«Η χαρά για μένα ήταν στο ταξίδι κάθε σεζόν, βλέποντας μια ομάδα νεαρών γυναικών να εργάζονται σκληρά η μία για την άλλη και να δημιουργούν έναν άρρηκτο δεσμό. Η νίκη ήταν το αποτέλεσμα. Αγαπώ το μπάσκετ από μικρό κορίτσι και μου έχει δώσει τόσα πολλά σε όλη μου τη ζωή. Ελπίζω να μπόρεσα να δώσω έστω και λίγο πίσω».
Με αυτά τα λόγια η προπονήτρια του μπάσκετ Tara VanDerveer αποχαιρέτησε την επί 45 χρόνια επιτυχή καριέρα της. Στα 70 της χρόνια και ενώ είχε διαβεί το κατώφλι της συνταξιοδότησής της, δήλωσε πως θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με το Stanford και το Athletics Department ως σύμβουλος, διατηρώντας έτσι τη μακροχρόνια σύνδεσή της με το συγκεκριμένο πανεπιστήμιο.
Σπάζοντας τα Ρεκόρ
Με 1.216 νίκες συνολικά, έσπασε το ρεκόρ κάθε προπονητή πανεπιστημιακής ομάδας μπάσκετ (ανάλαβε τις ομάδες πανεπιστημίων του Ohio, Idaho και Stanford), αποδεικνύοντας ότι το πάθος για αυτό που κάνεις, η προσαρμοστικότητα, η ευελιξία και η επιμονή αποτελούν κύριους παράγοντες για την επιτυχία. Πέραν της πληθώρας προσωπικών βραβείων και ρεκόρ που απέκτησε ως προπονήτρια, έκανε την αρχή ώστε να αρχίσει να αντιμετωπίζεται το γυναικείο μπάσκετ σοβαρά, γεγονός που αποδεικνύεται από τη συνεχώς αυξανόμενη δημοτικότητα των ομάδων που προπονούσε. Ως head coach στους Ολυμπιακούς της Ατλάντας το 1996, η ομάδα της κέρδισε το χρυσό, μια ιστορική νίκη που άλλαξε τα δεδομένα, καθώς άρχισαν να ριζώνουν οι σπόροι του επαγγελματικού μπάσκετ γυναικών.
Η Tara VanDerveer ξεχώρισε όχι μόνο για τις νίκες που σημείωσαν οι ομάδες που προπονούσε, αλλά και για την ηθική με την οποία προπονούσε.
Μια Λαμπρή Καριέρα
Πριν από τις λαμπρές διακρίσεις που απέσπασε ως προπονήτρια, η VanDerveer έπαιζε μπάσκετ, ξεκινώντας από τα μαθητικά της χρόνια, στη μικρή κοινωνία του West Hill, κοντά στη Νέα Υόρκη. Αργότερα, από το πρώτο κιόλας έτος στο πανεπιστήμιο, μπήκε στην ομάδα μπάσκετ, αποκτώντας αμέσως κεντρικό ρόλο στην ομάδα και συμμετέχοντας στο εθνικό πρωτάθλημα AIAW, πρόδρομο του NCAA.
Έπειτα από κάποια χρόνια, έκανε μεταγραφή σε μια πιο απαιτητική ομάδα (Indiana), γεγονός που τη βοήθησε να δοκιμαστεί σε διάφορα τουρνουά και πρωταθλήματα. Ο θαυμασμός της για τη διαδικασία της προπόνησης γεννήθηκε σχεδόν παράλληλα με τη συμμετοχή της στην ομάδα μπάσκετ του πανεπιστημίου της, αλλά η επιδίωξή της να ικανοποιήσει την περιέργεια αυτή ήρθε κάπως ανορθόδοξα.
Για πρώτη φορά, ανέλαβε τη θέση προπονητή στη σχολική ομάδα λυκείου της αδερφής της: εκεί ανακάλυψε το πάθος της για την προπόνηση και μπόρεσε να το καλλιεργήσει σε ένα πρώιμο στάδιο. Προοδευτικά, έκανε αιτήσεις σε διάφορα πανεπιστήμια για τη θέση προπονητή, ώσπου τελικά την προσέλαβε το Ohio State, το οποίο και αποτέλεσε τον επίσημο εναρκτήριο σταθμό της προπονητικής καριέρας της.
