Με θυμάμαι να μπαίνω στο 15ο Γυμνάσιο Κυψέλης με τα ακουστικά στα αυτιά και να λέω στο φίλο μου τον Αλέξη. “Τι είναι αυτό; Τι θα πει Smells like teen spirit;”. Η ζωή μας θα άλλαζε από ένα άλμπουμ και εμείς ανεβαίναμε τα σκαλια για να κάνουμε πρώτη ώρα “Αρχαία Ελληνικά”, αμέριμνοι για το τι μας συνέβαινε.
Δεν υπήρξε επιστροφή! Τα μακριά μαλλιά μας ήταν δακτυλοδεικτούμενα και η απομόνωση από τους υπόλοιπους πρωτόγνωρη. Μπαίναμε στην εφηβεία με το Nevermind αγκαλιά, προσπαθώντας να καταλάβουμε τι λένε οι στίχοι, ποιός είναι ο Cobain και που βρίσκεται το Seattle. Οι πληροφορίες ελάχιστες και μόνο από περιοδικά ή το MTV και το θρυλικό Jeronimo Groovy.
Τραγουδήσαμε χιλιάδες φορές τα τραγούδια, τα παίξαμε σε studio, και τον Απρίλη του 1994 βιώσαμε την πρώτη μας απώλεια με την αυτοκτονία του Cobain. Γυρίζω πίσω και με θυμάμαι να κλαίω στη Φωκίωνος Νέγρη και στο εφηβικό μου μυαλό, να νιώθω πολύ μόνος.
Το άλμπουμ κυκλοφόρησε στις 24 Σεπτεμβρίου 1991. Τραγούδι, τραγούδι, νιώθω την ίδια μαγεία με τότε που το cd τους δεν έβγαινε από το player. Μπορείτε να ακούτε εδώ όλο το άλμπουμ, όσο διαβάζετε το άρθρο!
Το Εξώφυλλο
Ιδιοφυές! Σαρκαστικό και αληθινό. Κάτι νέο γεννιόταν και τι θα το κάνουμε; Θα το βάλουμε να “ψαρεύει” λεφτά; Θα παραμείνει αθώο; Και είναι και αυτό το μπλε του νερού που μας ξέπλενε, όπως έκανε και το άλμπουμ.
Smells Like Teen Spirit
To αρχικό ριφ της κιθάρας μπορεί να ξεσηκώσει τον οποιονδήποτε και την οποιαδήποτε με τον πιο απλό ήχο των συγχορδιών Μι-Λα-Σολ-Ντο. Είναι ένα αστείο που έστησε ο Cobain στην παγκόσμια μουσική, καθώς με αυτές τις συγχορδίες κατάφερε να στήσει αυτό το “τέρας”. Το μπάσο του Novoselic δίνει αυτό τον υπνωτιστικό ρυθμό που δεν σε αφήνει να καταλάβεις τι θα συμβεί μόλις μπει το ρεφραίν και τα καταιγιστικά drums του Grohl. Το θλιβερό, επαναλαμβανόμενο “A denial” στο τέλος έπρεπε να μας προϊδεάσει ότι ο Cobain θα αποφάσιζε να καεί μονομιάς αντί να σιγοκαίγεται.
In Bloom
Καταδικασμένο να ακολουθεί το Teen Spirit στο CD, ήταν γραμμένο για εμάς που είμασταν σε άνθιση, στη γενιά που ερχόταν. “Sell the kids for food”! Πραγματικά…τι στίχους ακούγαμε την ώρα που οι συμμαθητές μας ακούγαν Αλέξια και Χαριτοδιπλωμένο (no offence καλοί ήταν). “We can have some more, nature is a whore” έλεγε μάλλον ειρωνικά ο Kurt, ο οποίος τραγουδούσε για κοινωνικά ζητήματα, την υπερκατανάλωση, την απληστία, τη βία κατά των γυναικών 30 χρόνια πριν από οποιονδήποτε άλλο σε αυτή τη νέα ροκ σκηνή!
