Ας το συμφωνήσουμε από την αρχή: δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση για το αν η ενοικίαση ή η ιδιοκτησία ενός σπιτιού είναι καλύτερη. Η απάντηση εξαρτάται από την προσωπική σας κατάσταση – τα οικονομικά σας, το πώς ζείτε, καθώς και ποιοι είναι οι στόχοι σας. Πρέπει να σταθμίσετε τα οφέλη και το κόστος καθεμιάς επιλογής με βάση το εισόδημά σας, τις αποταμιεύσεις και γενικά τον τρόπο της ζωής σας.
Προσπαθώντας να βοηθήσουμε σε αυτή την κομβική απόφαση στη ζωή ενός ανθρώπου, θα αναλύσουμε μερικά από τα γενικά χαρακτηριστικά κάθε πλευράς –ενοικίου ή αγοράς–, συμπεριλαμβάνοντας όσα περισσότερα συγκριτικά στοιχεία κρίνονται απαραίτητα.
Τα Υπέρ και τα Κατά της Ενοικίασης
Ο μεγαλύτερος μύθος για την ενοικίαση είναι η συχνά επαναλαμβανόμενη φράση «πετάτε χρήματα κάθε μήνα και δεν σας μένει τίποτα». Αυτό δεν είναι αλήθεια. Ούτως ή άλλως, χρειάζεστε ένα μέρος για να ζήσετε και αυτό πάντα κοστίζει χρήματα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Είναι αλήθεια ότι δεν δημιουργείτε ίδια κεφάλαια ή υπεραξία με μηνιαίες πληρωμές ενοικίου, κερδίζετε όμως μια σειρά από άλλα πράγματα, τα οποία επιβαρύνουν τους ιδιοκτήτες ακινήτων.
Ως ενοικιαστής, βέβαια, μπορεί να αντιμετωπίζετε αύξηση ενοικίου κάθε φορά που το μισθωτήριό σας πρόκειται να ανανεωθεί. Αντίστοιχα όμως, στην περίπτωση που η αγορά βρίσκεται σε ύφεση, μπορείτε να μειώσετε το μίσθωμα.
Όταν νοικιάζετε, για παράδειγμα, γνωρίζετε ακριβώς το κόστος στέγασης κάθε μήνα και το ποσό αυτό αναγράφεται στο μισθωτήριό σας. Οπότε μπορείτε να προγραμματίσετε με ακρίβεια και τις άλλες δραστηριότητές σας. Οτιδήποτε επιβαρύνει συνήθως τον ιδιοκτήτη –πολλές φορές και απρόβλεπτα–, όπως φόροι, βλάβες, ζημιές ή κάποια συντήρηση, αποτελεί κόστος από το οποίο εσείς απαλλάσσεστε.
Ως ενοικιαστής, βέβαια, μπορεί να αντιμετωπίζετε αύξηση ενοικίου κάθε φορά που το μισθωτήριό σας πρόκειται να ανανεωθεί. Αντίστοιχα όμως, στην περίπτωση που η αγορά βρίσκεται σε ύφεση, μπορείτε να μειώσετε το μίσθωμα.
Επίσης, σε καθεστώς ενοικίασης μπορείτε να μετακινηθείτε όταν λήξει η μίσθωση, ανάλογα με το τι επιτάσσουν οι ανάγκες σας. Αν κάνετε παιδιά, μπορεί να αφήσετε ένα μικρότερο σπίτι για περισσότερο χώρο, ενώ όταν τα παιδιά σας φύγουν από το σπίτι, να επιστρέψετε σε ένα μικρότερο, ενδεχομένως αλλάζοντας και περιοχή. Η ευελιξία αυτή δεν υφίσταται όταν είστε ιδιοκτήτες, καθώς τα ακίνητα είναι ένα δύσκολα ρευστοποιήσιμο στοιχείο, ειδικά σε μια αγορά όπως η ελληνική, που είναι «ρηχή».
Από την άλλη, μπορεί να πρέπει να μετακομίσετε ξαφνικά, εάν ο ιδιοκτήτης σας αποφασίσει να πουλήσει το ακίνητο ή να μετατρέψει ένα συγκρότημα κατοικιών σε διαμερίσματα βραχυχρόνιας μίσθωσης, κάτι που κατά κόρον έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, καθώς πρόκειται για μια τουριστική χώρα.
Τα Υπέρ και τα Κατά της Αγοράς
Η αγορά σπιτιού αποφέρει τόσο απτά όσο και άυλα οφέλη. Όχι μόνο έχετε το δικό σας σπίτι, αλλά μπορείτε να λάβετε αποφάσεις σχετικά με τη διαμόρφωση, την εμφάνιση και τον σχεδιασμό του χώρου. Έχετε επίσης αίσθηση σταθερότητας και ασφάλειας, τα οποία συνοδεύουν την ιδιοκτησία.
