Virtual Wineries στην Ελλάδα: Έχει… NOEMA

Θυμάμαι από τις εποχές που ακόμη διάβαζα για το diploma του WSET μια συζήτηση με τον Κωνσταντίνο Λαζαράκη MW σχετικά με τα «εικονικά οινοποιεία» (virtual wineries). Πρόκειται για οινοποιεία που δεν έχουν στην κατοχή τους ούτε αμπελώνες ούτε οινοποιείο (κτίριο), αλλά αγοράζουν σταφύλια από επιλεγμένους παραγωγούς και οινοποιούν το κρασί τους σε συνεργαζόμενα οινοποιεία, όπως οι οινοποιοί τους το έχουν φανταστεί και οι οινολόγοι τους το έχουν διαμορφώσει.

Ο ίδιος θεωρεί το εγχείρημα –και είναι πράγματι– κάτι το συναρπαστικό, σημείο των καιρών που διανύουμε: δίχως να διαθέσει κανείς μεγάλο κεφάλαιο για αγορά αμπελώνων και εξοπλισμού, όπως και κατασκευή οινοποιείου, έχει τη δυνατότητα στη νέα εποχή να οινοποιήσει με επαγγελματικό τρόπο το δικό του κρασί και να αναμετρηθεί στην αγορά με τους «παραδοσιακούς» οινοποιούς, καταθέτοντας την άποψή του αναφορικά με ποικιλίες, μεθόδους καλλιέργειας, οινοποίησης και τελικά στιλ και ποιότητα παραγόμενου κρασιού.

Ιδρυτής του Noema Winery είναι ο κ. David Wittig, Αμερικανός επιχειρηματίας και επενδυτής επί 18 συναπτά έτη στη Wall Street, ο οποίος αποφάσισε πριν από 11 περίπου χρόνια να αφήσει όλα τα παραπάνω πίσω του και να κάνει μια νέα αρχή με κάτι καινούργιο και πολλά υποσχόμενο.

Ένα τέτοιο «εικονικό οινοποιείο» (virtual winery) είναι και το Noema Winery, το οποίο στα μόλις 2 χρόνια ζωής του (από το 2021) έχει καταφέρει να παράγει 2 κρασιά ΠΟΠ υψηλής ποιότητας, το ερυθρό Invicta και το ροζέ Eruption, που έχουν βραβευτεί και λάβει υψηλές βαθμολογίες τόσο εγχώρια (το Invicta στα 50 Great Greek Wines 2023, το Eruption 4o στην Κατηγορία Ροζέ 2023 του 50GGW) όσο και διεθνώς (βαθμολογία 16,5/20 και στο Invicta και στο Eruption από τις διεθνώς πιο επιδραστικές οινοκριτικούς Julia Harding και Jancis Robinson, ασημένιο μετάλλιο, 92/100 πόντοι και πρόταση αγοράς για το Invicta από το Νo 1 οινικό περιοδικό Decanter).

Ιδρυτής του Noema Winery είναι ο κ. David Wittig, Αμερικανός επιχειρηματίας και επενδυτής επί 18 συναπτά έτη στη Wall Street, ο οποίος αποφάσισε πριν από 11 περίπου χρόνια να αφήσει όλα τα παραπάνω πίσω του και να κάνει μια νέα αρχή με κάτι καινούργιο και πολλά υποσχόμενο.

Αφορμή της συνάντησης με τον David ήταν η πρόσφατη δοκιμή του εξαιρετικού ερυθρού Ξινόμαυρου Invicta, που άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις σε εμένα και τους συνδαιτυμόνες μου. Εκτός από πολλά υποσχόμενος νέος οινοποιός και δεινός επιχειρηματίας, ο David είναι και ένας εξαίρετος άνθρωπος, φιλικός, προσιτός, ρεαλιστής και με πηγαίο χιούμορ. Αγαπάει την Ελλάδα με όλες τις πτυχές της και δεν διστάζει να θίξει τα κακώς κείμενα, μη μένοντας όμως μόνο εκεί, αλλά προτείνοντας ρεαλιστικές λύσεις.

Ποιος ήταν ο λόγος της πρώτης σας επίσκεψης στην Ελλάδα και ποια η έκβαση;

Το έναυσμα για μια επίσκεψη στην Ελλάδα στην αναζήτησή μου για νέες ευκαιρίες επενδύσεων μου το έδωσε ο πατήρ Άλεξ Σκαρλούτσος που θεωρείται ως ο «CEO» της Ελληνικής Εκκλησίας της Αμερικής, με τον οποίο διατηρώ στενή φιλική σχέση πολλών ετών. Μετά την παραίνεσή του, αποφάσισα και έκανα το πρώτο ταξίδι στην Ελλάδα με την οικογένειά μου πριν 11 χρόνια, τον Ιούνιο του 2012, καταμεσής της κρίσης. Γύρισα αρκετά, επιδιώκοντας να μάθω σε 3 εβδομάδες όσα περισσότερα μπορούσα για την χώρα, το επιχειρείν και τους ανθρώπους της.