Οι επιτυχίες δεν άργησαν να έρθουν: η VanDerveer οδήγησε την ομάδα σε 8 συνεχόμενες νίκες, ενόσω πραγματοποιούσε, παράλληλα, το master της στο Sports Administration.
Έως το 1985 είχε καταφέρει να μετατρέψει το Ohio State σε ομάδα εθνικής κατάταξης, με διακριτή θέση μεταξύ των Top 10 στα εθνικά rankings, ενώ η ίδια κέρδισε το ετήσιο βραβείο κολεγιακού μπάσκετ στην κατηγορία «Big Ten Coaches of The Year».
Λίγα χρόνια μετά και αφού είχε εξασφαλίσει την ομαλή συνέχεια της ομάδας του Ohio, ο δρόμος της την οδήγησε στο Ιdaho. Η επίδραση της προπονητικής μεθόδου της έφερε αστραπιαία αποτελέσματα, καθώς με το που ανέλαβε την ομάδα οι νίκες της μεγιστοποιήθηκαν (42 στο σύνολο) και την ανέβασαν σε ακόμη πιο ανταγωνιστικό επίπεδο, αντιμέτωπη με ομάδες αυξημένου βεληνεκούς.
Η τελευταία από τις τρεις πανεπιστημιακές ομάδες που ανέλαβε, το Stanford, υπήρξε η πιο καθοριστική της, αφού ανέλαβε γενιές αθλητών έως τη σύνταξή της.
Το Stanford, δεν είχε από την αρχή τη διεθνή φήμη, ούτε τους εκατοντάδες οπαδούς που απέκτησε προοδευτικά στη συνέχεια. Μάλιστα, η κίνηση της VanDerveer να αναλάβει την προπονητική θέση εκεί θεωρήθηκε πολύ ριψοκίνδυνη. Πολλοί φίλοι και συγγενείς της την προέτρεψαν προς το αντίθετο.
Ο κίνδυνος αποδείχθηκε αληθινός, τουλάχιστον τον πρώτο χρόνο, αφού η ομάδα τερμάτισε σε αρκετά χαμηλή θέση στις κατατάξεις, με ρεκόρ 13-15. Παρ’ όλα αυτά, μέσα σε δύο χρόνια το Stanford εκτόξευσε το ρεκόρ του (27-5) και η VanDerveer κατάφερε, τελικά, να τους οδηγήσει στην πρώτη συμμετοχή στο NCAA.
Πράγματι, το 1990 το Stanford είχε προκριθεί στον αγώνα του εθνικού πρωταθλήματος, αποδεικνύοντας πως οι πολύ «διαβαστερές» παίκτριες του πανεπιστημίου κατάφεραν να υπερβούν τις προσδοκίες αλλά και τις αμφισβητήσεις. Η καριέρα της VanDervee εκτοξεύθηκε με την εμπλοκή της στο Stanford, καθώς το οδήγησε σε άλλα δύο NCAA πρωταθλήματα (1992, 2021), σημείωσε 900 νίκες, ενώ βραβεύτηκε με το National Coach of The Year (1990) και συμπεριλήφθηκε στο Women’s Sport Foundation International Women’s Sports Hall of Fame (ως προπονήτρια) το 1998.
Η Ηθική της Προπόνησης
Όλες αυτές οι επιτυχίες της επετεύχθηκαν μέσα από σκληρή δουλειά, επιμονή και μια εξέχουσα προπονητική ηθική, η οποία ακολουθούσε συγκεκριμένες αρχές. Πράγματι, ένα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό της VanDerveer, το οποίο μαρτυρούν διάφοροι συνεργάτες και αθλήτριές της, είναι η ικανότητά της να συνδέεται με τις αθλήτριες, όπως και να προσαρμόζεται κατάλληλα στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον του πανεπιστημιακού αθλητισμού.