Το συνολικό κόστος της ιδιοκτησίας σπιτιού τείνει να είναι αρκετά υψηλότερο συγκριτικά με αυτό της ενοικίασης, ακόμη και αν η πληρωμή του στεγαστικού δανείου σας είναι χαμηλότερη από ό,τι το ενοίκιο.
Λάβετε υπόψη, ωστόσο, ότι η αλλαγή άποψης για το πού ζείτε μπορεί να στοιχίσει πολύ ακριβά. Ενδέχεται να μην μπορείτε να πουλήσετε όταν θέλετε. Ακόμα κι αν το καταφέρετε σε συγκεκριμένο χρόνο, μπορεί να μην αποζημιωθείτε όπως θα θέλατε, ειδικά εάν η αγορά κατοικιών είναι σε ύφεση, όπως συνέβη για πολλά χρόνια την προηγούμενη δεκαετία. Επίσης, θα πρέπει να συνυπολογίσετε το σημαντικό κόστος που συνοδεύει την πώληση του ακινήτου και την αγορά ενός νέου.
Το συνολικό κόστος της ιδιοκτησίας σπιτιού τείνει να είναι αρκετά υψηλότερο συγκριτικά με αυτό της ενοικίασης, ακόμη και αν η πληρωμή του στεγαστικού δανείου σας είναι χαμηλότερη από ό,τι το ενοίκιο. Ορισμένα έξοδα για τα οποία θα επιβαρύνεστε ως ιδιοκτήτης σπιτιού, που γενικά δεν χρειάζεται να πληρώσετε ως ενοικιαστής, είναι οι φόροι ακίνητης περιουσίας (ΕΝΦΙΑ και ΤΑΠ), επισκευές και συντήρηση του διαμερίσματος και της πολυκατοικίας, καθώς και ασφάλεια πυρκαγιάς και σεισμού.
Κάθε 7-10 χρόνια, μια κατοικία χρειάζεται γερή ανακαίνιση ώστε να παραμένει εντός των εξελίξεων στον χώρο, το ίδιο και το κτίριο στο οποίο βρίσκεται. Τα έξοδα αυτά συνήθως είτε δεν υπολογίζονται στο συνολικό κόστος ιδιοκτησίας είτε τελικά οι απαραίτητες ανακαινίσεις δεν γίνονται, με συνέπεια να χάνεται μέρος της αξίας του ακινήτου στο πέρασμα των χρόνων.
Επίσης, αν προτιμάτε τα βράδια και τα Σαββατοκύριακά σας να μεταφράζονται σε προσωπικό χρόνο, για τις δραστηριότητες που εσείς επιθυμείτε, εάν εργάζεστε πολλές ώρες ή εάν ταξιδεύετε συχνά, τότε η χρονική δέσμευση που συνοδεύει την ιδιοκτησία ενός σπιτιού μπορεί να είναι μεγαλύτερη από ό,τι θέλετε να αναλάβετε. Υπάρχουν πάντα έργα που θα χρειαστεί ή θα θέλετε να φροντίσετε, από την εύρεση υδραυλικού έως την αντικατάσταση ενός σκουριασμένου σωλήνα και από το βάψιμο της κρεβατοκάμαρας έως το κούρεμα του γκαζόν.
Επιπλέον, οι δόσεις του στεγαστικού δανείου μπορούν να αποτελέσουν πηγή μεγάλης αγωνίας σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά με τα σταθερά εισοδήματά σας. Και μπορεί να χρειαστούν έως και 15 χρόνια προτού το μεγαλύτερο μέρος της πληρωμής σας διατεθεί για το αρχικό κεφάλαιο ενός στεγαστικού δανείου 30 ετών. Υπολογίζεται ότι θα ξοδέψετε περίπου 72.000 ευρώ σε τόκους για δάνειο 100.000 ευρώ διαρκειας 30 ετών, με επιτόκιο δανεισμού 4%.
Αφού λάβετε υπόψη το κόστος της ιδιοκτησίας ενός σπιτιού, μπορεί να διαπιστώσετε ότι η ενοικίαση αποτελεί τελικά καλύτερη επιλογή στο πλαίσιο διαχείρισης των οικονομικών σας, επιτρέποντάς σας να επενδύσετε τα χρήματα που θα είχατε διαθέσει για ένα σπίτι σε ένα πρόγραμμα πρόσθετης συνταξιοδότησης.