Επέστρεψα για μόνιμη διαμονή τον Δεκέμβριο του 2014, όπου γνωρίστηκα με την εταιρεία συμβούλων Euroconsultants (Ευρωσύμβουλοι), οι οποίοι με έπεισαν να επενδύσω στην Ελλάδα και στην εταιρεία τους. Κατόπιν αυτού προχώρησα στην ίδρυση της θυγατρικής επενδυτικής εταιρείας στην Ελλάδα “WW Investments”. Μεταξύ άλλων επενδύσεων, αγόρασα αρχικά μερίδιο 10% στην Euroconsultants, το οποίο αύξησα στο 22% στη συνέχεια (κύριος μέτοχος).

Πότε αποφασίσατε να μετακομίσετε μόνιμα στην Ελλάδα και για ποιο λόγο;

Έλαβα την απόφαση να μετακομίσω μόνιμα στην Ελλάδα το φθινόπωρο του 2014. Ο λόγος ήταν ότι είχα εκείνο το διάστημα οριστικά αποφασίσει να επενδύσω στην χώρα και αυτός ήταν ο μόνος τρόπος να διασφαλίσω τα συμφέροντα των εταιρειών μου. Οι διαφορές νοοτροπίας σε σχέση με τις ΗΠΑ είναι μεγάλες και θα ήταν πολύ δύσκολο να επιτύχει ένα τέτοιο εγχείρημα από απόσταση, με την βοήθεια κάποιου Έλληνα συνεταίρου.

Μαθαίνοντας από τις εμπειρίες μας βρεθήκαμε στη συνέχεια σε αναζήτηση ΠΟΠ περιοχής (για μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα, ιστορικότητα και αξία στα μάτια του πελάτη).

Ποιος ήταν ο λόγος που αποφασίσατε να επενδύσετε στο κρασί; Ποια ήταν τα πρώτα σχέδιά σας; Γιατί δεν επενδύσατε σε κάποιο υφιστάμενο οινοποιείο;

Ο κυριότερος λόγος που αποφάσισα να επενδύσω στον τομέα του κρασιού ήταν ο γιος μου ο Davies. Έχοντας ολοκληρώσει εκείνη την εποχή ένα κύκλο απασχόλησης στην Wall Street και ερχόμενος στην Ελλάδα στις αρχές του 2015, διακατέχονταν από την διακαή επιθυμία να εισέλθει στις επιχειρήσεις του οινικού κλάδου. Μέσω του πατέρα Άλεξ Σκαρλούτσου γνωρίσαμε τον Περικλή Δράκο και στην συνέχεια την Κική Παναγιώτου, οι οποίοι έμελλε να γίνουν οι πιο στενοί συνεργάτες μας.

Οι πρώτες κινήσεις ήταν να προσπαθήσουμε να παράξουμε κρασιά μέσω συνεργασιών, τα οποία θα προορίζονταν μόνο για εξαγωγή. Ιδρύσαμε την εταιρεία “14/27 Wines” (14 ή 27 ήταν πάντα οι συμμετέχοντες στα αρχαιοελληνικά συμπόσια) και παράξαμε από αμπελώνες της Μακεδονίας (ΠΓΕ) το ομώνυμο κρασί (14/27) σε λευκό, ροζέ και κόκκινο. Η οινοποίηση έγινε από την εταιρεία Τσάνταλη και το 2018 ξεκίνησαν οι εξαγωγές στις ΗΠΑ μέσω της αμερικανικής εταιρείας απευθείας εισαγωγών Universal Exports που είχαμε εν τω μεταξύ ιδρύσει.

Μαθαίνοντας από τις εμπειρίες μας βρεθήκαμε στη συνέχεια σε αναζήτηση ΠΟΠ περιοχής (για μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα, ιστορικότητα και αξία στα μάτια του πελάτη), στην οποία θα μπορούσαμε να παράξουμε με λελογισμένο κόστος σε πρώτη φάση ένα ερυθρό κρασί για την αμερικανική αγορά και ταυτόχρονα ένα ροζέ, ακολουθώντας τις πρόσφατες/νέες τοπικές και διεθνείς τάσεις αυξημένης ζήτησης στα ροζέ κρασιά.

Ήταν πιο σημαντικό να υπάρχουν αρκετά κεφάλαια να επενδύσει κανείς στα λεγόμενα light assets (ανθρώπινο δυναμικό, marketing κλπ.) παρά σε hard assets (οινοποιείο, αμπελώνες κλπ.), προτού να διαπιστώσει την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος και ιδιαίτερα όταν το premium χρήσης των hard assets βρίσκεται σε πολύ λογικά επίπεδα.

