Οι περισσότεροι από εμάς χρησιμοποιούμε το υπόγειό μας για αποθήκευση, όχι όμως και ο Κώστας Ηλιάδης, που το μετέτρεψε σε φυτώριο μουσικής έμπνευσης! Το 2010, ξεκίνησε εκεί, στο υπόγειο του σπιτιού του, να δημιουργεί την Underground Youth Orchestra, συγκεντρώνοντας παιδιά φίλων του με πάθος για τη μουσική.
Η αρχική μικρή ομάδα εξελίχθηκε σε μια πλήρη νεανική συμφωνική ορχήστρα, που έχει διαγράψει λαμπρή πορεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ως καλλιτεχνικός διευθυντής, ενορχηστρωτής και μαέστρος της ορχήστρας από την ίδρυσή της, την οδήγησε σε σημαντικές επιτυχίες, χαρίζοντάς της μάλιστα μια θέση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπου συνεχίζει να εμπνέει νέους μουσικούς και να μαγεύει το κοινό.
Μικρό Πορτρέτο του Κώστα Ηλιάδη
Ο Κώστας Ηλιάδης είναι ένας πολυδιάστατος μουσικός με έντονη παρουσία. Ενεργός ως συνθέτης, ενορχηστρωτής και μουσικός παραγωγός, έχει συνθέσει έργα για σύνολα μουσικής δωματίου, συμφωνικές ορχήστρες, θέατρο και ντοκιμαντέρ, ενώ έχει πραγματοποιήσει σημαντικές μεταγραφές και διασκευές, όπως η ανάπλαση παρτιτούρας των έργων του Μάνου Χατζιδάκι «Το Καταραμένο Φίδι» και «Έξι Λαϊκές Ζωγραφιές».
Παράλληλα, διδάσκει κλασική κιθάρα και θεωρητικά, ενώ ως μαέστρος και καλλιτεχνικός διευθυντής έχει εμφανιστεί σε κορυφαίες σκηνές, όπως το Ηρώδειο, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Φεστιβάλ Αθηνών, αλλά και στο Πανεπιστήμιο του Τίμπινγκεν και στο Πανεπιστήμιο Τεχνών του Βερολίνου.
Η Συνέντευξη
Συναντηθήκαμε στο Μέγαρο Μουσικής, στην αίθουσα προβών δώδεκα. Με τη μελωδία από τη διπλανή αίθουσα να γεμίζει τον χώρο, η συνέντευξη που ακολουθεί ήταν μοναδική εμπειρία.
Το 2010 δημιουργήσατε την Underground Youth Orchestra, η οποία έχει διαγράψει λαμπρή πορεία. Τι σας ώθησε να ιδρύσετε αυτή τη νεανική συμφωνική ορχήστρα;
Το 2010 ξεκίνησα την Underground Youth Orchestra ως ένα καθαρά οικογενειακό σχήμα. Αρχικά, συμμετείχαν τα παιδιά μας που έπαιζαν μουσική, μαζί με φίλους τους. Οι συναυλίες μας γίνονταν σε μικρά μουσικά σύνολα στο υπόγειο του σπιτιού μας, αλλά ο αριθμός των συμμετεχόντων άρχισε σταδιακά να αυξάνεται.
Με τον καιρό, προετοιμάζαμε ολοένα και περισσότερα έργα και μεγαλώναμε ως μουσικό σχήμα, ενώ δίπλα μου στάθηκε και στέκεται ο δάσκαλος της κόρης μου, ο οποίος υπήρξε ενεργός συνοδοιπόρος στην ανάπτυξη της ορχήστρας. Όταν συγκεντρώθηκαν αρκετά παιδιά, μου πρότειναν κάποια στιγμή να κάνουμε μια συναυλία.
Παρόλο που το εγχείρημα απαιτούσε θάρρος, αποφασίσαμε να το τολμήσουμε παρά τις προκλήσεις. Το πρόγραμμά μας περιλάμβανε λατινοαμερικάνικη μουσική, ένα ιδιαίτερα απαιτητικό πρόγραμμα, ενώ τα παιδιά που συμμετείχαν τότε ήταν μαθητές δημοτικού μέχρι πρώτης γυμνασίου.
Έπειτα μας κάλεσαν σε μια δυο άλλες και τότε παρατήρησα ότι υπήρχε μια δυναμική και έπρεπε να μπει μια άλλη στρατηγική και ένας άλλος σχεδιασμός για να εξελιχθεί καλύτερα η πορεία της συμφωνικής. Έτσι, ξεκίνησε το ταξίδι μας ως νεανικής συμφωνικής ορχήστρας.