Τέλος, κάποιος μπορεί να μετράει πολύ την ελευθερία κινήσεων που του προσφέρει η ενοικίαση, όπως τη δυνατότητα να μετακομίσει σε άλλη πόλη ή χώρα για χρονικό διάστημα που επιθυμεί, καθώς πλέον τα σύνορα, ειδικά μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, γίνονται όλο και πιο αχνά.
Οι Γενικεύσεις δεν Οδηγούν στη Σωστή Επιλογή
Η απόφαση να νοικιάσετε ή να αποκτήσετε σπίτι εξαρτάται από την οικονομική σας κατάσταση, τους οικονομικούς σας στόχους, αλλά και τις εναλλακτικές σας. Αν, για παράδειγμα, έχετε τις γνώσεις και τη διάθεση να αναλάβετε το ρίσκο με μια τοποθέτηση σε πιο high-return επενδύσεις (π.χ. μετοχές, ομόλογα ή private equity), ενδεχομένως το να επενδύσετε το διαθέσιμο κεφάλαιο στην αγορά ενός σπιτιού να μην είναι η καλύτερη επιλογή, γιατί το κόστος της επένδυσης μπορεί να είναι μεγαλύτερο από την προσδοκώμενη υπεραξία του.
Αγνοήστε τους ανθρώπους που σας λένε ότι η ιδιοκτησία έχει πάντα «περισσότερο νόημα» μακροπρόθεσμα ή ότι στην ενοικίαση «πετάτε χρήματα».
Ωστόσο, η επιλογή έχει να κάνει τόσο με την άνεση όσο και με το όραμά σας για το μέλλον. Αγνοήστε τους ανθρώπους που σας λένε ότι η ιδιοκτησία έχει πάντα «περισσότερο νόημα» μακροπρόθεσμα ή ότι στην ενοικίαση «πετάτε χρήματα». Τόσο η αγορά μιας κατοικίας όσο και οι συνθήκες ζωής κάθε αγοραστή ή ενοικιαστή μπορεί να έχουν ποικίλα χαρακτηριστικά, οπότε γενικές δηλώσεις όπως αυτές δεν έχουν καμία σημασία.
Προτού κάνετε οτιδήποτε, φροντίστε να σταθμίσετε τους κινδύνους, ειδικά γύρω από την αγορά ενός σπιτιού, η οποία συχνά απαιτεί ένα μεγάλο ποσό δανείου, μια απόφαση που θα επηρεάσει τα οικονομικά σας για πολλά χρόνια. Εάν οι τιμές των κατοικιών αυξηθούν, τα άτομα με στεγαστικά δάνεια μπορεί να αποκομίσουν εξαιρετικά κέρδη, θα χάσουν όμως εάν οι τιμές πέσουν κατακόρυφα. Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, ένας άνευ προηγουμένου αριθμός Ελλήνων κατέληξε να χάνει τα ακίνητά του λόγω χρέους.
Το κλειδί είναι οι τιμές των κατοικιών και σε αυτές πρέπει να δώσετε προσοχή. Εάν οι τιμές σας φαίνονται πολύ υψηλές, η ενοικίαση για μερικά χρόνια μπορεί να αποτελεί την καλύτερη επιλογή.
Συμπερασματικά
• Το αν θα επιλέξετε να νοικιάσετε ή να αγοράσετε το σπίτι σας εξαρτάται από την οικονομική κατάσταση, τον τρόπο ζωής και τους προσωπικούς σας στόχους.
• Και οι δύο επιλογές σας παρέχουν ένα μέρος για να ζήσετε, ενώ και για τις δύο απαιτείται τακτικό εισόδημα για την κάλυψη των πληρωμών.
• Η ενοικίαση προσφέρει ευελιξία, δυνατότητα πρόβλεψης των μηνιαίων εξόδων και απαλλαγή από τη διαχείριση σε ό,τι αφορά τις επισκευές.
• Η ιδιοκτησία ενός σπιτιού συνεπάγεται άυλα οφέλη, όπως αίσθηση σταθερότητας.
• Με την ενοικίαση δεν σημαίνει ότι πετάτε τα χρήματά σας κάθε μήνα, ενώ η ιδιοκτησία δεν εξασφαλίζει τη δημιουργία πλούτου μακροπρόθεσμα.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Value-Based Real Estate | Πώς Επηρεάζει ο Πληθωρισμός την Αγορά Ακινήτων;
Value-Based Real Estate | Πώς Μπορώ να Επωφεληθώ από τις Τάσεις στην Αγορά Ακινήτων;
Value-Based Real Estate | Κτίρια με Ιστορίες που Αξίζει να Ειπωθούν
