δώσει διαλέξεις σε πολλά πανεπιστήμια (MIT, UPenn, UCL μεταξύ άλλων), έχω μέτρο σύγκρισης. Οι Έλληνες φοιτητές αποκτούν πολύ δυνατές βάσεις. Γι’ αυτό και στη δουλειά, αν έρθει κάποιος Έλληνας για συνέντευξη, ξέρω ότι θα έχει πάντα πολύ ανταγωνιστικό portfolio και βιογραφικό, γιατί πάντα οι Έλληνες αποδίδουν εξαιρετικά. Μου το λένε και άλλοι partners εδώ στο γραφείο που δεν είναι Έλληνες. Εντυπωσιάζονται όχι μόνο με τις γνώσεις, αλλά κυρίως με την εργατικότητα και το φιλότιμό τους.
Θα αυτοματοποιηθεί πλήρως, πιστεύεις, ο κλάδος της αρχιτεκτονικής τα επόμενα χρόνια;
Απάντηση δεν έχω. Αυτό που γνωρίζω είναι ότι η τεχνολογία έχει εξελιχθεί δραστικά. Ίσως στον κλάδο μας λιγότερο σε σχέση με άλλους κλάδους. Όταν τελείωσα το πανεπιστήμιο, με υποχρέωναν να παραδώσω εργασίες με ραπιδογράφο. Σήμερα αυτό θα ήταν ανήκουστο. Δε νομίζω ότι αύριο ένα ρομπότ θα αντικαταστήσει έναν αρχιτέκτονα, αλλά ότι θα γίνουν αλλαγές στον κλάδο θα γίνουν, και πρέπει να είμαστε έτοιμοι γι’ αυτές. Η τεχνολογία μπορεί να κάνει τη ζωή μας πιο εύκολη και να μας βοηθάει να είμαστε πιο δημιουργικοί.
Τι είναι αυτό που σε γεμίζει στη δουλειά σου;
Δεν ξέρω τι να σου απαντήσω [σ.σ. γελάει δυνατά]. Eίναι τόσο πολλά τα πράγματα που μου αρέσουν στη δουλειά μου που είναι δύσκολο να απαντήσω. Με γεμίζει το ότι δουλεύω σε μεγάλα έργα χρησιμοποιώντας τεχνολογίες αιχμής. Το ότι έχω τη δυνατότητα να κάνω έρευνα στην πρώτη γραμμή της καινοτομίας, χρησιμοποιώντας για παράδειγμα τεχνητή νοημοσύνη και γενετικούς αλγόριθμους στη σχεδιαστική διαδικασία. Το ότι συμμετάσχω στη δημιουργία έργων που έχουν ως επίκεντρο το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Το ότι έχω την τύχη να δουλεύω με ανθρώπους από όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Το κυριότερο όμως είναι ότι με γεμίζει η δημιουργικότητα, το ότι έχω το ρόλο του problem solver και το ότι επεκτείνω τα όρια του δυνατού. Αυτή η δουλειά μου δίνει τη δυνατότητα να βγαίνω συνεχώς από το comfort zone μου. Αυτό μου αρέσει πολύ.
Υπάρχουν στιγμές που ένιωσες να θέλεις να τα παρατήσεις;
Εγώ στη ζωή μου δεν τα παράτησα ποτέ, δεν υπάρχει αυτή η λέξη στο λεξιλόγιό μου. Προσαρµόζοµαι, εξελίσσομαι και προχωράω.
Έχει αισθητική η Ελλάδα;
Και βέβαια έχει. Αν αναλογιστεί κανείς τι έχει περάσει η Ελλάδα και πώς συγκεκριμένες δυσκολίες μετατράπηκαν σε ανάγκες, τότε θα μπορέσει να εξηγήσει πολλά. Οι περίφημες πολυκατοικίες για παράδειγμα που χτίστηκαν πριν δεκαετίες με αντιπαροχή, κάλυψαν ένα κομμάτι οικονομικής αναγκαιότητας. Η Ελλάδα έχει απίστευτη αισθητική, αρκεί να πάει κανείς στα άπειρα μικρά χωριουδάκια και να παρατηρήσει πώς η αισθητική είναι προσαρμοσμένη στον τρόπο ζωής με μια απλότητα και ομορφιά.
Θα γύρναγες Ελλάδα;
Φυσικά. Έφυγα γιατί αυτό που ήθελα να κάνω δε διδασκόταν τότε στη χώρα μας. Η αλήθεια είναι ότι στον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιούμαι πλέον, είναι πολύ λίγα τα γραφεία παγκοσμίως που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν αυτό που κάνω. Οι γονείς μου με θέλουν πίσω από την πρώτη μέρα, είχαν απογοητευτεί όταν έφυγα, αλλά πλέον κατάλαβαν, με τον καιρό, γιατί το έκανα. Το τελευταίο πράγμα που θα πεθάνει από μένα είναι η ελπίδα μου για την Ελλάδα. Οι Έλληνες πρέπει να έχουμε πιο πολύ εμπιστοσύνη στον εαυτό μας, μπορούμε να καταφέρουμε σπουδαία πράγματα.
Αν είχες τη δυνατότητα να κάνεις μια πρόταση στην ελληνική κυβέρνηση, ποια θα ήταν αυτή και γιατί;
Πιστεύω ότι η κυβέρνηση πρέπει να βοηθήσει και να ενισχύσει τους νέους ανθρώπους που προσπαθούν να δημιουργήσουν επιχειρήσεις. Αυτή τη στιγμή οι εισφορές και οι φορολογικές επιβαρύνσεις για τους ελεύθερους επαγγελματίες στην Ελλάδα αποτελούν απαγορευτικό παράγοντα για πολλούς νέους που θέλουν να βγουν στο ελεύθερο επάγγελμα και να δημιουργήσουν κάτι δικό τους (όχι μόνο στον κατασκευαστικό τομέα, αλλά και γενικότερα). Πρέπει να αναθεωρήσουμε τους τρόπους με τους οποίους ενισχύουμε την επιχειρηματικότητα των νέων, προωθώντας ταυτόχρονα την καινοτομία και τις αναδυόμενες τεχνολογίες (emerging technologies). Αυτό θα μπορούσε να γίνει όχι μόνο μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων, αλλά και με τη δημιουργία και περαιτέρω επένδυση σε κρατικούς business incubators, που θα μπορούσαν να παρέχουν ένα σύστημα στήριξης σε start-ups. Σε συνεργασία με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, μια τέτοια πρωτοβουλία θα μπορούσε να περιλαμβάνει δωρεάν προσφορά χώρου γραφείων, νομική και διοικητική στήριξη, καθώς και πλαίσιο επαγγελματικής δικτύωσης, εύρεσης επενδυτικών πόρων και mentoring. Όλα αυτά είναι βασικά εργαλεία στα χέρια ενός ανθρώπου με θέληση και μεράκι να δημιουργήσει.
***
Η συνέντευξη αυτή ανήκει στην εβδομαδιαία στήλη “Hellenic Stories” της αθηΝΕΑς, που παρουσιάζει αυθεντικές, ανθρώπινες, ελληνικές ιστορίες από όλον τον κόσμο.
Ο πρώτος θεματικός κύκλος των Hellenic Stories, με αντικείμενο συνεντεύξεις Ελλήνων του εξωτερικού που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της τεχνολογίας, είναι μια ευγενική χορηγία της βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας Raycap.
