Βρισκόμαστε στο 1989, πρώτες εκπομπές του θρυλικού MTV στις ελληνικές τηλεοράσεις και, παρακολουθώντας τα video clips που κατακλύζουν τις οθόνες μας, μας μαγνητίζει μια γυναίκα. Είναι η Tina Turner.
Λιονταρίσια χαίτη, δυναμική παρουσία, αισθησιακή και με αυτοπεποίθηση. Και τι φωνή! «You’re simply the best. Better than all the rest…» τραγουδάει και αναρωτιόμαστε: «στον εαυτό της αναφέρεται»;
Πιθανόν, αφού ήταν μια τραγουδίστρια που άφησε ανεξίτηλο το σημάδι της στη σύγχρονη μουσική τόσο λόγω μιας επιτυχημένης καριέρας που εκτείνεται σε περισσότερες από έξι δεκαετίες όσο και για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε τις δύσκολες καταστάσεις της ζωής της.
Little Ann
1939. Στην αγροτική περιοχή του Τennessee γεννιέται η Anna Mae Bullock. Το μαύρο κορίτσι έζησε δύσκολα και φτωχικά παιδικά χρόνια μετά τον χωρισμό των γονιών της. Από πολύ μικρή, όμως, έβρισκε καταφύγιο στη μουσική. Εντάχθηκε στη χορωδία της τοπικής εκκλησίας και ανακάλυψε το πάθος της για το τραγούδι.
Στα 17 της γνωρίζει τον Ike Turner, έναν διάσημο μουσικό και αρχηγό του συγκροτήματος «Kings of Rhythm». Ο Ike, αναγνωρίζοντας το ταλέντο της, την καλεί να γίνει η τραγουδίστρια της μπάντας.
Στην αρχή είναι η Little Ann. Mέχρι το 1960, που ντεμπουτάρει ως Tina Turner στο επιτυχημένο single «A Fool in Love». Το ντουέτο τελικά παντρεύεται και μαζί στήνουν το μουσικό σχήμα «Ike & Tina Turner Revue». Οι ηλεκτρισμένες εμφανίσεις τους, που ξεχώριζαν χάρη στα στιβαρά φωνητικά και τη χορευτική ενέργεια της Tina, καθήλωναν το κοινό.
Bad Romance
Tις δεκαετίες του ’60 και του ’70, ο Ike και η Tina σημείωσαν μεγάλη επιτυχία με το κορυφαίο άλμπουμ «River Deep – Mountain High» (1966) σε παραγωγή Phil Spector, τη διασκευή του «Proud Mary» των Creedence Clearwater Revival (1971), το «Nutbush City Limits» (1973) κ.ά.
Ωστόσο στο παρασκήνιο, η Tina υπέμεινε χρόνια κακοποίησης και κακομεταχείρισης από τον Ike. Για πρώτη φορά θα αναφερθεί σε αυτό σε μια συνέντευξη στο περιοδικό People το 1981, όπου θα αποκαλύψει τις εμπειρίες ενδοοικογενειακής κακοποίησης που υπέστη στα 16 χρόνια της έγγαμης ζωής της.
Χαρακτηριστικά, ανέφερε περιστατικά κατά τα οποία ο Ike την έκαιγε, τη χτυπούσε με παπούτσια και κρεμάστρες, τη βίαζε και της είχε σπάσει το σαγόνι και τη μύτη πριν ανέβουν στη σκηνή να τραγουδήσουν μαζί.
What’s Love Got to Do With It
Στην αυτοβιογραφία της «I, Tina», που εκδόθηκε το 1986, η καλλιτέχνις μίλησε όχι μόνο για την ακραία σωματική κακοποίηση, τα παιχνίδια ελέγχου και εξουσίας του Ike, αλλά και για την οικονομική βία που της ασκούσε, μια συχνότατη αλλά όχι τόσο αναγνωρίσιμη τακτική χειραγώγησης.
Και όλα αυτά στα 80s, που η ενδοοικογενειακή βία και οι κακοποιητικές συμπεριφορές κρύβονταν επιμελώς «κάτω από το χαλί» ή επικρατούσε η άποψη «τα εν οίκω μη εν δήμω» για τους «κοινούς θνητούς», πόσο μάλλον για τις διασημότητες.
Εκείνη όμως τόλμησε θαρραλέα. Όπως αφηγείται στο ντοκιμαντέρ του HBO (2021), «Ήθελα οι άνθρωποι να πάψουν να πιστεύουν πως ο Ike και η Τina ήταν το τέλειο team. Αν μη τι άλλο, ο κόσμος πρέπει να ξέρει!».