Come As You Are
Νερό που τρέχει! Αν και το videoclip με έχει επηρεάσει, ο ρυθμός του είναι σαν ένα ήρεμο ποτάμι που δεν αφρίζει, αλλά κυλάει δυναμικά. Ο ήχος της κιθάρας είναι μυστηριακός, υπνωτιστικός, σαν ένα διαφορετικό ερωτικό κάλεσμα. “Come as a friend, as an old enemy”. Ο Cobain υπόσχεται στη μέση του τραγουδιού ότι “δεν έχει όπλο”, ακόμα μια ειρωνεία-ζωής! Από τα πιο διασκευασμένα τραγούδια του συγκροτήματος.
Breed
To Grunge σε όλο του το μεγαλείο. Επαναλαμβανόμενος ήχος, ενοχλητικός στα αυτιά των γονιών μας. Οι αναλύσεις των στίχων ποικίλουν. Είτε μιλάει για το επόμενο βήμα σε μια σχέση, είτε για τον έρωτά του την περίοδο εκείνη. Στην πραγματικότητα το μόνο που μας ένοιαζε ήταν ο παράξενος ρυθμός του καθώς από το 2ο τάστο πήγαινε στο 5ο της κιθάρας.
Lithium
Το Λίθιο το παίρνουν οι ψυχικά ασθενείς. Το έμαθα το 2005 στο στρατό, οχι γιατί το έπαιρνα, αλλά γιατί το μοίραζα. Όταν το τραγούδι ξεκινάει με τη διαπίστωση ότι “οι φίλοι μου είναι μέσα στο κεφάλι μου”, όλα ξεκαθαρίζουν. Οι αναφορές στους στίχους ότι “είμαι άσχημος” ή “είμαι μόνος” αποτύπωναν τον ψυχισμό που είχαμε τότε. Μουσικά, όμως, η σύνθεση τόσο των drums όσο και του μπάσου ήταν τόσο καλοδουλεμένη που γέμιζε τα απαίδευτα αυτιά μας. “I miss you, I am not gonna crack”.
Polly
Ένα τόσο ευαίσθητο τραγούδι, μια κιθάρα, ένα πιατίνι και η φωνή του Cobain με συνοδεία αυτή του Grohl. Ήταν το μήνυμα των Nirvana ότι σε όλο αυτό τον ακατέργαστο πρωτόγνωρο ήχο, μπορούμε να κάνουμε ένα διάλειμμα και να σας γράψουμε, το 1991, ένα κομμάτι βασισμένο σε αληθινά γεγονότα για τη βία κατά των γυναικών. Έπος! Polly wants a cracker…
Territorial Pissings
Και μετά το Polly, ακους τη φωνή του “τρελού” να ουρλιάζει με distortion. Τα drums ένας καταρράκτης χτυπημάτων, o ρυθμός όσο πιο γρήγορος μπορούσε. Κι όμως για άλλη μια φορά, όπως ο ίδιος ο Cobain είχε εξηγήσει, το τραγούδι αναφέρεται στη βία κατά των αυτοχθόνων της Αμερικής, αλλά και στη βία κατά των γυναικών, με τον τίτλο να παραπέμπει στο macho αρσενικό που μαρκάρει την περιοχη του.
Drain You
Οι γνώμες διίστανται για το αν το τραγούδι μιλάει για τον διαλυμένο δεσμό του Cobain με την Tobi Vail ή για μια νεαρή μητέρα με παιδί. Διάβασα κάτι ωραίο, ψάχνοντας για τα τραγούδια των Nirvana. Πιο πολύ άφηναν ένα vibe να αιωρείται με τους στίχους παρά μίλαγαν ξεκάθαρα για ένα θέμα. Μουσικά το Drain You με απογειώνει. Η ατμόσφαιρα που δημιουργεί από το 1:34 μέχρι το 2:27 με τα πρωτόγονα drums και τα ξεσπάσματα της κιθάρας, είναι σαν να ξυπνάς από κακό όνειρο. Και οι Nirvana μας ξυπνούσαν για τα καλά.
