Είναι και αυτά τα πρόσωπα που δεν μπορείς να τους αντισταθείς. Μεταμορφώνονται μπροστά σου και ενσαρκώνουν θεατρικούς ρόλους. Τα φώτα χαμηλώνουν και αυτά τα πρόσωπα είναι εκεί, θεραπευτές και θεραπευόμενοι, ηθοποιοί! Μια ηθοποιός και σκηνοθέτιδα, ένα φωτεινό πλάσμα, η Ρηνιώ Κυριαζή, με κέρδισε στην «Αντιγόνη Μετέωρη» και με ταξίδεψε με τη «Σαπφώ Καταστερωμένη».
Με αφορμή το εκ νέου ανέβασμα της «Αντιγόνης» στο Θέατρο Θησείον μέχρι τις 20 Μαΐου, είχα τη φαεινή ιδέα να μην αναλωθούμε σε μια ακόμα τυπική συνέντευξη, αλλά να την κεντρίσω με λέξεις που, σίγουρα, θα της άρεσαν να ακούσει και, φυσικά, να μου πει τις σκέψεις της γι’ αυτές. Πάμε λοιπόν!
Μετέωρος/η: αστάθεια ή μήπως υπέρβαση;
Μετέωρος· αιωρητικός, μετάρσιος, εκκρεμής. Αλλά και ασταθής, αμφίρροπος, αναποφάσιστος. Η αιώρηση μου φαντάζει προϋπόθεση για την αναρώτηση, την ανατροπή, την έλλειψη βεβαιοτήτων. Η σταθερότητα, αντίθετα, περιοριστική. Αυτή η εκτός των δεδομένων κατάσταση, η εκτός της στάσης, η έκ-σταση, είναι γοητευτική. Το περπάτημα στο χείλος του γκρεμού, η πτώση χωρίς δίχτυ ασφαλείας, μπορεί βέβαια να αποβούν καταστροφικά αλλά και σωτήρια.
Αντιγόνη
Εκείνη που έθαψε τον αδερφό της. Αυτή είναι νομίζω η φράση που παντού και πάντα θα την ορίζει. Και ποιος μπορεί να αμφισβητήσει το δίκαιο αυτής της ταφής; Η Αντιγόνη γίνεται αυτή η φούχτα χώμα για να σκεπάσει το εκτεθειμένο σώμα. Ακόμη και ζώα προσφέρουν στους νεκρούς τους μια συμβολική ταφή. Το κορίτσι που θάβουμε για να στεριώσει το γεφύρι θα μας θυμίζει πως ο κόσμος προχωράει πάνω σε πτώματα. Το πένθος που δεν αγκαλιάσαμε θα μας στοιχειώνει. Για μένα σήμερα η Αντιγόνη είναι οι νεκροί μας που δεν είχαμε χρόνο να θρηνήσουμε.
Κρέοντας
«Αδύνατον βεβαίως να γνωρίσεις τις αρχές, το φρόνημα ενός ανθρώπου, την ψυχή του/Προτού δοκιμαστεί μες στην τριβή του νόμου και την εξουσία», λέει ο ίδιος στο πρώτο του διάγγελμα. Με καλές προθέσεις, με όραμα, επιθυμεί να κυβερνήσει δίκαια. Η δικαιοσύνη όμως δεν κατασκευάζεται στα μέτρα μας, δεν χωράει, δεν διαγράφει διαχωριστικές γραμμές. Αναρωτηθήκαμε πολύ για την απόφαση του Κρέοντα να αφήσει άταφο τον Πολυνείκη, έναν Θηβαίο που έφερε τον εχθρικό στρατό των Αργείων έξω από τις πύλες της Θήβας. Τιμωρία σκληρή όχι όμως πρωτάκουστη για έναν προδότη της πατρίδας. Φαίνεται ότι ο Σοφοκλής την αμφισβητεί, βάζοντας απέναντί της ένα παιδί, τη δοκιμάζει και την ξεσκεπάζει. Η ύβρις που διαπράττει ο Κρέοντας δεν είναι ίσως η πρώτη του απόφαση αλλά η αμετακίνητη στάση του, η εμμονή του. Δένεται τόσο ισχυρά μέσα στα ίδια του τα λόγια που είναι αδύνατον να ξεφύγει.