Έχοντας κατά νου τους παραπάνω στόχους καταλήξαμε με τον Περικλή στην περιοχή του Αμυνταίου, η οποία είναι πιθανώς ένα από τα ”next big things” στην Ελλάδα και έχει τα εξής πλεονεκτήματα:

• Παράγει φινετσάτα κόκκινα και ροζέ κρασιά με φρεσκάδα και ένταση φρούτου, και μάλιστα ΠΟΠ.
• Είναι η πιο ψυχρή οινοπαραγωγική περιοχή της Ελλάδας που θα ωφεληθεί μακροπρόθεσμα από την παγκόσμια άνοδο της θερμοκρασίας
• Έχει ήδη συγκεντρώσει πολλούς σημαντικούς και ποιοτικούς οινοπαραγωγούς (που θα στηρίξουν τα κρασιά της) χωρίς όμως ακόμη να έχει γίνει mainstream.

Η εποχή covid είχε πολύ θετική επίδραση στην εταιρεία μας, αποτελώντας για εμάς μία περίοδο ενδοσκόπησης. Εν τη απουσία κινήσεων ανταγωνισμού, μας δόθηκε ο απαραίτητος χρόνος να κάνουμε την αυτοκριτική μας, να κρίνουμε ενέργειες και αποτελέσματα, να διορθώσουμε τα όποια κακώς κείμενα και να χαράξουμε μία νέα πορεία. Θεωρούμε ότι ήταν η πιο ουσιαστική περίοδος στην σύντομη ιστορία της οινοποιίας μας αναφορικά με την πρόοδό της. Bοήθησε να λάβει το εγχείρημά μας σάρκα και οστά στο κατάλληλο πλαίσιο και να προχωρήσει προς την σωστή κατεύθυνση.

Δεν επιλέξαμε να επενδύσουμε σε υφιστάμενες δομές (υπάρχουσα εταιρεία, οινοποιείο κλπ.) για τους εξής λόγους:

• Η συμπαγής ομάδα του Noema με τον Περικλή, την Κική και τον οινοποιό μας είχε και έχει τις δυνατότητες χωρίς επιπλέον βοήθεια και περιττά έξοδα να ελέγχει πλήρως την κατάσταση.
• Ήταν πιο σημαντικό να υπάρχουν αρκετά κεφάλαια να επενδύσει κανείς στα λεγόμενα light assets (ανθρώπινο δυναμικό, marketing κλπ.) παρά σε hard assets (οινοποιείο, αμπελώνες κλπ.), προτού να διαπιστώσει την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος και ιδιαίτερα όταν το premium χρήσης των hard assets βρίσκεται σε πολύ λογικά επίπεδα.
• Βλέποντας τους αριθμούς, αυτή ήταν η μοναδική οδός για απόδοση της επένδυσης (ROI) σε αποδεκτά επίπεδα για μία επιχείρηση (~15%), διότι και η κάθε οινοποιητική επιχείρηση, όπως όλες οι υπόλοιπες, οφείλει να κινείται σε υγιή για το επιχειρείν επίπεδα κερδοφορίας.
• Αγοράζοντας μία άλλη επιχείρηση ή συμμετέχοντας σε αυτή θα καλούμασταν να τακτοποιήσουμε προβλήματα άλλων ή να κλείσουμε αντίστοιχες τρύπες, οπότε ήταν καλύτερα να διαχειριστούμε εξ αρχής την δική μας επιχείρηση. Δεν είχε νόημα να εμπλακούμε σε ατέρμονες συζητήσεις α) με τράπεζες για δάνεια άλλων και β) με οικογενειακές επιχειρήσεις χωρίς σαφή προσανατολισμό και στόχους.
• Στις ΗΠΑ είναι φθηνότερο να αγοράσει κανείς κάτι υφιστάμενο από το να το φτιάξει εξαρχής, ενώ στην Ελλάδα, από την ως τώρα εμπειρία μου, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.

Ποια είναι η αίσθηση του να παράγει κανείς ως «ξένος» κρασί από τον ελληνικό αμπελώνα και δη από ελληνικές ποικιλίες; Ποιες είναι οι αγαπημένες σας Ελληνικές γηγενείς ποικιλίες και ποια τα προτιμώμενα στιλ κρασιών;

Τα ελληνικά κρασιά είναι εξαιρετικά, ξεχωριστά και διαφοροποιούνται αισθητά από πολλά βαρετά κρασιά μέσου όρου του παγκόσμιου αμπελώνα. Προτιμώ πάντα τα ελληνικά κρασιά από γηγενείς ποικιλίες και θεωρώ μεγάλο λάθος του παρελθόντος την καθιέρωση διεθνών ποικιλιών ως βασικών στην οινική παραγωγή πολλών περιοχών της Ελλάδας.

Για παράδειγμα, βρίσκω ότι τα ελληνικά ροζέ είναι πολύ πιο αρωματικά και εκφραστικά σε σχέση με τα ροζέ από Grenache της Νότιας Γαλλίας, τα οποία όμως είναι παγκοσμίως γνωστά και υπερτερούν από πλευράς προώθησης/marketing.

Το ίδιο συμβαίνει και με τα ελληνικά λευκά κρασιά, τα οποία για εμένα είναι επίσης κορυφαία, με μονάχα τα Νεοζηλανδέζικα Sauvignon Blanc να βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής.