Πόσα παιδιά ήσασταν; Πότε αποφασίσατε να αλλάξετε χώρο;
Φτάσαμε να είμαστε κοντά στα 30 άτομα, ένας αριθμός αρκετά μεγάλος για να συνεχίσουμε να λειτουργούμε στο υπόγειο. Τότε, ανακαλύψαμε ένα πρόγραμμα του Δήμου Αθηναίων με τίτλο «Πολιτισμός στα Σχολεία», το οποίο διέθετε χώρους πολιτισμού.
Μας παραχώρησαν τη χρήση της Βίλας Αμαλίας, ενός αναπαλαιωμένου κτιρίου με μια εξαιρετική αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, όπου στεγαστήκαμε για κάποια χρόνια. Στη συνέχεια, κατέθεσα πρόταση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, η οποία έγινε δεκτή. Από τότε έχουμε τη χαρά να βρισκόμαστε εδώ.
Η συναυλία της Underground Youth Orchestra στις 15 Δεκεμβρίου στην αίθουσα «Ιωάννης Δεσποτόπουλος» του Ωδείου Αθηνών έχει ήδη δημιουργήσει προσδοκίες. Τι ιδιαίτερο θα έχει αυτό το πρόγραμμα και πώς το προσεγγίζετε ως μαέστρος;
Είναι ένα απαιτητικό πρόγραμμα, χωρισμένο σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος, το οποίο διευθύνω, θα το ανοίξουμε με την Underground Kids Οrchestra, η οποία άρχισε να σχηματίζεται πέρσι και αποτελείται από 56 παιδιά –από 6 μέχρι 13 ετών–, παίζοντας κάποια χριστουγεννιάτικα κομμάτια.
Στο δεύτερο μέρος, η διακεκριμένη μαέστρος Catherine Larsen-Maguire θα διευθύνει την Underground Youth Orchestra και θα ξεκινήσει με το Festive Overture, Op. 96 του Dimitri Shostakovich. Έχουμε συνεργαστεί ξανά και γνωρίζει την ορχήστρα πολύ καλά.
«Θυμάμαι χαρακτηριστικά έναν πατέρα που κουβαλούσε την άρπα του παιδιού του κάθε Σάββατο στο υπόγειο του σπιτιού μου για τις πρόβες. Σε προηγούμενες γενιές, η συμμετοχή των γονιών στις δραστηριότητες των παιδιών ήταν πιο περιορισμένη, αλλά σήμερα βλέπουμε μια τεράστια αλλαγή, με τους γονείς να στηρίζουν ενεργά αυτές τις πρωτοβουλίες».
Η μουσική θεωρείται παγκόσμια γλώσσα. Μια γλώσσα που κατευνάζει τα πνεύματα. Πώς πιστεύετε ότι η συμμετοχή σε μια συμφωνική ορχήστρα επιδρά στους νέους μουσικούς, τόσο καλλιτεχνικά όσο και προσωπικά;
Η μουσική λειτουργεί ως ένας φυσικός μηχανισμός που ενεργοποιεί την έκφραση των συναισθημάτων με μοναδικό τρόπο. Η επίδρασή της στα παιδιά είναι καταλυτική, κάτι που φαίνεται καθαρά στις αντιδράσεις των γονιών τους, ιδιαίτερα αυτών που βρίσκονται στην εφηβεία. Οι γονείς συχνά μας εκφράζουν την ανακούφισή τους, τονίζοντας πόσο σωτήρια είναι αυτή η κοινή γλώσσα που βοηθά τα παιδιά τους να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
Μέσα στη συμφωνική ορχήστρα, τα παιδιά μαθαίνουν να μοιράζονται τα πάντα ως μέλη μιας ομάδας, εγκαταλείποντας την ατομική προσέγγιση που έχουν συνηθίσει από τα ωδεία ή τις σχολικές μουσικές δραστηριότητες. Είναι αξιοσημείωτο ότι πολλά παιδιά, ακόμη και με μουσική εκπαίδευση, νιώθουν ξένα σε αυτό το ομαδικό περιβάλλον, επειδή δεν έχουν εκπαιδευτεί να συγχρονίζονται και να συνεργάζονται σε τέτοια κλίμακα.
Εκτός από τα Μουσικά Σχολεία, η πλειονότητα των παιδιών έχει συνηθίσει να πορεύεται μόνη της, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται να προσαρμοστεί σε μια ορχήστρα. Παρ’ όλα αυτά, όταν ξεκινήσαμε την Underground Youth Orchestra η υποδοχή ήταν ενθουσιώδης, τόσο από τα παιδιά όσο και από τους γονείς τους.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά έναν πατέρα που κουβαλούσε την άρπα του παιδιού του κάθε Σάββατο στο υπόγειο του σπιτιού μου για τις πρόβες. Σε προηγούμενες γενιές, η συμμετοχή των γονιών στις δραστηριότητες των παιδιών ήταν πιο περιορισμένη, αλλά σήμερα βλέπουμε μια τεράστια αλλαγή, με τους γονείς να στηρίζουν ενεργά αυτές τις πρωτοβουλίες. Είναι μια πρόοδος που πραγματικά εντυπωσιάζει.
