Το Fårö, αυτή η όμορφη νησίδα δημιουργίας στους Αμπελόκηπους, που δημιούργησαν η Αλεξάνδρα και η Λήδα Διαλυνά, φιλοξενεί ήδη από τις 22 Φεβρουαρίου ένα ξεχωριστό σεμινάριο δραματολογίας με τίτλο Γυναικείες Μορφές ως Πρότυπο ή ως Πρόβλημα, με εισηγήτρια τη σκηνοθέτιδα και δασκάλα υποκριτικής Βίκυ Γεωργιάδου. Μια σειρά 11 κειμένων από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι τον 20ό αιώνα, από τον Σοφοκλή και τον Αριστοφάνη, στον Ibsen και τον Brecht θα αποτελέσουν το υλικό για την αναζήτηση του ρόλου των εμβληματικών γυναικείων μορφών στα έργα αυτά. Αν και τα σεμινάρια μόλις ξεκίνησαν, υπάρχει ακόμα η δυνατότητα να συμμετάσχετε.
Η θέση της γυναίκας στον κατασκευασμένο κόσμο των κειμένων, αντανακλά τις ζωές των γυναικών που είναι τόσο ίδιες και τόσο διαφορετικές μέσα στο πέρασμα του χρόνου και στις διαφορετικές κοινωνικές συνθήκες. Γυναικείες μορφές που από το χαρτί, ζωντάνεψαν ως πρωταγωνίστριες στα έργα κορυφαίων συγγραφέων και μετέδωσαν πλήθος συναισθημάτων στους θεατές αλλά και γόνιμο προβληματισμό για μια σειρά από θέματα.
Για το σεμινάριο και το αντικείμενό του, είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με την εισηγήτρια Βίκυ Γεωργιάδου.
Υπάρχει κατά τη γνώμη σας μια διαχρονική μορφή γυναίκας που αναπαράγεται στην τέχνη και ειδικότερα στο θέατρο;
Όχι, δεν νομίζω. Ή τουλάχιστον -για να μην γενικεύω- προσπάθησα στις συγκεκριμένες 11 επιλογές έργων να συμπεριλάβω πολύ διαφορετικές γυναικείες μορφές που ζουν και δρουν μέσα σε πολύ διαφορετικά συμφραζόμενα. Αν σκεφτόμουν όμως ένα στοιχείο που δείχνει να παίζει καθοριστικό και καταλυτικό ρόλο σε πολλές περιπτώσεις είναι η μητρότητα.
Ποια ήταν η διαδικασία που ακολουθήσατε για την επιλογή των έργων και χαρακτήρων για το σεμινάριο στο Fårö;
Το προφανές δίπολο που υπήρξε αφετηρία είναι νέες γυναίκες και γεμασμένες γυναίκες. Γυναίκες που είναι στην αρχή και γυναίκες που πλησιάζουν στο τέλος. Αλλά αυτό που κυρίως με ενδιαφέρει να δούμε είναι πως αυτή η διάκριση ανάμεσα στο νέο και το παλιό δεν είναι πάντα τόσο αυτονόητη. Πώς δηλαδή μέσα σε κάποιες νεανικές μορφές μπορεί να υπάρχει κάτι πολύ παλιό και φανατικό ή συντηρητικό και πως κάποιες υπερβολικά γερασμένες ηλικιακά μορφές (όπως π.χ. η Μαρία Χοσέφα του Λόρκα) μπορεί να κρύβουν κάτι πολύ πιο φωτεινό, ειλικρινές και νεανικό.
Σε τι βαθμό οι γυναικείες μορφές των δραματικών έργων που επιλέχτηκαν είναι προϊόν της εποχής τους και σε τι βαθμό υπερβαίνουν αυτήν;
Στον κύκλο αυτών των σεμιναρίων, προσπαθώ να βλέπουμε κάθε έργο ως προϊόν της εποχής του. Κάτι συμβαίνει εκείνη την εποχή, που αναγκάζει έναν θεατρικό συγγραφέα να μιλήσει γι’ αυτό από ένα δημόσιο βήμα, όπως αυτό τη θεατρικής σκηνής. Θέλει να μιλήσει για μια εκκολαπτόμενη αλλαγή που πρέπει να συμβεί πιο γρήγορα ή να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για έναν σκοτεινό τόπο οπισθοδρόμησης ή αγκύλωσης που στραγγαλίζει τη ζωή. Όχημα των συγγραφέων είναι πολύ συχνά γυναικείες μορφές. Άλλοτε μορφές φωτεινές που υπερβαίνουν την εκφρασμένη ιστορική πραγματικότητα της εκάστοτε εποχής και άλλοτε μορφές σκοτεινές που είναι τρομακτικές συμπυκνώσεις πεθαμένων συμβάσεων. Περισσότερο όμως από το αν είναι πρότυπο ή πρόβλημα, με ενδιαφέρει να αποκρυπτογραφήσουμε τι οδηγεί αυτές τις μορφές στο να είναι έτσι ή να κάνουν τις επιλογές που κάνουν. Έτσι καταλαβαίνουμε καλύτερα, νομίζω, και την εποχή που γέννησε αυτά τα έργα και την εποχή που ζούμε εμείς.
Τα έργα που επιλέγονται τυχαίνει να είναι όλα γραμμένα από άνδρες δραματουργούς. Πώς πιστεύετε ότι επηρεάζει η ανδρική σκοπιά τον τρόπο με τον οποίο δομείται και παρουσιάζεται ο εκάστοτε γυναικείος χαρακτήρας;
Μιλάμε για έργα της αρχαιότητας, του 19ου αι. και κάποια που γράφτηκαν λίγο πριν ή λίγο τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι γυναίκες συγγραφείς, και δη στο θέατρο, είναι μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού σχεδόν. Σε κάθε περίπτωση όμως προσπαθώ να μην χρησιμοποιώ αυτό το σκεπτικό. Δεν πιστεύω ότι μια γυναίκα συγγραφέας θα μπορούσε να γράψει την Νόρα καλύτερα από τον Ίψεν ούτε ότι ένας άντρας συγγραφέας θα μπορούσε να γράψει καλύτερα από τη Λίλλιαν Χέλμαν τον ρόλο του Benjamin Hubbard στις Μικρές Αλεπούδες. Ένας καλός συγγραφέας προσλαμβάνει και αφομοιώνει την πραγματικότητά του με έναν πολύ πυκνό τρόπο, προτού τα πράγματα γίνουν προφανή στον ιστορικό τους χρόνο. Αυτή την υπό διαμόρφωση ακόμη πραγματικότητα ψηλαφεί στα έργα του είτε μέσα από γυναικείες είτε μέσα από αντρικές μορφές, είτε μέσα από νεανικές είτε μέσα από γερασμένες υπάρξεις. Δεν νομίζω, λοιπόν, ότι είναι ζήτημα φύλου. Είναι κυρίαρχα ζήτημα ευαισθησίας και αντίληψης της πραγματικότητας.
Ποιες είναι κάποιες από τις διαχρονικές θεματικές που αναδεικνύονται μέσα από τα έργα που θα συζητηθούν στον κύκλο αυτό σεμιναρίων;
Η σχέση ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα.
Η σχέση ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο.
Η αποδοχή του νέου και η αποκόλληση από το παλιό.
Ο κίνδυνος διάσπασης της προσωπικότητας και των αξιών ενός ατόμου.
Ο τρόπος με τον οποίο το παρελθόν έρχεται να παίξει καταλυτικό ρόλο στο παρόν.
Η αντιπαράθεση της έννοιας της μοίρας και της έννοιας της επιλογής.