Όταν ξεκινάει κανείς να πίνει ελληνικά κρασιά, τότε συνειδητοποιεί την ένδεια των περισσότερων υπόλοιπων κρασιών που κυκλοφορούν ευρέως και πλέον από το σημείο αυτό και πέρα δεν υπάρχει επιστροφή. Το μεγάλο ζήτημα των ελληνικών κρασιών, όπως προείπα, βρίσκεται στο marketing και για τον λόγο αυτό δώσαμε ως οινοποιείο μεγάλη βαρύτητα στον τομέα αυτό.

Γενικά προτιμώ τα μονοποικιλιακά κρασιά σε σχέση με τα blends γιατί μπορεί κανείς να γευτεί ξεκάθαρα τον ιδιαίτερο χαρακτήρα, τα αρώματα και το φρούτο της κάθε ποικιλίας.

Μία από τις αγαπημένες μου ποικιλίες είναι το Ξινόμαυρο. Τους θερινούς μήνες προτιμώ το ροζέ, ενώ την χειμερινή περίοδο το κόκκινο. Μου αρέσει ο πιο elegant χαρακτήρας του Ξινόμαυρου της περιοχής του Αμυνταίου σε σχέση με άλλες, η δυνατότητα να το απολαμβάνει κανείς πιο δροσερό και συνοδεία ψαριού. Αυτοί είναι και κάποιοι από τους πιο υποκειμενικούς λόγους που βοήθησαν την απόφασή μου να επενδύσω στην συγκεκριμένη περιοχή.

Ποιες ποικιλίες καλλιεργείτε και ποια στιλ κρασιού παράγετε αυτή τη στιγμή; Πόσες φιάλες είναι η ετήσια παραγωγή σας; Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Ένα δικό σας οινοποιείο στο Αμύνταιο ή σε άλλη premium περιοχή; Οινοπαραγωγή σε άλλες ΠΟΠ περιοχές; R&D σε γηγενείς ποικιλίες; Σκοπεύετε να συνεχίσετε να μένετε μόνιμα στην Ελλάδα;

Ξεκινώντας από το τελευταίο: Μένω μόνιμα στην Ελλάδα εδώ και κάποια χρόνια, λατρεύω την χώρα, τον καιρό, το φαγητό και τους ανθρώπους της, και δεν σκοπεύω να το αλλάξω αυτό.

Η ποικιλία που καλλιεργούμε είναι το Ξινόμαυρo, το οποίο οινοποιούμε σε δύο εκδοχές, ένα ξηρό ροζέ και ένα ελαφρύ ερυθρό, το οποίο πίνεται και ελαφρώς πιο δροσερό.

Σημαντική παράμετρος στο όραμά μας είναι η ανάπτυξη στενών σχέσεων και συνεταιρισμού με τους αμπελουργούς μας, πέρα από τα όρια μία πρόσκαιρης συνεργασίας.

Σχεδιάζουμε να λανσάρουμε ως επόμενο βήμα και μία λευκή εκδοχή ως blend Sauvignon Blanc με Ξινόμαυρο “Βlanc de Noir” (λευκή οινοποίηση) στην περιορισμένη ποσότητα των 1.200 φιαλών. Εξετάζουμε και άλλες ΠΟΠ περιοχές της Ελλάδας για ενδιαφέρουσες συνεργασίες και προσθήκη νέων ποικιλιών στο portfolio μας. Στόχος μας είναι πάντα υψηλής ποιότητας κρασιά σε λογικές τιμές, με άριστη σχέση τιμής-απόδοσης.

Επίσης, σημαντική παράμετρος στο όραμά μας είναι η ανάπτυξη στενών σχέσεων και συνεταιρισμού με τους αμπελουργούς μας, πέρα από τα όρια μία πρόσκαιρης συνεργασίας. Ήδη σήμερα δεν είμαστε απλά πελάτες, είμαστε στενοί και μόνιμοι συνεργάτες τους. Με τον τρόπο αυτό και με την αρκετά πάνω από τον μέσο όρο ετήσια αποζημίωσή για τα σταφύλια τους, επιτυγχάνουμε την εξασφάλιση πολύ ποιοτικής πρώτης ύλης για τα κρασιά μας, με παράλληλη ανάληψη από εκείνους του ρίσκου μίας κακής χρονιάς.

Η ετήσια παραγωγή μας βρίσκεται αυτή την στιγμή στις 70.000 φιάλες με την προοπτική σύντομα –στα επόμενα 2-3 χρόνια– να φτάσει τις 200.000 φιάλες, προτού λάβουμε την οριστική απόφαση για την κατασκευή του δικού μας οινοποιείου. Όταν το κάνουμε θα πρόκειται για ένα πολύ ιδιαίτερο και προοδευτικό concept. Just stay tuned!