Η Turner εγκατέλειψε τελικά τον σύζυγο και μάνατζέρ της το 1976, αφότου εκείνος τη γρονθοκόπησε άγρια κατά τη διάρκεια μιας περιοδείας τους. Στο βιβλίο της αναφέρει ότι, φεύγοντας, κοίταξε τον κοιμισμένο Ike και σκέφτηκε: «Μόλις με χτύπησες για τελευταία φορά, κορόιδο!». Mε τα μάτια μαυρισμένα, κρυμμένα κάτω από γυαλιά ηλίου και με μόλις 36 σεντς στην τσέπη, άρχισε να τρέχει ανάποδα στον αυτοκινητόδρομο με κίνδυνο να σκοτωθεί.
Wildest Dreams
Μετά το διαζύγιό της, η Turner καθάριζε σπίτια και τραγουδούσε σε καμπαρέ στo Λας Βέγκας μέχρι το 1984 που κυκλοφόρησε το πρώτο solo άλμπουμ της, «Private Dancer».
Ήταν ένας θρίαμβος, πουλώντας περισσότερα από 20 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως και κερδίζοντας τρία βραβεία Grammy, μεταξύ των οποίων τα «Δίσκος της Χρονιάς» και «Καλύτερη Γυναικεία Φωνητική Ερμηνεία» για το «What’s Love Got to Do With It».
Tα επόμενα χρόνια κυκλοφόρησε έξι άλμπουμ, μεταξύ των οποίων τα: «Break Every Rule» (1986), «Foreign Affair» (1989), «Wildest Dreams» (1996) και τη συλλογή «All the Best» (2004).
Συναρπαστικές ήταν και οι live εμφανίσεις της: η δυναμική φωνή και η εκρηκτική σκηνική της παρουσία γοήτευαν το κοινό παγκοσμίως μέχρι την περιοδεία «Tina! 50th Anniversary Tour» (2008-2009), που ήταν και η τελευταία της πριν αποσυρθεί.
I, Tina
Η Turner έγραψε τις αυτοβιογραφίες «I, Tina» (1986) –που ενέπνευσε την ταινία «What’s Love Got to Do With It» (1993)– και «My Love Story» (2018), καθώς και το βιβλίο αυτοβοήθειας «Happiness Becomes You: A Guide to Changing Your Life for Good» (2020).
Πούλησε περισσότερους από 150 εκατομμύρια δίσκους παγκοσμίως, αποτελώντας μια από τις πιο επιτυχημένες καλλιτέχνιδες όλων των εποχών, ενώ μεταξύ των εντυπωσιακά πολλών διακρίσεών της ήταν τα συνολικά 12 βραβεία Grammy και η είσοδός της το 2021 στο Rock and Roll Hall of Fame. Μια ζωή γεμάτη λάμψη, επιτυχίες αλλά και τραγωδίες, αφού η μοίρα της επιφύλαξε να χάσει τους δύο γιους της.
Αν και έχει θεωρηθεί σύμβολο για πολλά και διάφορα –σεξαπίλ, ανθεκτικότητας, ενδυνάμωσης–, η ίδια είχε δηλώσει πως «ταυτίζομαι μόνο με τη ζωή μου. Ενόσω οι άλλοι με θεωρούσαν σύμβολο εγώ ήμουν απασχολημένη με το να κάνω τη δουλειά μου. Δεν θέλω απαραίτητα να είμαι ένα “δυνατό” άτομο. Είχα μια τρομερή ζωή. Εγώ απλώς συνέχισα. Απλώς συνεχίζεις και ελπίζεις ότι κάτι θα έρθει. Κι αυτό ήρθε…».
Στις 24 Μαΐου 2023, η Turner πέθανε στο σπίτι της, στο Küsnacht της Ελβετίας, σε ηλικία 83 ετών, έπειτα από πολυετή ασθένεια.
«Πώς να αποχαιρετήσουμε μια γυναίκα που έκανε κτήμα της τον πόνο και το τραύμα της και το χρησιμοποίησε ως μέσο για να βοηθήσει να αλλάξει ο κόσμος;» δήλωσε μετά τον θάνατο της Turner η Angela Bassett, η ηθοποιός που την ενσάρκωσε στην ταινία «What’s Love Got to Do With It». «Η Tina Turner έδειξε στους ανθρώπους που ζούσαν μέσα στο φόβο ποιο θα έπρεπε να είναι ένα όμορφο μέλλον γεμάτο αγάπη, συμπόνια και ελευθερία».
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ και στο μηνιαίο newsletter No Man’s Land – στο οποίο μπορείτε να κάνετε την εγγραφή σας εδώ:
Φλέρυ Νταντωνάκη | Το Αηδόνι του Φεγγαριού
Συνέντευξη Mike Scott | Οι Waterboys για μια Βραδιά-Γιορτή στο Ηρώδειο
