Μία εξαιρετικά πολύπλοκη περίπτωση που απασχόλησε πολύ τα media το τελευταίο διάστημα είναι αυτή της Michelle Carter, η οποία κατηγορήθηκε ως υπεύθυνη για το θάνατο του τότε έφηβου φίλου της Conrad Roy III. Τον περασμένο μήνα, εναντίον της 20χρονης σήμερα, 17χρονης τότε, Carter απαγγέλθηκε ποινή φυλάκισης έως και 20 ετών, καθώς το δικαστήριο την έκρινε ένοχη για την ανθρωποκτονία εξ αμελείας του φίλου της. Το “όπλο” της Michelle; Τα γραπτά μηνύματα που αντάλλασσε με τον Conrad, παροτρύνοντάς τον να προβεί σε αυτοκτονία, εφόσον ο ίδιος δήλωνε ότι επιθυμεί να το κάνει. Είναι όμως αυτό αρκετό για να κριθεί πραγματικά ένοχη; Ποια ήταν η ψυχική κατάσταση της Carter και πόσο αυτό μπορεί να επηρεάζει τα δεδομένα;
Ας πάρουμε τα πράγματα όμως με τη σειρά. Θα ξεκινήσω μιλώντας για τον 18χρονο, κατά την αυτοκτονία του, Conrad Roy III. Ένας έφηβος που πάσχει από βαριά κατάθλιψη και παλεύει με την ψυχική του υγεία, τη ζωή του την ίδια, για καιρό. Αυτό από μόνο του σημαίνει ότι μιλάμε για έναν άνθρωπο με εξαιρετικά ευάλωτη ψυχική υγεία, ο οποίος, απ’ ό,τι διαβάζω, είχε αποπειραθεί ξανά να αυτοκτονήσει στο παρελθόν. Θα λέγαμε ότι η ζωή του κρεμόταν καθημερινά από μία κλωστή έτοιμη να σπάσει ανά πάσα στιγμή.
Το “όπλο” της Michelle; Τα γραπτά μηνύματα που αντάλλασσε με τον Conrad, παροτρύνοντάς τον να προβεί σε αυτοκτονία, εφόσον ο ίδιος δήλωνε ότι επιθυμεί να το κάνει.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι φίλοι και οι συγγενείς οφείλουν να βοηθήσουν τον άνθρωπό τους, να τον στηρίξουν και να τον ωθήσουν προς τη θεραπευτική οδό, και όχι προς το σκοτάδι και τις σκέψεις αυτοκτονίας, κάτι που ήδη τα άτομα αυτά αναπτύσσουν στο μυαλό τους. Οποιαδήποτε λοιπόν παρότρυνση προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να λειτουργήσει σαν ένα ακόμα λιθαράκι προς την επίτευξη του “στόχου”, του να βάλουν δηλαδή τέλος στη ζωή τους. Το πότε και το αν θα φτάσει κάποιος σε αυτό το σημείο, να εφαρμόσει το σχέδιο αυτοκτονίας του, είναι κάτι που κανείς δεν γνωρίζει. Δεδομένου ότι στην περίπτωση του Conrad είχαν υπάρξει απόπειρες αυτοκτονίας στο παρελθόν, οι πιθανότητες για μία ακόμη ήταν υψηλές.
Φυσικά, παίζει σημαντικό ρόλο το αν είχε στήριξη από το περιβάλλον του ή/και από κάποιον ψυχίατρο, και αν ακολουθούσε σωστή φαρμακευτική αγωγή, σχετική με την ψυχιατρική του διάγνωση. Αν όμως ο Conrad αναγνώρισε στο πρόσωπο της Michelle έναν άνθρωπο εμπιστοσύνης (πέρα από το οικογενειακό του περιβάλλον), έναν σημαντικό “άλλο” που τον άκουγε και τον κατανοούσε και ήταν πάντα “εκεί” γι’ αυτόν, τότε η βαρύτητα του λόγου της είχε διπλή σημασία για εκείνον, εφόσον μάλιστα, όπως διαβάζω, ήταν η κοπέλα του. Η Carter δεν τον ώθησε προς τη θεραπευτική οδό και τη θετική πλευρά της ζωής. Τον στήριξε και τον βοήθησε στο πλάνο που εκείνος, μέσα στην κατάθλιψή του, είχε εξυφάνει και θεωρούσε ότι έπρεπε να ακολουθήσει για να λυτρωθεί.
Η Carter δεν τον ώθησε προς τη θεραπευτική οδό και τη θετική πλευρά της ζωής. Τον στήριξε και τον βοήθησε στο πλάνο που εκείνος, μέσα στην κατάθλιψή του, είχε εξυφάνει και θεωρούσε ότι έπρεπε να ακολουθήσει για να λυτρωθεί.
Κι εδώ επανερχόμαστε στη Michelle Carter. Αν αναφερόμασταν σε μία απολύτως υγιή, ψυχικά και σωματικά έφηβη, τότε δε θα υπήρχαν αμφιβολίες ότι τα λόγια της λειτούργησαν στο μέγιστο για να οδηγήσουν τον Conrad Roy III σε μια στημένη, από πλευρά της, αυτοκτονία-ανθρωποκτονία, που τον οδήγησε στο θάνατο. Στην περίπτωση αυτή όμως θα έπρεπε να ψάξουμε τα κίνητρα της επιθυμίας αυτής της νεαρής κοπέλας να τον “σκοτώσει”, κάτι που δεν φαίνεται να προκύπτει στην υπόθεση αυτή.
Η Carter έπασχε και η ίδια ψυχικά. Ακολουθούσε μάλιστα φαρμακευτική αγωγή (αντικαταθλιπτικά), που κατά τα λεγόμενα του ψυχιάτρου Peter Breggin, επηρέαζε τη συμπεριφορά της, συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 2014, το σκεύασμα Celexa τη μετέτρεψε σε απαθή μανιοκαταθλιπτική. Η φαρμακευτική αγωγή είναι πιθανόν να επηρεάσει τη συμπεριφορά του ασθενή και γι’ αυτό είναι σημαντικό ο ασθενής να παρακολουθείται στενά από τον ψυχίατρο ή/και ψυχολόγο του, ώστε να μην έχει παρεκκλίνουσες συμπεριφορές που μπορεί να βλάψουν τον ίδιο ή τους γύρω του. Εξίσου, το περιβάλλον οφείλει να παρακολουθεί και να ενημερώνει τους θεραπευτές του φίλου ή συγγενή για τυχόν λανθάνουσες συμπεριφορές που παρατηρεί ή υποψιάζεται.
Πώς μπορούμε να κρίνουμε και να καταδικάσουμε έναν άνθρωπο με διαταραγμένη ψυχική υγεία;
Ένα είναι σίγουρο, η Carter, είτε λόγω φαρμακευτικής αγωγής, είτε λόγω της ψυχικής ασθένειας από την οποία έπασχε, είτε από τον συνδυασμό και των δύο, δεν ήταν απολύτως συνειδητοποιημένη για τα λεγόμενα της, καθώς και τις πιθανές επιπτώσεις αυτών. Τα λόγια της ώθησαν τον Conrad Roy III στην αυτοκτονία, εμμέσως λοιπόν θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι συνένοχη, μαζί με την κατάθλιψη του Conrad, για το θάνατό του. Πώς μπορούμε όμως να κρίνουμε και να καταδικάσουμε έναν άνθρωπο με διαταραγμένη ψυχική υγεία;