Lounge Act
Τραγούδι που ξεκινάει με τη γραμμή του μπάσου. Να! Αυτά δεν τα είχαμε ξανακούσει. Ήταν η σειρά μας και η ηλικία μας να τα ακούσουμε. Οι πιο παλιοί θα σου πουν το έκανε ο τάδε, οι πιο μικροί θα σου πουν το έκανε ο δείνα. Οι φήμες λένε ότι είναι τραγούδι πάθους, κάτι πολύ πιθανό αν σκεφτούμε ότι οι στίχοι λένε “I’ll keep fighting jealousy until it’s fucking gone”.
Stay Away
Καθότι πιτσιρικάδες και οι ίδιοι, η ταχύτητα που παίζανε ήταν χαρακτηριστική. Στιβαρός ήχος, χάρη και στον μοναδικό παραγωγό τους Butch Vig. Ένα τραγούδι για το προφανές και βαρετό που πρέπει να φύγει και δυο στίχους που χαρακτήρισαν τον Cobain. Το “rather dead to be cool” και το απόκοσμο “God is gay” στο τέλος, μια σαφή προσπάθεια να ταχθεί υπέρ των ομοφυλοφίλων, θυμίζω 25-30 χρόνια πριν υπάρξει ευαισθητοποίηση για το ζήτημα.
On A Plain
Περιμένεις 8 δευτερόλεπτα ακούγοντας περίεργους ήχους και ξαφνικά όλα τα όργανα σκάνε πάνω σου! “Start this off without any words, I got so high I scratched till I bled, love myself better than you, I know It’s wrong so what should I do?”. Ένα τραγούδι για το πως γράφεις τραγούδια. Ο ίδιος ο Cobain, εξαιτίας και της χρήσης ουσιών, άλλα έλεγε σε μια συνέντευξη και άλλα σε άλλη, θέλοντας να παίξει και με τους δημοσιογράφους, καταλήγοντας ότι είναι συρραμένη ποίηση.
Something in the way
Ένα καλό μάθημα για το πως να τελειώσεις ένα επικό άλμπουμ με ένα κατατονικό, ήρεμο τραγούδι, με τσέλο. Από όσα διάβασα, ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να ταιριάξουν οι ήχοι στο απίστευτα χαμηλόφωνο και αργό τέμπο του Cobain. Το μόνο σίγουρο είναι ότι σε μεταφέρει στο κρύο Αμπερντίν και στη γέφυρα που “άραζε” ο στιχουργός.
Κρυμμένο στο δίσκο ακολουθούσε το τζαμάρισμα Endless Nameless που μοιάζει με βιβλίο του Edgar Alan Poe. Μια σκοτεινή ακολουθία ήχων με ακατάληπτους στίχους που παραμένει τρομακτική ακόμα και σήμερα.
Επίλογος
Αν φτάσατε ως εδώ, λογικά ακούγατε Nirvana. Αυτό που έκαναν οι Nirvana στη μουσική έχει αντιστοιχία στην πτώση του Βερολίνου. Ένας νέος μουσικός κόσμος ανέτειλλε και η παλιά φρουρά χρειαζόταν πλέον να ακούσει τα “ουρλιαχτά” κατά Ginsberg, της νέας γενιάς. Άνοιξε το δρόμο σε νέους καλλιτέχνες από το πουθενά της Αμερικής, ενώ λίγα χρόνια μετά ειδικά με το Unplugged έδωσε μια τρομερή απάντηση για το βάθος που είχε αυτή η μουσική και οι παράξενοι στίχοι.
Η φυγή του Cobain συντήρησε το μύθο και μας απέδειξε με σκληρό τρόπο ότι η μουσική βιομηχανία δεν είναι παιδότοπος, όπως και η διαχείριση των προσωπικών δαιμόνων του καθένα και της κάθε μιας.
Το κείμενο είναι αφιερωμένο στα παιδιά που φοράνε ακόμα t-shirts Nirvana.
Διαβάστε ακόμα στην αθηΝΕΑ:
