Βιωσιμότητα: θα μπορούσε να είναι η λέξη της χρονιάς, σύμφωνα με τα έγκυρα λεξικά που αναδεικνύουν κάθε χρόνο όρους παγκόσμια αναγνωρίσιμους, με ευρεία αναφορά και διάδοση.
Βέβαια, η φράση «της χρονιάς» δεν συμβαδίζει… με τη βιωσιμότητα ως στόχο, τη μακρά διαδικασία που, για να αποδώσει καρπούς, απαιτεί από όλους μας επαγρύπνηση, ετοιμότητα, τόλμη και αποφασιστικότητα. Διάθεση μάχιμη, δηλαδή. Και πώς αλλιώς, όταν συνδέεται με την αειφορία του βίου μας, της ίδιας μας της ζωής.
Ο «βιώσιμος τουρισμός», σε αυτό το πλαίσιο, έρχεται να αντικαταστήσει ως οπτική και προοπτική μια παλιότερη θέαση, εκείνη της «ανάπτυξης του τουρισμού». Πριν από την εμφάνιση του «βιώσιμου τουρισμού» –ήδη στη δεκαετία του 1990–, η συζήτηση περιστρεφόταν γύρω από τις οικονομικές πτυχές της τουριστικής ανάπτυξης.
Σήμερα, που ζούμε σε διαφορετικούς καιρούς, στους οποίους ο χρόνος έχει καταδείξει τα προβλήματα και τα αδιέξοδα από τα προηγούμενα μοντέλα ανάπτυξης και δράσης, που οφείλουμε να απαντήσουμε σε νέες απαιτήσεις και προκλήσεις, η «βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη» δεν μπορεί παρά να ενσωματώνει, εκτός από οικονομικούς, και κοινωνικούς, πολιτιστικούς και περιβαλλοντικούς στόχους και πρακτικές.
Πώς θα «γεφυρώσουμε» αυτές τις δύο εποχές; Σίγουρα, όταν προμηνύονται βαθιές αλλαγές, η γνώση είναι ο πρώτος σύμμαχος που οφείλουμε να αναζητήσουμε, μέσα από τη συζήτηση, την ανάλυση, τον επαναπροσδιορισμό, την ψύχραιμη και τεκμηριωμένη άποψη.
Ταξιδιώτες και Επενδυτές σε Κοινή Πορεία
Σε αυτή την κατεύθυνση, η νέα έρευνα της αθηΝΕΑ Research με τίτλο «Eco-friendly Greece: Βέλτιστες Πρακτικές Βιώσιμου Τουρισμού από 21 Θέρετρα ανά τον Κόσμο», που εκπονήθηκε με την υποστήριξη του ξενοδοχειακού ομίλου Sani/Ikos, δείχνει πώς το megatrend που ονομάζεται «βιώσιμος τουρισμός» ήρθε για να μείνει, ανιχνεύοντας τα αίτια και τις προϋποθέσεις που το συνοδεύουν.
Τρεις στους δέκα ταξιδιώτες είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν 10% υψηλότερες τιμές για να υποστηρίξουν παρόχους ταξιδιωτικών υπηρεσιών που επιδεικνύουν περιβαλλοντική υπευθυνότητα.
Στην έρευνα διαβάζουμε πως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού ορίζει ως βιώσιμο «τον τουρισμό που ανταποκρίνεται στις ανάγκες των σημερινών τουριστών και των περιοχών υποδοχής, ενώ παράλληλα προστατεύει και ενισχύει τις ευκαιρίες για το μέλλον». Με απλά λόγια, αναφέρεται στην τουριστική αξιοποίηση που ικανοποιεί τις δικές μας ανάγκες με τρόπο που δεν θα στερεί τη δυνατότητα από τις μελλοντικές γενιές να ικανοποιήσουν τις δικές τους.
Διαβάζουμε επίσης πως, σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας MMGY Travel Intelligence στο αμερικανικό κοινό, «οι ταξιδιώτες δηλώνουν πλέον πρόθυμοι να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους. Τρεις στους δέκα είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν 10% υψηλότερες τιμές για να υποστηρίξουν παρόχους ταξιδιωτικών υπηρεσιών που επιδεικνύουν περιβαλλοντική υπευθυνότητα, ενώ πάνω από τους μισούς ταξιδιώτες (54%) δηλώνουν πρόθυμοι να χρησιμοποιήσουν λιγότερα πλαστικά μιας χρήσης». Επιπλέον, το 41% θα επέλεγε να επισκεφτεί προορισμούς εκτός σεζόν για να μειώσει τον συνωστισμό, ενώ περίπου το 27% θα προτιμούσε για τις μετακινήσεις του το ποδήλατο ή την πεζοπορία αντί για το αυτοκίνητο.
