H πόλη Αρλ βρίσκεται στο δέλτα του ποταμού Ροδανού στη Νότια Γαλλία. Μια εύφορη περιοχή, γεμάτη χρώματα και όμορφα τοπία. Το Φεβρουάριο του 1888, ο Vincent van Gogh θα επισκεφθεί την πόλη και θα μείνει σ’ αυτήν μέχρι το Μάιο του 1889, όταν και θα εγκλειστεί στο άσυλο του Saint Paul de Mausole. Την περίοδο αυτή επέλεξε να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη ο Αμερικανός σκηνοθέτης και ζωγράφος Julian Schnabel, με τη βοήθεια του βραβευμένου με Τιμητικό Όσκαρ Γάλλου συγγραφέα, σεναριογράφου και ηθοποιού Jean-Claude Carrière, διάσημου για την “Κρυφή Γοητεία της Μπουρζουαρζίας”, αλλά και την “Ωραία της Ημέρας”.
Η ιδέα της ταινίας, άλλωστε, γεννήθηκε στο Musée d’Orsay στο Παρίσι, στην έκθεση “VanGogh / Artaud: The Man Suicided by Society”, που έλαβε χώρα το 2014, αφιερωμένη στον Vincent Van Gogh και τον σπουδαίο θεατρικό συγγραφέα Antoine Artaud. Περπατώντας ανάμεσα στα έργα του van Gogh και παρατηρώντας τις μικρές λεπτομέρειες που τα απογειώνουν, οι δύο συνεργάτες πήραν την απόφαση να δουλέψουν πάνω σ’ ένα σενάριο για την τελευταία περίοδο της ζωής του μεγάλου Ολλανδού ζωγράφου.
Στην Αρλ, ο van Gogh φτάνει μετά τη διαμονή του στο πολύβουο Παρίσι. Εθισμένος στο ποτό και μ’ έναν έντονο, επίμονο βήχα από το κάπνισμα να τον ταλαιπωρεί, θα βρει γοητευτικό το αγροτικό τοπίο, αλλά και την έκλυτη ζωή στην μικρή πόλη. Το αψέντι και οι γυναίκες ελευθέρων ηθών ιντριγκάρουν τον van Gogh. Ο πραγματικός του στόχος, όμως, είναι να μετατρέψει την περιοχή σε μια “αποικία τέχνης”, να ξεκινήσει ένα νέο κίνημα.
“Γνωρίζω τον Julian εδώ και χρόνια και όταν έμαθα ότι θα έκανε μια ταινία για τον Van Gogh ήθελα τον ρόλο. Η μεγαλύτερη πρόκληση για εμένα ήταν να μάθω να ζωγραφίζω.”
Ύστερα από επίμονες εκκλήσεις, θα πείσει τον Paul Gauguin να τον επισκεφθεί, με τη σχέση τους να μετατρέπεται αργά, αλλά σταθερά, σε θύελλα. Η φιλία τους θα κλονιστεί, καθώς ο van Gogh χάνει όλο και περισσότερες μάχες με τους εσωτερικούς δαίμονές του. Μετά από ένα καβγά με τον Gauguin, θα προβεί στον διάσημο αυτοτραυματισμό του, κόβωντας το αριστερό του αυτί. Η πτώση θα είναι πλέον αναπόφευκτη. Οι κάτοικοι της Αρλ δεν τον θέλουν πια στην πόλη και ο εγκλεισμός του σε άσυλο θα αποτελέσει τη μόνη λύση.
Σήμερα στην Αρλ μπορεί κανείς να κάνει το Circuit de van Gogh, μια μεγάλη περιπατητική βόλτα η οποία περνάει από τα σημεία όπου ζωγράφιζε 130 χρόνια πριν ο Ολλανδός καλλιτέχνης. Επισκεφθείτε και αυτή την ιστοσελίδα με πολλές και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τις διαδρομές του van Gogh στα χωράφια με τη βρώμη, στην παραθαλάσσια ζώνη της Αρλ, αλλά και στα καφενεία και τα σπίτια της.
Η ζωή του Vincent van Gogh ενέπνευσε τουλάχιστον 14 ταινίες από το 1948 μέχρι σήμερα. Η τραγική πάλη με τα παιχνίδια του μυαλού, η καλλιτεχνική αναγνώριση που δεν βίωσε όσο ζούσε, αλλά και ο τρόπος που κατάφερε να δημιουργήσει τη δική του τεχνοτροπία, η οποία είναι εύκολα αναγνωρίσιμη, ακόμα και από ανθρώπους που δεν έχουν στενή σχέση με τη ζωγραφική, αποτελούν κάποιους μόνο από τους λόγους που η προσωπικότητά του και ιστορία του συνεχίζει να μας κεντρίζει το ενδιαφέρον.
“Στην Πύλη της Αιωνιότητας” πρωταγωνιστεί, όπως είπαμε, ο Willem Dafoe, σε ένα ρόλο που του απέφερε το Βραβείο Ερμηνείας στο 75ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας. Η ασκητική του μορφή ταιριάζει αβίαστα με την εικόνα που έχουμε για τον Vincent van Gogh, χάρη στις αυτοπροσωπογραφίες του. Μαζί του, ο Mads Mikkelsen στο ρόλο του ιερέα με τον οποίο συζητούσε ο van Gogh, ο Oscar Isaac στο ρόλο του Gauguin, o Mathieu Amalric στο ρόλο του γιατρού Paul Gachet που φρόντισε το ζωγράφο τους τελευταίους μήνες της ζωής του, ενώ αυτός του φιλοτέχνησε το πορτρέτο, και ο Rupert Friend στο ρόλο του Theo van Gogh, αδερφού του ζωγράφου που με αμέριστη οικονομική και συναισθηματική υποστήριξή κράτησε ζωντανό το όνειρο του αδερφού του.
Οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές μίλησαν για την ταινία, με τον Willem Dafoe να δηλώνει: “Γνωρίζω τον Julian εδώ και χρόνια και όταν έμαθα ότι θα έκανε μια ταινία για τον Van Gogh ήθελα τον ρόλο. Η μεγαλύτερη πρόκληση για εμένα ήταν να μάθω να ζωγραφίζω. Ξεκινήσαμε με τα απλά, τα υλικά και τον τρόπο που έπρεπε να κρατάω τα πινέλα. Σιγά σιγά ο Julian μου ζήτησε να ζωγραφίσω μόνος μου. Δεν λέω ότι έγινα ζωγράφος, αλλά ένιωσα ελεύθερος μέσα από αυτή τη διαδικασία.” O Oscar Isaac εμφανίστηκε στο σετ αργότερα, όπως άλλωστε και ο Gauguin, στην Αρλ. “Μέχρι να εμφανιστώ, ο Julian ήταν πιο χαλαρός, περιπλανιόταν με τον Willem στη φύση και ζωγράφιζαν καθώς γύριζαν την ταινία. Ξαφνικά, όταν έφτασα, ξεκίνησαν οι σκηνές που είχαν διάλογο. Ένιωσα ότι η παρουσία του Paul θα ήταν έτσι ακριβώς.”