Τειρεσίας
Μετέωρος στο ανάμεσα σε άντρα και γυναίκα, αυτός που ζει για εφτά γενιές, που έχει δει την Αθηνά γυμνή, που του έχουν γλείψει τα αυτιά τα φίδια. Ο γέρος που τον οδηγεί ένα παιδί, ο τυφλός που βλέπει. «Κάτι πουλιά κι ένα παιδί οδηγούν εμένα». Μακάρι να μας οδηγούσαν τα πουλιά και τα παιδιά, ο κόσμος μας θα ήταν ένας άλλος κόσμος.
Το Νταμάρι, το Δάσος του Σκηνικού
Τα θραύσματα, η Έρημη Χώρα, οι πέτρες του λιθοβολισμού, τα σπασμένα κομμάτια μιας διχασμένης πόλης. Κι ακόμη, τα σπαράγματα των χαμένων κειμένων, τα έργα που δεν σώθηκαν, τα ίχνη της γλώσσας, της μουσικής, της όψης. Τα μονοπάτια, τα σημάδια, οι κούκοι, τα μνήματα, οι τάφοι, τα σήματα. Το σπασμένο κεφάλι του τόπου μας με το οποίο συναντηθήκαμε μέσα στο όνειρο και το κρατάμε στα χέρια χωρίς να ξέρουμε πού να το ακουμπήσουμε. Το οικείο και το ανοίκειο που μας γοητεύει στο αρχαίο δράμα.
Αρχαία Θήβα Vs. Αρχαία Αθήνα
Η Θήβα μια αντι-αθήνα, μια Αθήνα όπως δεν θα έπρεπε να είναι. Ένας αντικατοπτρισμός, ένα καθρέφτισμα, μια προειδοποίηση των ποιητών για τον Πελοποννησιακό Πόλεμο που έμελλε να την καταστρέψει. Η παραδοσιακά εχθρική πόλη της Θήβας γίνεται ένας συμβολικός τόπος μέσα στον οποίο οι Αθηναίοι καλούνται να δουν τον εαυτό τους, να αναμετρηθούν με τις αποφάσεις τους. Ένας τόπος όπου όλα είναι υπό αμφισβήτηση. Ένα τεράστιο μάθημα δημοκρατίας, μοναδικό και ανεπανάληπτο, όπου όλα είναι θαυμαστά και τρομακτικά ταυτόχρονα και πάνω απ’ όλα ο άνθρωπος.
Ηχοτοπίο Παράστασης
Οι ηθοποιοί τραγουδούν ίχνη μοιρολογιών, νανουρισμάτων. Ο λόγος δημιουργεί μουσική και παλεύει να παράγει νόημα μέσω της δόνησης των σωμάτων. Σκόρπιες λέξεις των αρχαίων ελληνικών διαγράφουν ένα αχνό, υπαινικτικό μονοπάτι της γλώσσας μέσα στους αιώνες. Η μουσική του Νίκου Βελιώτη είναι φτιαγμένη από μακρόσυρτους ήχους τσέλου, σπασμένες χορδές, σκληρά χτυπήματα, υπαινιγμούς παραδοσιακών δρόμων, φωνές των ηθοποιών, ήχους πουλιών.
Κάθαρση
Δεν πιστεύω στην κάθαρση. Δεν πιστεύω πως κανείς δικαιώνεται. Τίποτα δεν σώζεται, το έργο είναι αδυσώπητο, όλα τα παιδιά πεθαίνουν. Ο Κρέων φτάνει να πράξει αυτό που απαγόρεψε, μια ταφή. Παραδέχεται το σφάλμα του, ίσως αυτό να ανοίγει μια χαραμάδα, αλλά στο επόμενο έργο του Σοφοκλή ο επόμενός του ήρωας θα πράξει τα ίδια.
Πληροφορίες
3-20 Μαΐου | Τετάρτη-Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο: 21.00 | Κυριακή: 20.00 | Διάρκεια: 100′ (χωρίς διάλειμμα) | Θέατρο Θησείον, ένα Θέατρο για τις Τέχνες: Τουρναβίτου 7, Ψυρρή, τηλ. 210 3255444
Διαβαστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Είδαμε την «Αντιγόνη Μετέωρη» στο Θέατρο Σφενδόνη
«Ταξιδέψαμε» με τη «Σαπφώ, Καταστερωμένη» στο Αστεροσκοπείο Αθήνων
