Πέντε ημέρες δεν αρκούν για να ευχαριστηθείς μια απο τις πιο ιδιαίτερες περιοχές της Ελλάδας. Ούτε μπορείς να πεις ότι «όργωσα» την Ήπειρο με 1.400 χιλιόμετρα οδικές διαδρομές και περίπου 50 χιλιόμετρα πεζοπορίας. Πήρα, όμως, μια γεύση δυνατή, εικόνες και συναισθήματα που θα θυμάμαι και θα με επιστρέφουν ξανά εκεί, όταν οι μέρες στην Αθήνα θα μου πέφτουν λίγο πιο βαριές.
Πάμε λοιπόν! Η στιγμή είναι τώρα. Δένω καλά την τσάντα και τα μπατόν στη μηχανή μου, παίρνω μαζί ρούχα μάχιμα που θα λερωθούν και μετά το ταξίδι θα πεταχτούν. Κράνος, μπουφάν και γάντια. Γεμίζω το ρεζερβουάρ στο 1000άρι και ο δρόμος είναι δικός μου – OK, και χιλιάδων άλλων.
Έχω τους δικούς μου κανόνες. Όσο μπορώ αποφεύγω την Εθνική Οδό, είναι βαρετή. Περνάω τη γέφυρα του Ρίου με καραβάκι, γιατί και ξεκουράζομαι και την απολαμβάνω καλύτερα. Τρώω κολατσιό μόνο σε παράξενους φούρνους άγνωστων χωριών.
Ταχύτητα μέχρι 120-130 χλμ./ώρα, για λόγους οικονομίας αλλά και γιατί μου αρκεί που ξέρω ότι το μηχανάκι είναι δυνατό, δεν χρειάζεται να το δείχνω. Κάνω στάσεις. Οι στάσεις κάνουν το ταξίδι, δεν είμαι ο Ari Vatanen, απλώς ο Άρης.
Πρώτη στάση για καφέ και συνάντηση με έναν φίλο στο Διακοπτό. Στον σταθμό με τα τρενάκια του οδοντωτού και τις μικρού εύρους ράγες έχει τυρόπιτα Καλαβρύτων, καφέδες και αρκετή κίνηση από τουρίστες. Το ταξίδι ξεκινάει καλά, σαν κατευόδιο. Όλα μου λένε «Ξεκίνα».
Στο Ρίο όλα θυμίζουν περασμένες δεκαετίες. Μια καντίνα, νταλίκες, παρκαδόροι με γυαλί ηλίου και κλασικές φράσεις «Εμένα θα κοιτάς!» ή «Φύγε μέσα δεξιά, μετά το φορτηγό!». Ένα ευρώ το εισιτήριο και η «παντόφλα» ξεκινάει για απέναντι. Η γέφυρα απλώνεται μπροστά μου σε όλο της το μεγαλείο, πρόκειται για απίστευτη κατασκευή. Ο Guy de Maupassant μισούσε τον Πύργο του Άιφελ και για αυτό έτρωγε στο εστιατόριο του πύργου καθώς, όπως λέει ο θρύλος, ήταν το μόνο σημείο απ’ όπου δεν φαινόταν ο πύργος. Εγώ πάλι αντίθετα, δεν ανεβαίνω στη γέφυρα αν δεν βιάζομαι, ακριβώς για να μπορώ να τη χαζέψω.
Μπαίνω στην παλιά Εθνική Οδό, με στόχο να φτάσω στην Αμφιλοχία. Άδειοι δρόμοι, εγκαταλειμμένα βενζινάδικα και εστιατόρια, πινακίδες φθαρμένες και πυροβολημένες. Πέρασμα από τον Εύηνο και την Κλεισούρα, τη Λυσιμάχεια και την Αμβρακία. Η Αμφιλοχία σε υποδέχεται πάντα με τη θάλασσά της σαν αγκαλιά. Σουβλατζίδικα, ο σταθμός των ταξί, λεωφορεία, παρακείμενα beach bars.
