Όταν κρατώ ένα βιβλίο στα χέρια μου ξέρω πως, μόλις το ανοίξω και αρχίσω να το διαβάζω, θα συναντήσω τον κόσμο όλο. Τα μήκη και τα πλάτη του. Θα λάβω γνώση.
Θα συναντήσω ανθρώπους και θα συναισθανθώ τα πάθη τους. Θα συνομιλήσω νοερά μαζί τους. Και όταν έχουν κάτι σημαντικό να μου πουν, θα το γράψω εδώ, σε αυτό τον χώρο, επειδή ίσως να θέλετε κι εσείς να το διαβάσετε.
Η μνήμη. Αυτή η λειτουργία είναι συνυφασμένη με τη ζωή. Είναι αλληλένδετη. Χωρίς αυτή δεν προχωράς, δεν αισθάνεσαι, δεν λειτουργείς. Άλλες φορές συλλογική και άλλες αυτόνομη, σου χαράζει δρόμους, σου αλλάζει κατευθύνσεις, σε προσδιορίζει. Πολλές φορές με κόστος ανεπανόρθωτο. Ακόμα και τα κομπιούτερ χωρίς μνήμη δεν λειτουργούν. Εις μνήμην…. και αν τη χάσεις, χάνεσαι και εσύ στον απέραντο κόσμο.
Η πιο Μυστική Μνήμη των Ανθρώπων | Mohamed Mbougar Sarr | Εκδόσεις Πατάκη
Κάθε φορά που έκλεινα το βιβλίο για να το συνεχίσω κάποια άλλη στιγμή, έπιανα τον εαυτό μου να κάνει μια κίνηση ικανοποίησης, μια κίνηση παραδοχής. Σαν να έλεγα ασυναίσθητα «αυτό είναι», «είναι ενδιαφέρον», «είναι εξαιρετικό!». Κάπως σαν να είχα τελειώσει ένα ποτήρι κρασί που μου άφηνε μια επίγευση που δεν είχα φανταστεί.
Όλο το βιβλίο μια ανάσα, μια πνοή, ένα συναίσθημα που σε αναστατώνει, ένας ζωντανός οργανισμός που κινείται και βρυχάται σπασμωδικά με κλάμα και ανάσα κοφτή και… όταν το αφήνεις, χρειάζεσαι λίγη ώρα να συντονιστείς με το περιβάλλον.
Ένας νεαρός Σενεγαλέζος συγγραφέας, ο Ντιεγκάν Λατύρ Φέιγ, ανακαλύπτει στο Παρίσι ένα βιβλίο που εκδόθηκε το 1938. Τίτλος, «Ο Λαβύρινθος του Απάνθρωπου» και συγγραφέας ο Τ. Σ. Ελιμάν. Με τη δημοσίευση του βιβλίου προκλήθηκε σκάνδαλο και ο συγγραφέας δεν εμφανίστηκε ποτέ. Υπήρχε όμως σίγουρα. Ο Ντιεγκάν γοητεύεται από την ανάγνωση του βιβλίου και την εξαφάνιση του συγγραφέα και αρχίζει να αναζητά τα ίχνη του. Στην αναζήτησή του θα έρθει αντιμέτωπος με μεγάλες τραγωδίες, όπως η αποικιοκρατία και το Ολοκαύτωμα. Από τη Σενεγάλη μέχρι τη Γαλλία, άραγε θα ανακαλύψει το κέντρο του Λαβύρινθου;
Η μνήμη, αυτή η καταραμένη υπενθύμιση, αυτή που δεν τη σβήνει τίποτα, ταξιδεύει μαζί σου στον χρόνο πάντα παρούσα και πάντα να έχει ένα λόγο να… σου «κουνάει το δάχτυλο» και να σου λέει ότι ποτέ δεν θα γίνεις αυτό που ονειρεύεσαι, αλλά, ακόμη κι αν τα καταφέρεις, εκείνη θα είναι εκεί για να σου θυμίζει τον ομφάλιο λώρο που σε έχει αλυσοδέσει για πάντα.
Σταματάς το διάβασμα και αφουγκράζεσαι την αίσθηση, τη σκέψη, τον πόνο και την πίκρα. Και λίγα λέω γι’ αυτό το βιβλίο. Αν πέσει στα χέρια σας, θα ανακαλύψετε τα περισσότερα, αυτά που μόνο ο συγγραφέας μπορεί να μεταφέρει στον αναγνώστη: τα ανείπωτα.
• Η μετάφραση του βιβλίου έχει γίνει από τη Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη.
Φράουλες | Joseph Roth | Εκδόσεις Άγρα
Ό,τι έχω διαβάσει του Roth μου αρέσει. Μου ταιριάζει η γραφή του.
Είναι τόσο ποιητική και θλιμμένη, γεμάτη τόση αλήθεια και πάντα μα πάντα κατάθεση ψυχής. Ο πόνος του και οι πόθοι του δραπετεύουν από τις προτάσεις αβίαστα. Τον νιώθεις, νιώθεις αυτό που τον έθλιβε. Νιώθεις το άδικο και το ανικανοποίητο. Το κατατρεγμένο.
Οι «Φράουλες» είναι ένα αποσπασματικό έργο που δεν κατάφερε να τελειώσει. Σου δίνει όμως να καταλάβεις ακριβώς αυτό που του έλειπε. Η πατρίδα του. Αυτό που την περιστοίχιζε και δεν υπάρχει πια. Έμεινε μόνο το χώμα. Ο πόλεμος την αφάνισε. Οι άνθρωποι δεν υπάρχουν πια και αυτός, όταν τον ρωτούσαν, δεν ήξερε να πει πού γεννήθηκε. Δεν είχε πατρίδα, αλλά ήξερε ότι κάποτε υπήρχε. Ο φίλος του όμως, ο Ναφτάλι Κρόυ, δεν είχε θέμα. «Όπου γης και πατρίς», έλεγε, και συνέχιζε τη ζωή του.
Υπάρχει όμως η ελπίδα. Ίσως από κάπου να ξεπηδήσει. Μοιάζει με τις άγριες φράουλες που μάζευαν οι χωρικοί και τα παιδιά από το δάσος. Τις έτρωγαν λαίμαργα μαζί με το χώμα. Είχαν την ατόφια γεύση και το άρωμα της ελευθερίας και της ευχαρίστησης. Μέχρι να τους ανακαλύψει ο δασοφύλακας. Να τις πάρει βίαια από τα χέρια των χωρικών και να τις πατήσει με τις βρομερές του μπότες.
Ο δασοφύλακας, όμως, δεν υποψιαζόταν ότι οι φράουλες είχαν δύναμη και, όσο και αν τις πάταγε, αυτές είχαν πείσμα και θα ξαναγεννιούνταν από τον σπόρο τους που θα έμενε στη γη. Και ακόμη κάτι που δεν μπορούσε να φανταστεί ήταν η ικανοποίηση των παιδιών που είχαν προλάβει, είχαν δοκιμάσει και ήξεραν πια πόσο γλυκές ήταν αυτές οι άγριες φράουλες.
Και όπου και αν πήγαιναν πια οι άνθρωποι ξεκληρισμένοι, όσο και αν πεινούσαν, όσο και αν ήταν λυπημένοι, όσο και αν δεν υπάρχει πια στον χάρτη εκείνη η πατρίδα όπου γεννήθηκαν, θα είχαν μέσα τους τη μνήμη. Τα κόκκινα εκείνα σημάδια στα χέρια τους από τις κόκκινες άγριες φράουλες.
• Η μετάφραση του βιβλίου έχει γίνει από τη Μαρία Αγγελίδου.