Είχε όραμα, τόσο ατομικά για την καθεμία από τις παίκτριές της όσο και συνολικά για την ομάδα: τους παρείχε εφόδια, εναργείς συμβουλές, μηχανισμούς άμυνας και άφθονα εργαλεία ώστε να παίζουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ενώ στόχευε στην ελαχιστοποίηση των αδυναμιών τους. Προσπαθούσε να καταλαβαίνει και να ικανοποιεί τις ανάγκες κάθε παίκτριας, να αναγνωρίζει ότι είναι διαφορετικές και ότι πρέπει να τις δέχεται, προκειμένου να επιτευχθεί η ομαλή συμβίωση και συνεργασία της ομάδας.
Ο Πειραματισμός στο Γήπεδο
Ακόμη ένα στοιχείο που έβαζε σε προτεραιότητα είναι ο πειραματισμός. Δεν φοβόταν να αλλάζει τεχνικές ανάλογα με τις απαιτήσεις του πρωταθλήματος ή της ομάδας. Για παράδειγμα, εφάρμοζε για 12 χρόνια συνεχόμενα ένα συγκεκριμένο είδος επίθεσης, το οποίο και άλλαξε μόλις άλλαξε η στελέχωση της ομάδας της. Το νέο είδος επίθεσης της ταίριαζε καλύτερα για τη νέα ομάδα, το οποίο νομοτελειακά την οδήγησε στη νίκη του NCAA το 2021.
Η τέχνη της λεγόμενης ελεγχόμενης κατάρρευσης (controlled meltdown), η οποία προωθεί την ισορροπία σε όλους τους τομείς της ζωής, ήταν επίσης κάτι που εκτιμούσε. Φιλοδοξούσε να γίνει παράδειγμα αυτοελέγχου, ώστε να μεταδίδει αυτή την αρχή στον τρόπο παιξίματος της ομάδας, αλλά και στον τρόπο διαχείρισης της ήττας τους.
Επιπλέον, εκτιμούσε την προσωπική φροντίδα, ώστε να μπορεί να φροντίζει, με τη σειρά της, την ομάδα. «Αν δεν μπορείς να κολυμπήσεις, δεν μπορείς να σώσεις τον άλλο κολυμβητή, με αποτέλεσμα να βυθιστείτε και οι δύο», έχει δηλώσει κατηγορηματικά.
Τέλος, φρόντιζε να περιτριγυρίζεται από σπουδαίους συνεργάτες, οι οποίοι πρόσφεραν τη βοήθειά τους μέσω της οργάνωσης, της προσοχής και της σχολαστικότητάς τους, αλλά και την ικανότητά τους να μετατρέπονται σε άριστοι και κατανοητικοί ακροατές για τους αθλητές της ομάδας όποτε χρειαζόταν.
«Έχω τόσο πολλές ιστορίες για το πώς οι άνθρωποι που έχω προπονήσει με έχουν παρακινήσει, επηρεάσει και εμπνεύσει», δηλώνει. «Έχω μάθει τόσα πολλά από κάθε παίκτη. Είμαι αιώνια ευγνώμων που τους είχα στη ζωή μου. Είμαι απίστευτα περήφανη για την αδελφότητα (sisterhood) του Στάνφορντ… Στα δύσκολα παιχνίδια, η αδελφότητα είναι το κλειδί για τη νίκη».
Η προσαρμοστικότητα ήταν κύριο συστατικό της επιτυχίας της, τόσο στον επαγγελματικό όσο και στον προσωπικό τομέα. Οι αρχές της την οδήγησαν στο να έχει μια σταθερή, συνεχή καριέρα έως τα 70 της, μην αφήνοντας το generational gap ή τις πολιτισμικές αλλαγές να σταθούν εμπόδιο στον δρόμο της.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ και στο μηνιαίο newsletter No Man’s Land – στο οποίο μπορείτε να κάνετε την εγγραφή σας εδώ.
Amy Winehouse | Ένα Αστέρι που Έσβησε Νωρίς
Ανδρομάχη Παπανικολάου, η Κυρία Τεστ Παπ
Το Τελευταίο Σερβίς της Serena Williams