Στα road trips πρέπει να συνυπολογίζεις την κούραση. Τετρακόσια-πεντακόσια χιλιόμετρα με μηχανή την ημέρα δεν είναι λίγα. Η μηχανή σε βυθίζει σε σκέψεις, η μέση ταχύτητα σε νυστάζει και είναι στιγμές που η ώρα δεν περνάει. Μπαίνω στην Ιόνια Οδό για να φτάσω λίγο πιο γρήγορα, καθώς υπάρχουν δύσκολα σημεία της παλιάς Εθνικής που, πραγματικά, απορείς βάσει ποιας λογικής κατασκευάστηκαν. Φυσικά, πρόκειται για δρόμους που έγιναν πολλά χρόνια πριν, σε μια άλλη εποχή, με μια άλλη λογική.
Τα Ιωάννινα
Μου αρέσουν τα Ιωάννινα, ο αντικατοπτρισμός τους στη λίμνη, η θέση τους κοντά σε μερικά από τα πιο υπέροχα τοπία, η παλιά πόλη, το κάστρο, η ιστορία τους που χάνεται πίσω στους αιώνες. Αποφασίζω να κάνω ένα τρέξιμο παραλιακά, μόνο και μόνο για την ηρεμία των νερών και των ανθρώπων που αφήνουν την ώρα να περνάει χαζεύοντας και συζητώντας.
Συνήθως τρώω στο μαγερειό «Φύσα Ρούφα», που έχει κάτι το φολκλόρ. Πιάτα ημέρας, βιτρίνα για να επιλέξεις και γρήγορο σέρβις. Θα βρείτε όμως παντού καλό φαγητό, παγωτά και καφέ… στα Γιάννενα είστε! Εγώ έφαγα παγωτό σοκολάτα στον «Νούσια».
Αξίζει να κάνετε βόλτα, όχι μόνο στο κάστρο αλλά και στα πέριξ του κέντρου, όπου θα δείτε παλιές βιτρίνες, ένα παλιό χάνι, ένα σουβλατζίδικο με αυτόγραφο απο Ρώσο αστροναύτη.
Συρράκο και Καλαρρύτες
Η επόμενη μέρα είχε βουνά. Πολλά βουνά! Το Συρράκο και οι Καλαρρύτες ήταν για μένα σαν το δίδυμο Τσακνής-Μαχαιρίτσας που το αστείο της εποχής ήταν ότι… πρόκειται για έναν άνθρωπο. Έτσι και αυτά τα χωριά, απέναντι το ένα από το άλλο, να τα χωρίζει μια χαράδρα και ο ποταμός Χρούσιας.
Η απόσταση είναι 42 χιλιόμετρα μέχρι το Συρράκο και η διαδρομή είναι μαγευτική, άγρια. Φιδωτοί δρόμοι που ανεβοκατεβαίνουν τα βουνά, στροφές, «φουρκέτες», έλατα και νερά. Η μηχανή στρίβει και στρίβει, τα φρένα δουλεύουν υπερωρίες. Πραγματικά, είναι κάτι που οι μηχανόβιοι δεν το χορταίνουμε.
Οι φωτογραφίες δεν μπορούν να αποτυπώσουν το μεγαλείο της φύσης. Νιώθεις μικρός. Αν μέσα σας έρχονται πολλά «γιατί» μαζεμένα, αναρωτηθείτε μαζί μου γιατί οι άνθρωποι επέλεξαν αυτούς τους απομακρυσμένους τόπους και όχι μόνο επέζησαν αλλά άκμασαν σε αυτούς μέχρι την αναπόφευκτη παρακμή και τη φυγή σε ξένα μέρη.