Με πάνω από μία δεκαετία επιτυχιών, ποιος είναι ο σκοπός και ποιες οι σημαντικές στιγμές ή οι σταθμοί στην πορεία της ορχήστρας;
Η ορχήστρα δημιουργήθηκε για να καλύψει την έλλειψη συντροφικότητας και συνεργασίας που λείπει από την ατομική μουσική εκπαίδευση. Όταν ήμασταν νέοι και παρακολουθούσαμε συναυλίες, παρατηρούσαμε ότι το κοινό ήταν πάντα το ίδιο. Αυτό μας προβλημάτισε.
Στόχος μας ήταν να ενισχύσουμε τη συνεργασία και να διευρύνουμε το ακροατήριο της ποιοτικής μουσικής. Για να το πετύχουμε, επεκτείναμε τη δραστηριότητά μας με εκπαιδευτικά προγράμματα, masterclasses, συνεργασίες με καθηγητές από το εξωτερικό και μουσική δωματίου. Παράλληλα, οργανώσαμε την ορχήστρα σε εξειδικευμένα τμήματα με καθηγητές για κάθε όργανο.
Μία από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες μας είναι η υποστήριξη της δημιουργίας συμφωνικών ορχηστρών σε περιοχές χωρίς υποδομή, όπως στην περίπτωση της ορχήστρας του Χαλανδρίου, που ξεκίνησε με πέντε παιδιά και, με τη στήριξη μας και την ενσωμάτωσή τους στις δράσεις μας, εξελίχθηκε σε μια ανεξάρτητη ορχήστρα μέσα σε δύο χρόνια.
Επίσης, το 2013, έπειτα από μια συναυλία στο Ηράκλειο Κρήτης, η εμπειρία ήταν τόσο ενθουσιώδης για τα παιδιά που συμμετείχαν που απαίτησαν από τον Δήμο να δημιουργήσει τη δική του νεανική ορχήστρα, αποδεικνύοντας τη δύναμη της μουσικής να κινητοποιεί και να ενώνει τις κοινότητες.
Ποια είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή σας από αυτή την πορεία;
Παρατηρούμε ότι υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση και ανάγκη από τον κόσμο να έρθει πιο κοντά στη μουσική, ειδικά μέσω της εμπειρίας μιας συμφωνικής ορχήστρας. Προσωπικά, το ιδανικό θα ήταν κάθε πόλη να διαθέτει τη δική της νεανική συμφωνική ορχήστρα. Αυτό είναι το σημείο όπου αρχίζεις να δημιουργείς πραγματική μουσική.
Μια τέτοια υποδομή δεν εμπλουτίζει μόνο την τοπική μουσική κουλτούρα, αλλά ενισχύει και την ανάγκη του κοινού να ανακαλύψει την αξία της κλασικής μουσικής. Παράλληλα, αυτό εξελίσσεται ως κίνητρο για τη δημιουργία περισσότερων μουσικών σχολείων και ωδείων, προσφέροντας ευκαιρίες για μουσική εκπαίδευση σε ακόμα περισσότερα παιδιά. Όταν η μουσική διαχέεται παντού και χτίζεται σωστά από τη βάση, τότε μπορεί να αναπτυχθεί μια υγιής και ακμάζουσα μουσική κοινότητα.
Ποιο μήνυμα θέλετε να περάσετε στους νέους μέσω της δουλειάς σας και της Underground Youth Orchestra; Ποιο είναι το κυριότερο αποτύπωμα που αφήνει η συμμετοχή των παιδιών σε μια ορχήστρα;
Το κυριότερο μήνυμα μέσα από τη συγκεκριμένη δουλειά είναι ότι τα παιδιά μαθαίνουν να ακούν τον διπλανό τους, να συνεργάζονται και να έχουν υπομονή. Στην ορχήστρα, αναγκάζονται να κάνουν ησυχία και να συμφωνήσουν με τους άλλους για να δημιουργήσουν αρμονία. Μαθαίνουν να επιμένουν και να δουλεύουν σκληρά για το καλύτερο αποτέλεσμα, όχι μόνο τεχνικά, αλλά και ηθικά. Αυτή η διαδικασία διδάσκει στα παιδιά τη σημασία της ομαδικότητας, της υπομονής και της αλληλοκατανόησης.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
10 Ερωτήσεις Αναζητούν Συγγραφέα | Αγγελική Δαρλάση
O Γιάννης Σπανούδης Βάζει… KROMA στη Ζωή των Παιδιών
Η Αστυνόμος Β’ Καλλιόπη Γκούρμη Μιλά για την Ενδοοικογενειακή Βία