Είστε ευχαριστημένοι με την ανταπόκριση που έχει βρει το κρασί σας στο Ελληνικό κοινό; Πώς είναι αντίστοιχα η ανταπόκριση στο κοινό του εξωτερικού και πώς διαφέρει από αυτού της Ελλάδας;

Το ροζέ μας πωλείται κυρίως στην Ελλάδα. Η Aegean έχει βάλει το ερυθρό μας στο μενού της business class της αυτή την περίοδο. Το ερυθρό μας έχει επίσης αρκετά σημαντική πελατεία σε Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ. Στις Ηνωμένες Πολιτείες το προτιμούν λόγω των πιο ήπιων τανινών, της δυνατότητας κατανάλωσής του πιο δροσερού και του συνδυασμού του με ψάρι.

Το ελληνικό κρασί δεν είναι δυστυχώς κύρια κατηγορία κρασιού στα σημεία όπου διατίθεται στις ΗΠΑ. Θα μπορούσε αυτή η εικόνα να αλλάξει αν ΟΛΟΙ οι Έλληνες παραγωγοί επέλεγαν να συνεργαστούν στον τομέα των εξαγωγών και να εμφανιστούν με κοινό όχημα σε κάθε χώρα του εξωτερικού.

Σε τι ποσοστό εξάγεγαι η παραγωγή και σε ποιες χώρες κυρίως;

Το 30% της συνολικής παραγωγής μας (κυρίως ερυθρό) εξάγεται κατά κύριο λόγο στις ΗΠΑ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Κίνα και στη Γερμανία.

Το ελληνικό κρασί δεν είναι δυστυχώς κύρια κατηγορία κρασιού στα σημεία όπου διατίθεται στις ΗΠΑ. Θα μπορούσε αυτή η εικόνα να αλλάξει αν ΟΛΟΙ οι Έλληνες παραγωγοί επέλεγαν να συνεργαστούν στον τομέα των εξαγωγών και να εμφανιστούν με κοινό όχημα σε κάθε χώρα του εξωτερικού. Απαιτούνται μεγαλύτερος όγκος εξαγωγών και εκατομμύρια φιαλών για να στεφθεί με επιτυχία κάθε αντίστοιχη προσπάθεια και στο σημείο αυτό απαιτείται η συντονισμένη προσπάθεια όλων των ενδιαφερόμενων οινοποιείων στην Ελλάδα. Η κρατική αρωγή από εμπορικές ενώσεις και λοιπούς οργανισμούς προώθησης εξαγωγών είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας επιτυχίας. Το εγχείρημα/όραμα αυτό θέλει συστηματική προσπάθεια και πολύ καιρό για να καρποφορήσει.

Μια σημαντική ευκαιρία αύξησης των εξαγωγών στις ΗΠΑ μέσω αναγνωρισιμότητας είναι η πρόσφατη αύξηση των Αμερικανών τουριστών στην Ελλάδα και η επαφή τους με τα τοπικά προϊόντα, ανάμεσα σε αυτά και το κρασί.

Οποιαδήποτε δημοσιότητα λαμβάνει ένα ελληνικό κρασί βοηθάει το σύνολο των παραγωγών και αποτελεί διαφήμιση για όλους. Αυτό θα πρέπει να το κατανοήσουν οι Έλληνες παραγωγοί και να εφαρμόσουν την αλληλοϋποστήριξη στην πράξη.

Έχετε αποκτήσει άδεια απευθείας εισαγωγής στις ΗΠΑ χωρίς τη διαμεσολάβηση τοπικού εισαγωγέα. Όπως αναφέρατε, μαζί με τους υπόλοιπους παραγωγούς με εξαγωγικό προσανατολισμό θα μπορούσατε ευκολότερα να πραγματοποιήσετε το όνειρό σας, το ελληνικό κρασί να γίνει κύρια κατηγορία στις ΗΠΑ. Έχετε ήδη ξεκινήσει κάποιες συνεργασίες ή βρίσκεστε σε συζητήσεις με άλλους Έλληνες παραγωγούς, ώστε να ξεπεράσετε την απαιτούμενη κρίσιμη μάζα εξαγωγών; Ποιες πόλεις/περιοχές στις ΗΠΑ είναι περισσότερο στο στόχαστρό σας, που πιστεύετε ότι βρίσκεται η μεγαλύτερη δυναμική εξαγωγών ελληνικού κρασιού στις ΗΠΑ;

Μέσω της άδειας που έχουμε αποκτήσει καταφέραμε να διαθέτουμε απευθείας το σύνολο των κρασιών που προορίζαμε για την αμερικανική αγορά. Αυτό απαίτησε πολλές ώρες εργασίας και μεγάλη προσπάθεια. Δεν έχουμε ακόμη κάποια συνεργασία με άλλους παραγωγούς για κοινή διάθεση των προϊόντων μας. Σε οποιαδήποτε πιθανή συνεργασία, σίγουρα μπορούμε να βοηθήσουμε, αλλά στο τέλος ο κάθε παραγωγός θα πρέπει να είναι υπεύθυνος για την διάθεση των δικών του κρασιών. Η αμερικανική αγορά θέλει ιδιαίτερη προσοχή και προσεκτικά βήματα διότι δεν συγχωρεί εύκολα τα λάθη. Απαιτούνται κοινή αντίληψη και συντονισμένες ενέργειες από όλους τους εμπλεκόμενους.