Το περπάτημα είναι απαιτητικό μέχρι τους Καλαρρύτες, αν και η απόσταση είναι μόλις 3 με 3,5 χιλιόμετρα. Θέλει μια τίμια φυσική κατάσταση και να μη φοράτε μοκασίνια ή γοβάκια. Φυσικά, να έχετε νερό και ένα κινητό τηλέφωνο για ασφάλεια. Οι Καλαρρύτες είναι εξίσου όμορφο χωριό, πνιγμένο στο πράσινο, με ωραία πλατεία, προσεγμένα σπίτια. Επιστρέφω από τον ίδιο δρόμο έπειτα από ένα τσίπουρο στον «Ναπολέοντα». Ένα, όμως!
Το μάτι χάνεται, σταματώ. Αγναντεύω. Στις πόλεις όλα γίνονται γρήγορα. Αν και φωτογραφίζω, καταλαβαίνω, και πάλι, ότι η μαγεία δεν «περνάει» στον φακό. Σαν τις συναυλίες που οι θεατές βιντεοσκοπούν τα πάντα. Πόσο λάθος! Όπως με τη μουσική, έτσι και εδώ πρέπει να το ζήσεις, να αφουγκραστείς. Οι ήχοι αυτοί είναι η ζωή μας, που μόνο μέσα από τα ταξίδια, την τέχνη και τον έρωτα νοηματοδοτείται.
Ήταν… βαριά φιλοσοφία αυτό που μόλις έγραψα, οπότε ας τα ισορροπήσουμε τα «λόγια τα μεγάλα». Η ισορροπία επήλθε στο Μέτσοβο, που βρέθηκα αμέσως μετά, το απόγευμα της ίδιας μέρας, τρώγοντας στο «Απόκεντρο» μοσχαράκι γιουβέτσι στο πήλινο. Ακόμα και ο Καζαντζάκης θα συμφωνούσε. Τροφή για το μυαλό, τροφή και για το σώμα. Το Μέτσοβο αξίζει για καλοκαιρινές διακοπές. Έχει δροσιά, φοβερές ταβέρνες, πολλές περιπατητικές διαδρομές και μπόλικη, τίμια, αυθεντική, βλάχικη φυσιογνωμία. Για το τέλος, ένα ποτήρι «Ίνιμα» Νεγκόσκα από το Κατώγι Αβέρωφ στο «Γνήσιον», για να ευλογήσεις τις μνήμες άλλων καιρών.
Προς Κόνιτσα
Αναχώρηση για Κόνιτσα. Είχα χρόνια να πάω, με την πρώτη φορά να είναι πίσω στο 1996, τις μέρες του σεισμού των 6 Ρίχτερ της 26ης Ιουλίου. Η Κόνιτσα άλλαξε, ο πληθυσμός μειώθηκε δραματικά, αλλά η όμορφη αμφιθεατρική κωμόπολη με το ξακουστό γεφύρι της έχει σφυγμό.
Η πλατεία στην παλιά αγορά ήταν γεμάτη κόσμο που παρακολουθούσε ποδόσφαιρο σε οθόνες, παρέα με τσίπουρο και μεζέδες. Για να μάθω τι συμβαίνει στις πόλεις που πηγαίνω, ρωτάω τους επαγγελματίες. Για παράδειγμα, οι πληροφορίες της κυρίας στο οπωροπωλείο ήταν ανεκτίμητες για έναν κοινωνιολόγο: πολλοί Κονιτσιώτες έφυγαν στο εξωτερικό τα τελευταία χρόνια, στον κάμπο καλλιεργούνται καλαμπόκια και τριφύλλια για ζωοτροφές, φτηνό βενζινάδικο δεν υπάρχει, το «Παλιό» και ο «Παναγιώτης» έχουν τίμιο τσίπουρο και φαγητό, ενώ πίτσα θα βρεις στο Pizza Lovers. Για φαγητό βρέθηκα στον «Τόρη», με τον κύριο Κώστα να αποτελεί το αρχέτυπο του Έλληνα ψήστη και μύστη, εγγυητή για καλό κρέας. Για μια στιγμή σκέφτηκα να φτιάξω αυτοκόλλητο «I ♥ Kontosouvli»…
Αξίζει να κάνετε μπάνιο στην παλιά γέφυρα και να περπατήσετε λίγο στο κέντρο της Κόνιτσας. Εδώ θα βρείτε και ένα brand για σεμινάριο, αυτό του Παΐσιου, που από μοναχός, μετά τον θάνατό του, έγινε μια μονοσήμαντη υπερβατική οντότητα απόλυτης εκμετάλλευσης.