…αναμένει οι αποδόσεις των βιώσιμων επενδύσεων να είναι αντίστοιχες ή και να υπερβούν εκείνες των παραδοσιακών επενδύσεων…
Κοινή αντίληψη διαφαίνεται και στην έκθεση της Booking.com για το βιώσιμο ταξίδι το 2021, που συγκέντρωσε απαντήσεις από 29.000 και πλέον ταξιδιώτες σε 30 χώρες: «Δύο στους τρεις δηλώνουν ότι η πανδημία τους έχει επηρεάσει ώστε να θέλουν να ταξιδεύουν πιο βιώσιμα στο μέλλον και σχεδόν οι μισοί (49%) παραδέχονται ότι άλλαξε η στάση τους και θέλουν να κάνουν θετικές αλλαγές στην καθημερινή τους ζωή».
Όμως και το επενδυτικό ενδιαφέρον για εταιρείες με «πράσινα» εχέγγυα έχει εκτοξευθεί.
«Σε πρόσφατη έρευνα της UBS για το επενδυτικό κλίμα, στην οποία συμμετείχαν 3.004 επενδυτές και 1.202 ιδιοκτήτες επιχειρήσεων από 15 διεθνείς αγορές» –διαβάζουμε επίσης στην έρευνα της αθηΝΕΑ Research–, «προκύπτει ότι η πλειονότητα αναμένει οι αποδόσεις των βιώσιμων επενδύσεων να είναι αντίστοιχες ή και να υπερβούν εκείνες των παραδοσιακών επενδύσεων, διακρίνοντας πλεονεκτήματα από την ενσωμάτωση των πρώτων στα χαρτοφυλάκιά τους.
Πέρα όμως από τους διαχειριστές κεφαλαίων που επενδύουν ολοένα περισσότερα κεφάλαια σε οργανισμούς που διακρίνονται για τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και διακυβερνητικές τους επιδόσεις (ESG), και οι ευρωπαϊκές τράπεζες δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στις “πράσινες” χρηματοδοτήσεις, συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών».
Το ίδιο επιτάσσει και η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, που έχει ως στόχο να καταστήσει την Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050:
«Η έμφαση που δίνεται στη βιωσιμότητα μέσα από τα ευρωπαϊκά προγράμματα της επόμενης περιόδου καθίσταται σαφής και στον οδηγό χρηματοδότησης για τον τουριστικό κλάδο που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την υποστήριξη της μετάβασης “προς μια πιο ψηφιακή, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ΕΕ”».
Πρωτοπόροι στον Βιώσιμο Τουρισμό
Η συζήτηση, λοιπόν, για τον βιώσιμο τουρισμό δεν αφορά θεωρητικές κατασκευές σχετικά με ένα θολό και μακρινό μέλλον. Αφορά τις πρακτικές που ήδη υιοθετούνται από τους πρωτοπόρους, όπως τα 21 θέρετρα ανά τον κόσμο, που μελετήθηκαν στην έρευνα της αθηΝΕΑ Research, και έχει ήδη ξεκινήσει.
Αποκλείοντας από αυτή τη συζήτηση το «greenwashing», δηλαδή την παραπλανητική επικοινωνιακή πρακτική εταιρειών που προωθούν προϊόντα και διαδικασίες παραγωγής ως «πράσινες», χωρίς να παρέχουν στοιχεία που θα στήριζαν αυτό τον ισχυρισμό, τακτική μέσω της οποίας διαχέεται, δυστυχώς, έντονος σκεπτικισμός στην κοινωνία, μπορούμε έως και να αισιοδοξούμε.
Ίσως η πιο χαρακτηριστική αναφορά, τόσο για εκείνους που οραματίζονται με σχέδιο και πρόγραμμα ένα «πράσινο» μέλλον όσο και για εκείνους που καπηλεύονται τους όρους που θα σημάνουν αυτή την αλλαγή, περιλαμβάνεται στη μελέτη του ΣΕΤΕ «Ο Τουρισμός το 2020»:
«Η επιχειρηματικότητα πλέον δεν χωρίζεται μόνο σε παραγωγική και μη παραγωγική, αλλά σε ηθική και μη ηθική. Η βιωσιμότητα είναι η πιο σημαντική συνιστώσα. Το megatrend της βιωσιμότητας, με όλα τα trend που υπάγονται σε αυτό, θα επαναπροσδιορίσει το ταξίδι του καταναλωτή». Θα επαναπροσδιορίσει, δηλαδή, το μέλλον όλων μας.
- Τα παραπάνω στοιχεία προέκυψαν στο πλαίσιο της έρευνας που πραγματοποίησε η αθηΝΕΑ Research, με τίτλο «Eco-friendly Greece: Βέλτιστες Πρακτικές Βιώσιμου Τουρισμού από 21 Θέρετρα ανά τον Κόσμο», που εκπονήθηκε με την υποστήριξη του ξενοδοχειακού ομίλου Sani/Ikos, την οποία θα βρείτε εδώ. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα ευρήματα της έρευνας, μπορείτε να επικοινωνήσετε με την Αντωνέλα Σκιαδαρέση (antonela@a8inea.com).
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Eco-friendly Greece: Έρευνα για τον Βιώσιμο Τουρισμό