Το ελληνικό κρασί στις ΗΠΑ δεν είναι ακόμη τουλάχιστον mainstream, διατίθεται κυρίως σε ελληνικά εστιατόρια και εξειδικευμένα μαγαζιά με ελληνικά προϊόντα. Για τον λόγο αυτό, οι περιοχές/πόλεις που θα είχαν αρχικά ενδιαφέρον θα ήταν αυτές που διαθέτουν υψηλά ποσοστά ελληνοαμερικανικού πληθυσμού, ήτοι Φλόριντα, Βοστώνη, Σικάγο και Νέα Υόρκη. Θα εξαιρούσα σε πρώτη τουλάχιστον φάση την Καλιφόρνια, διότι τα τοπικά κρασιά κατέχουν εκεί πολύ υψηλή θέση στις προτιμήσεις των καταναλωτών και κυριαρχούν στην αγορά, μην αφήνοντας ιδιαίτερο χώρο σε ανταγωνιστικά προϊόντα.

Θα συνέκρινα την κατάσταση στο επιχειρείν της Ελλάδας με αυτήν στις ΗΠΑ στις αρχές των 70s, όπου οι περισσότερες εταιρείες ήταν σε χέρια ιδιωτών, ήτοι ανήκαν σε συγκεκριμένες οικογένειες.

Ποιες ευκαιρίες επιχειρείν και επενδύσεων παρουσιάζει η Ελλάδα και πώς διαμορφώθηκαν αυτές με την πάροδο των ετών; Ποιοι είναι οι βασικοί τομείς που παρουσιάζουν ενδιαφέρον σήμερα, ποια είναι τα εμπόδια και πώς μπορούν αυτά να ξεπεραστούν;

Θα συνέκρινα την κατάσταση στο επιχειρείν της Ελλάδας με αυτήν στις ΗΠΑ στις αρχές των 70s, όπου οι περισσότερες εταιρείες ήταν σε χέρια ιδιωτών, ήτοι ανήκαν σε συγκεκριμένες οικογένειες. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι επενδύσεις καθίστανται δύσκολες διότι έχουν τον συνολικό έλεγχο της εταιρείας άλλοι, χωρίς καμία δυνατότητα παρέμβασης των επενδυτών. Η κατάσταση ήταν τουλάχιστον υπό έλεγχο μέχρι που αυτές οι εταιρείες πέρασαν στην ιδιοκτησία της 3ης γενιάς. Λόγω των πολλών πλέον ιδιοκτητών και της απουσίας συγκεκριμένου νομικού πλαισίου στη διοίκησή τους, οι εταιρείες ήταν πλέον ένα ακυβέρνητο καράβι χωρίς καπετάνιο. Οι απόγονοι/νέοι ιδιοκτήτες επιθυμούσαν ρευστό και έτσι οι περισσότερες άλλαξαν χέρια την ίδια περίπου χρονική περίοδο, δημιουργώντας ένα μεγάλο κύμα αλλαγών στη δομή και τη μορφή των περισσότερων εταιρειών.

Στην Ελλάδα σήμερα αμφιβάλλω αν θα βρει κάποιος περισσότερα από 5 ονόματα εταιρειών στο χρηματιστήριο, όπου οι οικογένειες-ιδρυτές και κύριοι ιδιοκτήτες να κατέχουν λιγότερο από το 50% αυτών. Με την αλλαγή αυτού του στάτους θα αλλάξει άρδην ο ρυθμός και η ένταση των αντίστοιχων επενδύσεων από το εξωτερικό. Οι κυριότεροι τομείς ενδιαφέροντος στην Ελλάδα θα έλεγα ότι είναι τα logistics, τα αγροτικά προϊόντα και ο τουρισμός.

Επίσης, ως προς τον εξοπλισμό των οινοποιείων, θεωρώ ότι η πολιτική των επιδοτήσεων δεν έχει εφαρμοστεί με τον ενδεδειγμένο τρόπο. Δίνοντας επιδότηση σε ένα νέο οινοποιείο 50 λεπτά για κάθε ευρώ που επενδύει, ουσιαστικά επιδοτεί κανείς τις χώρες από τις οποίες προέρχεται ο εξοπλισμός που εγκαθίσταται.

Η ίδια ερώτηση αναφορικά με το κρασί: πού θεωρείτε ότι υπάρχουν ευκαιρίες, ποια είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια που αντιμετωπίζει η οινοπαραγωγή σήμερα (π.χ. θέματα εξοπλισμού) και πώς μπορούν αυτά να αντιμετωπιστούν;

Πολλές εταιρείες στον χώρο του κρασιού δυστυχώς δεν κάνουν perform (δεν είναι επιτυχημένες), τουλάχιστον με όρους ελεύθερης αγοράς. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι δύσκολο να κάνει κανείς κάτι για να αναστρέψει την κατάσταση. Είναι αδύνατο να επενδύσει σε ένα καράβι που βουλιάζει. Η καλύτερη λύση θα ήταν οι ασθενείς αυτοί παίκτες να απομακρυνθούν από την αγορά, ώστε να σωθεί το υγιές κομμάτι της και να μπορέσει να αναπτυχθεί περαιτέρω.