Τα Ζαγοροχώρια
Πώς έφτασα, όμως, στην Κόνιτσα; Μέσω Ζαγοροχωρίων! Αν δεν κάνεις συν 50-60 χιλιόμετρα με τη μηχανη δεν αξίζει τον κόπο. Τα Ζαγόρια τα έχω περπατήσει κυριολεκτικά. Έχω λάβει μέρος τρεις φορές στον περίφημο αγώνα Zagori Mountain Running των 80 χιλιομέτρων Τσεπέλοβο, Δρακόλιμνη μέσω της διαδρομής Νταβάλιστα-Αστράκα-Πάπιγκο-Βίκος-Μονοδένδρι-Βίτσα-Δίλοφο-Κήποι-Καπέσοβο, με τερματισμό στο Τσεπέλοβο.
Αγαπώ αυτόν τον τόπο γιατί τον έχω ποτίσει με ιδρώτα. Είναι τραχύς, δύσκολος, απότομος, μα σου προσφέρει τα πάντα απλόχερα: νερά, δέντρα, ζώα, ήλιο και σκιά, ανηφόρες και κατηφόρες. Πέρασα από το Τσεπέλοβο, ζηλευτό μέσα στην ησυχία του, για μια πορτοκαλόπιτα στο «Ίρις», στην πλατεία.
Επέστρεψα χαζεύοντας τα γεφύρια του Κόκκορη και του Καπετάν Αρκούδα, τα κάθετα βράχια και τα υπόλοιπα όμορφα χωριά. Οι μνήμες με πλημμύρισαν και πάλι. Τι όμορφος σκληρός δίσκος το μυαλό, όλα τα λειαίνει, τα ομορφαίνει, τα κάνει μνήμες άξιες λόγου, ακόμα και τα δύσκολα και τα θλιβερά. Οι Ερινύες, όμως, δεν θα με άφηναν να φύγω χωρίς να γευματίσω στης «Βιργινίας», στους Ασπράγγελους, ένα όμορφο χωριό, το πιο κοντινό στα Ιωάννινα. Από εκεί, μέσω Κάτω Πεδινών, βρέθηκα στον δρόμο για Κόνιτσα.
Και Λίγο Ορεινό Τρέξιμο!
Φόρεσα τα αθλητικά, πήρα τα νερά μου και το κινητό μου, πέρασα τη γέφυρα του Αώου, που χρονολογείται από το 1870, έργο του Ζιώγα Φρόντζου με δωρεές των κατοίκων της πόλης και κυρίως του τραπεζίτη των Ιωαννίνων Ιωάννη Λούλη. Ένα γεφύρι που συνοψίζει και την ιστορία της Ηπείρου. Κάποτε συντόμευσε τη διαδρομή για Ιωάννινα, παραλίγο να γίνει μέρος των συνόρων με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, να ανατιναχθεί… Τελικά, στέκει αγέρωχο με το τόξο των 36,5 μέτρων και τους ντόπιους και τους επισκέπτες να κάνουν μπάνιο χαζεύοντάς το.
Από το γεφύρι ανηφόρισα μέχρι τη Μονή Στομίου. Πέντε πανέμορφα χιλιόμετρα δίπλα στο ποτάμι, που τα συστήνω και για αρχάριους δρομείς ή πεζοπόρους. Λίγη ανηφόρα στο τέλος αξίζει για να φτάσει κανείς στο ωραίο μοναστήρι, που πλέον έχει ανεμογεννήτρια, ηλιακά πάνελ, μποστάνια, όμορφες γωνιές και εκπληκτική θέα στα έρημα βουνά.