Όπως προείπα, πιστεύω ότι το ελληνικό κρασί και δη οι γηγενείς ποικιλίες έχουν τεράστια περιθώρια ανάπτυξης, ιδιαίτερα αν δοθεί μεγαλύτερο βάρος και γίνουν κοινές προσπάθειες προβολής του. Πρωτοπόροι σε μια τέτοια μελλοντική ανάπτυξη θα μπορούσαν να είναι οι μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου που δεν έχουν σημαντικές υποχρεώσεις προς τις τράπεζες, όπως π.χ. τα κτήματα Άλφα, Κυρ-Γιάννη και Γεροβασιλείου.

Επίσης, ως προς τον εξοπλισμό των οινοποιείων, θεωρώ ότι η πολιτική των επιδοτήσεων δεν έχει εφαρμοστεί με τον ενδεδειγμένο τρόπο. Δίνοντας επιδότηση σε ένα νέο οινοποιείο 50 λεπτά για κάθε ευρώ που επενδύει, ουσιαστικά επιδοτεί κανείς τις χώρες από τις οποίες προέρχεται ο εξοπλισμός που εγκαθίσταται, ήτοι κυρίως στην Ιταλία και στη Γερμανία.

Αν οι επιδοτήσεις αυτές δίνονταν, είτε αποκλειστικά είτε επικουρικά με τον νέο εξοπλισμό, στις περιπτώσεις ξεπουλήματος του εξοπλισμού οινοποιείων που έχουν κηρύξει πτώχευση και που κατά κανόνα είναι σχεδόν καινούργιος (με περιορισμένη χρήση στο ιστορικό του), τα χρήματα της επιδότησης ουσιαστικά θα έμεναν στην Ελλάδα και θα βοηθούσαν στην αποπληρωμή των κόκκινων δανείων των πτωχευμένων οινοποιείων. Σήμερα, στις περισσότερες περιπτώσεις, ο εξοπλισμός αυτός έχει σχεδόν μηδενική αποτίμηση και καταλήγει σε εταιρείες ανακύκλωσης (πρώτων υλών).

Όσον αφορά στην κοινή χρήση εξοπλισμού από οινοποιεία στα πρότυπα π.χ. του Bordeaux, θα μπορούσε αυτό να αποτελέσει ευκαιρία για μείωση κόστους, αλλά με χαμηλότερο συντελεστή αποτελεσματικότητας λόγω της μικρότερης συγκριτικά συγκέντρωσης οινοποιείων στις περισσότερες οινοπαραγωγικές περιοχές της Ελλάδας.

Εστίαση και κρασί: πώς είναι η σχέση μεταξύ τους στην Ελλάδα σε σχέση με τα διεθνή standards; Θα μπορούσε ενδεχομένως ένας συνδυασμός οινοπαραγωγής και εστίασης (εστιατόρια, ξενοδοχεία) να είχε επενδυτικό ενδιαφέρον για εσάς; Έχετε κάποιες άλλες φιλοδοξίες σε σχέση με τον τουρισμό, που αποτελεί σημαντική παράμετρο στην Ελλάδα (τουριστικό πρακτορείο, οινοτουρισμός ξεκινώντας από το Αμύνταιο κ.λπ.);

Δεν επιθυμώ να ασχοληθώ με οτιδήποτε τουριστικό, αφήνω την ενασχόληση στους μεγάλους παίκτες. Όπως σε άλλους αντίστοιχα σημαντικούς κλάδους (εφοπλισμό, πετρέλαιο κ.λπ.), έτσι και στον τομέα του τουρισμού είναι πολύ εύκολο να χάσει κανείς χρήματα. Το ρίσκο είναι μεγάλο και είναι αδαής όποιος πιστεύει ότι μπορεί να ανταγωνιστεί στα ίσα τα μεγαθήρια που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, δημιουργώντας δυνατότητες αυξημένης κερδοφορίας.

Αν περιοριστεί κανείς στον συναφή τομέα του οινοτουρισμού, οι συνδυαστικές δραστηριότητες στον κλάδο της εστίασης (διαμονή, φαγητό), πέρα από κάποια συνοδευτικά πιάτα στα κρασιά που δοκιμάζονται και έναν ωραίο χώρο, από όπου ο επισκέπτης θα μπορεί να θαυμάσει τους αμπελώνες, δεν πιστεύω ότι έχουν νόημα, όταν ο αριθμός των επισκεπτών είναι περιορισμένος σε σύγκριση με τα διεθνή standards. Για παράδειγμα, στην Καλιφόρνια, σε 50 τ. χλμ. υφίστανται 400 οινοποιεία με 90 χώρους γευσιγνωσίας και 4,5 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως. Η μόνη οινοπαραγωγική περιοχή της Ελλάδας που θα μπορούσε να είναι ανταγωνιστική σε αυτό το πλαίσιο είναι η Σαντορίνη.