Το κατέβασμα είναι εξίσου όμορφο, με το φως να έχει γλυκάνει και να προσφέρει απλόχερα ίσκιους. Θα βρείτε νερό σε δύο πηγές, οπότε μην ανησυχείτε. Μια βουτιά στον Αώο μετά το περπάτημα ολοκλήρωσε την εμπειρία.
Η προτελευταία μέρα ήταν η πιο απαιτητική από άποψη πεζοπορικών χιλιομέτρων. Είχα αποφασίσει να ανέβω από το Μικρό Πάπιγκο στην Αστράκα και από εκεί στη Δρακόλιμνη. Έτσι και έκανα! Να σημειώσω ότι δεν είναι διαδρομή για αρχάριους και ότι απαιτεί καλή φυσική κατάσταση και κάποιες γνώσεις για τις διαδρομές σε βουνό. Μιλάμε για 17 χιλιόμετρα με 1,5 χιλιόμετρο υψομετρική διαφορά. Επειδή φτάνετε στα 2.000 μέτρα, πρέπει να έχετε αντιανεμικό, νερό και τροφή. Επίσης, καλό είναι να έχετε ενημερώσει δικούς σας ανθρώπους για την πρόθεσή σας να κάνετε τη συγκεκριμένη διαδρομή.
Η διαδρομή μέχρι το Μικρό και Μεγάλο Πάπιγκο είναι όμορφη. Περνάτε από την Αρίστη, χορταίνετε στροφές και δάση, απεριόριστη θέα σε κορυφές. Φυσικά, μια στάση στο γεφύρι της Αρίστης στον Βοϊδομάτη είναι εκ των ων ουκ άνευ. Δεν σταμάτησα, καθώς υπήρχαν ήδη δεκάδες αυτοκίνητα. Κάποιοι έκαναν yoga, ένα ωραίο μέρος για τέτοια δραστηριότητα, ενώ σε όλη τη διαδρομή έβλεπα βανάκια με καγιάκ και βάρκες. Εμ! Όχι όλο παραλία και ξαπλώστρα. Η χώρα κρύβρι «διαμάντια» προς ανακάλυψη!
Η ανηφόρα για την Αστράκα δοκιμάζει ανάσες, πόδια και καρδιά. Το βουνό δεν συγχωρεί, δεν λυπάται. Το καταφύγιο δεν φαίνεται και, αν δεν ξέρεις πού βρίσκεται, αναρωτιέσαι συνέχεια «quo vado, Θεέ μου;» Μετά τα πρώτα δασοσκεπή χιλιόμετρα, βρίσκεστε να ανεβαίνετε σε γυμνό τοπίο. Τρεις πηγές έχουν λίγο νερό, αλλά μη βασιστείτε σε αυτές.
Παρέα με έναν κύριο που βρήκα τυχαία, 67 χρόνων παρακαλώ, ανεβήκαμε με γοργό ρυθμό μέχρι την Αστράκα. Τα λόγια του βουνού μένουν στο βουνό και είχαμε πολλά να πούμε, καθώς συνεχίσαμε μέχρι την πανέμορφη Δρακόλιμνη με τους μικρούς τρίτωνες και την απόκοσμη θέα.
Πιο πριν, άγρια άλογα έβοσκαν ήσυχα στο οροπέδιο. Αυτές οι εικόνες είναι η δική μου θρησκεία. Δεν τα ενοχλώ, τα σέβομαι, τα αφήνω στην άλογη βεβαιότητά τους ότι ο κόσμος είναι ένα λιβάδι με νερό και πράσινο χορτάρι.