Επιπλέον, δεν θεωρώ ούτε σκόπιμο ούτε σωστό να ανταγωνιστεί κανείς τα πολύ όμορφα ξενοδοχεία και εστιατόρια της ευρύτερης περιοχής.

Η στήριξη της εκάστοτε τοπικής κοινότητας και κοινωνίας από το κάθε μέλος της, η διασύνδεση του κρασιού και των γηγενών ποικιλιών με το τοπικό φαγητό, την αρχιτεκτονική και με άλλα τοπικά πολιτιστικά στοιχεία είναι πολύ σημαντική.

Ο οινοτουρισμός είναι σαφώς λιγότερο αναπτυγμένος στην Ελλάδα σε σχέση με τα διεθνή standards. Θα ήσασταν πρόθυμος να συμμετάσχετε σε μια ευρύτερη συνεργασία στον τομέα του οινοτουρισμού, όπου θα μπορούσαν να συνδυαστούν επισκέψεις και γευσιγνωσίες σε οινοποιεία με άλλες συναφείς δραστηριότητες (π.χ. ποδηλασία στους αμπελώνες, επίσκεψη τμημάτων του αμπελώνα με μηχανοκίνητα μέσα και αντίστοιχες οινικές δραστηριότητες, sightseeing στην ευρύτερη περιοχή, διαμονή σε καταλύματα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής και συνδυαστικό φαγητό με τοπικές σπεσιαλιτέ) σε κάθε οινική περιοχή, προσφέροντας ουσιαστικά ένα διαφοροποιημένο τουριστικό πακέτο και αυξάνοντας τις τουριστικές ροές ακόμη και σε περιόδους χαμηλής επισκεψιμότητας;

Μια τέτοια προσπάθεια θα με έβρισκε σίγουρα αρωγό και ένθερμο υποστηρικτή. Η στήριξη της εκάστοτε τοπικής κοινότητας και κοινωνίας από το κάθε μέλος της, η διασύνδεση του κρασιού και των γηγενών ποικιλιών με το τοπικό φαγητό, την αρχιτεκτονική και με άλλα τοπικά πολιτιστικά στοιχεία είναι πολύ σημαντική. Δυστυχώς, στον τομέα αυτό, ήτοι της αφιλοκερδούς ενασχόλησης με τα κοινά και της αλληλοϋποστήριξης, η Ελλάδα βρίσκεται ακόμη αρκετά πίσω σε σχέση με άλλες δυτικές κοινωνίες. Χρειάζεται γενναία αλλαγή νοοτροπίας για την προώθηση αντίστοιχων δράσεων μέσα και έξω από τα σύνορα της Ελλάδας.

Μία τελευταία ερώτηση πριν κλείσουμε: τι σας εντυπωσίασε στο οδοιπορικό σας ανά την Ελλάδα; Ποιες άλλες ευκαιρίες με δυναμικό ανάπτυξης διαπιστώσατε;

Κατ’ αρχάς ο καιρός, οι άνθρωποι και το φαγητό στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά. Σίγουρα κάποια ήταν καλύτερα από άλλα, όμως δεν είχα ποτέ ένα κακό γεύμα στην Ελλάδα, πράγμα που δεν ισχύει για άλλες χώρες, όπως π.χ. βίωσα πρόσφατα στη Γερμανία.

Η Ελλάδα, σε ένα πιο γενικό πλαίσιο, παράγει απίθανα προϊόντα, τα οποία όμως πάσχουν από πλευράς προώθησης.
Υπάρχουν απεριόριστες δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης. Για να περιοριστούν οι αρνητικές συνέπειες αυτής, θα πρέπει οπωσδήποτε να δοθεί μεγαλύτερο βάρος στην προσέλκυση τουριστών που θα ξοδεύουν περισσότερα χρήματα και όχι στις –ει δυνατόν– πολυπληθέστερες αφίξεις. Τα έσοδα και όχι τα άτομα θα κάνουν τη διαφορά. Για παράδειγμα, αν καταφέρει η Ελλάδα να αυξήσει τα 100 ευρώ/ημέρα που ξοδεύουν κάποιοι τουρίστες στα 300 ευρώ/ημέρα θα είναι τεράστια επιτυχία, πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με το αν τα 30 εκατομμύρια επισκεπτών ετησίως γίνουν 50 εκατομμύρια.

Δύο ακόμη πεδία που η βελτίωσή τους θα έφερνε εξαιρετικά αποτελέσματα για τη χώρα είναι «καλύτερη οργάνωση» και «περισσότερη συνεργασία και αλληλοϋποστήριξη».

• Η συνέντευξη έγινε στο heteroclito cave & bar a vin | Φωκίωνος 2 & Πετράκη

 

Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:

Χριστουγεννιάτικο E-Book Carpe Vinum | 11ο Τεύχος

Wine Aristocracy Vs. Commoners ή Αλλιώς Χρειαζόμαστε Τελικά τους Wine Experts;

Οινο… Ραντεβού στα Τυφλά