Έπρεπε να αφήσω τη βουνίσια παρέα μου και να κατέβω. Το κατέβασμα ήταν γρήγορο. Μνήμες και πάλι από τον αγώνα των 80 χιλιομέτρων αλλά και αυτόν των 44 χιλιομέτρων που ανεβαίνει στην Αστράκα από Πάπιγκο. Ο τρόπος που σε κουράζει το ορεινό τρέξιμο ή έστω το περπάτημα είναι κάτι μοναδικό. Σε αποθεώνει και σε διαλύει ταυτόχρονα.
Λίγο Κόνιτσα Ακόμα…
Πίσω στην Κόνιτσα, η μοίρα μου έπαιξε παιχνίδια και συναντήθηκα με τον συγγραφέα και μουσικό παραγωγό Christopher King. Γνωστός στη χώρα μας από το βιβλίο του «Ηπειρώτικο Μοιρολόι». Παλαιότερα του είχα πάρει συνέντευξη, έχω γράψει για το βιβλίο του, ενώ τον έχω δει στα Ιωάννινα, σε μια αλησμόνητη εκδρομή, να μιλάει για τις Σεφαραδίτισσες Ελληνίδες τραγουδίστριες. Μαγικές βραδιές στην Κόνιτσα με έναν Έλληνα… από τη Βιρτζίνια. Η παλιά αγορά ήταν γεμάτη κόσμο. Τον ρωτάω αν αυτό συμβαίνει και κάπου στην Αμερική. Με ύφος που πραγματικά δεν σήκωνε κουβέντα, μου λέει «Φίλε, όχι απλώς δεν συμβαίνει, αλλά θα φοβούνταν κιόλας μην πυροβολήσει κανείς!».
Το επόμενο πρωί αφησα πίσω μου το θαυμάσιο ξενοδοχείο «Ροδοβόλι» και πήρα τον δρόμο για Αθήνα μέσω Καλαμπάκας. Πάλι παλιές Εθνικές, εκτός από λίγο Εγνατία. Βενζινάδικα ξεχασμένα, χωριά μοναχικά, νταλίκες κάθε λογής. Από τα Μετέωρα στον Μπράλο, μα λίγο πιο πριν θερμό λουτρό στις Θερμοπύλες και από εκεί Τιθορέα, Αμφίκλεια, Αλίαρτος, Θήβα και τελικά Αθήνα με ελάχιστη Εθνική Οδό.
Go Slow
Το slow traveling δεν έχει να κάνει μόνο με την ταχύτητα ή τις Εθνικές Οδούς. Για μένα είναι τρόπος και ματιά μαζί. Είναι η ανάσυρση αναμνήσεων από δρόμους που έχω περάσει ξανά και ξανά. Είναι η υπενθύμιση ότι ανάμεσα στις πόλεις υπάρχουν τόποι άξιοι λόγου, σταθμοί τρένων και καφενεία, παραγωγοί προϊόντων, αγροτικά φορτηγάκια, άγνωστα ονόματα.
Υπάρχουν οι μηχανόβιοι που σε χαιρετάνε από απέναντι, οι οικογένειες με τα μπαγκάζια στην οροφή, τα άγνωστα βουνά στο βάθος, τα μεγάλα ποτιστικά τα απογεύματα, οι μυρωδιές, οι αφίσες για τα πανηγύρια του Δεκαπενταύγουστου. Το slow traveling είναι να θυμάσαι ότι δεν βιάζεσαι, αν και σε περιμένουν πίσω, είναι να χαζεύεις ένα βραχιολάκι που σου χάρισαν για να μην ξεχνάς όσους αγαπάς ενόσω ταξιδεύεις, έστω για πέντε μέρες.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Αλγκάρβε | Ταξίδι στον Νότο της Πορτογαλίας
Χανιά, Όμορφη Πόλη | Ένα Ταξίδι στον Χρόνο
Από την Παλιά Εθνική Οδό | Εδώ Είναι το Ταξίδι
