Όταν κρατώ ένα βιβλίο στα χέρια μου, ξέρω πως μόλις το ανοίξω και αρχίσω να το διαβάζω θα συναντήσω τον κόσμο όλο. Τα μήκη και τα πλάτη του. Θα λάβω γνώση.
Θα συναντήσω ανθρώπους και θα συναισθανθώ τα πάθη τους. Θα συνομιλήσω νοερά μαζί τους. Και όταν έχουν κάτι σημαντικό να μου πουν, θα το γράψω εδώ, σε αυτό τον χώρο, επειδή ίσως να θέλετε και εσείς να το διαβάσετε.
Τα δυο βιβλία που αναφέρω παρακάτω, συμπτωματικά, τα διάβασα παράλληλα. Έχουν ένα κοινό θέμα: τα σφαγεία. Έχουν ωστόσο μια διαφορά στην κατηγορία των σφάγιων αλλά συγχρόνως και μια ομοιότητα: τον ίδιο πόνο.
Η Ζούγκλα | Upton Sinclair | Εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος
Αν ένα μυθιστόρημα έχει τη δύναμη να αλλάξει τα κατεστημένα, να αλλάξει το σύστημα και να οδηγήσει σε καλύτερη και πιο σωστή διαβίωση των ανθρώπων, τότε αξίζει κάτι παραπάνω από βραβεία.
Ο συγγραφέας, ύστερα από δημοσιογραφική έρευνα, απεικονίζει το ανελέητο αίσχος που συμβαίνει στα σφαγεία του Σικάγο. Μιλάει για τη ζωή των ανθρώπων εκεί, αλλά και των ζώων που προορίζονται για σφαγή.
Σε αυτές τις «ψυχές» συνέβαινε το ίδιο και το αυτό: στα ζώα έπαιρναν τη ζωή με τη μία, ενώ στους ανθρώπους σιγά σιγά, αφού πρώτα έπαιρναν όλη τους τη δύναμη, τους στράγγιζαν το αίμα, και έσφιγγαν τη στρόφιγγα μέχρι να μην έχουν πια ούτε ανάσα, αφήνοντάς τους να πεθαίνουν λίγο λίγο, μην μπορώντας να αντέξουν τις άθλιες συνθήκες και την εκμετάλλευση.
«Ακόμα και ο πιο ψυχρός άνθρωπος δε μπορούσε να μη σκεφτεί τα γουρούνια. Ήταν τόσο αθώα. Έρχονταν με τόση εμπιστοσύνη και ήταν τόσο ανθρώπινος ο τρόπος που διαμαρτύρονταν…»
Το 1906 εκδίδεται το βιβλίο. Το 1906 υπογράφεται ο πρώτος νόμος περί τροφίμων και φαρμάκων. Ο Νέος Κόσμος φαινόταν υπέροχος. Πόσο γυαλιστερός φάνταζε στα μάτια τους! Νόμιζαν πως θα ζήσουν άνετη ζωή, με χρήματα και ανέσεις που δεν είχαν στο χωριό τους. Δεν ηξεραν τι τους περίμενε.
Ο Γιούργκις Ρούντκους με την αρραβωνιαστικιά του και την οικογένειά της αφήνουν τη Λιθουανία για μια καλύτερη ζωή. Αυτό που θα αντιμετωπίσουν, όσοι καταφέρουν να παραμείνουν ζωντανοί, δεν έχει τελειωμό, δεν έχει όριο, δεν έχει ίχνος αξίας για τη ζωή.
«Ακόμα και αν πάω στην άκρη του κόσμου, το ίδιο καταραμένο σύστημα συναντώ –βρίσκω πως όλες οι όμορφες και ευγενικές ενστικτώδεις παρορμήσεις της ανθρωπότητας, τα όνειρα των ποιητών, οι αγωνίες των μαρτύρων, αλυσοδένονται και δεσμεύονται στην υπηρεσία της οργανωμένης και αρπακτικής απληστίας! Γι’ αυτό δεν μπορώ να ησυχάσω, δεν μπορώ να μείνω σιωπηλός. Γι’ αυτό παρατώ την άνεσή μου, την ευτυχία μου, την υγεία μου και την καλή μου φήμη και βγαίνω στον κόσμο να φωνάζω για τον πόνο που αισθάνεται το πνεύμα μου…»
* Η μετάφραση του βιβλίου έχει γίνει από τον Νίκο Βλάχο.
Εξαίσιο Πτώμα | Agustina Bazterrica | Εκδόσεις Πατάκη
Και τότε οι άνθρωποι θα γίνουν θηρία, θα σκοτώνουν και θα τεμαχίζουν τους άλλους ανθρώπους για να τραφούν στα εξαίσια τραπέζια τους, θα μαρινάρουν με μπαχαρικά τα πιστοποιημένα ανθρώπινα κρέατα και θα πληρώνουν αδρά για μια ανθρώπινη μπριζόλα. Θα έχουν χάσει τον εαυτό τους, τον προσανατολισμό τους. Και δεν είναι πολύ μακριά ίσως μια τέτοια εποχή.
Τα σφαγεία, οι μονάδες εκτροφής, οι μονάδες επεξεργασίας και πιστοποίησης κρέατος συνεχίζουν να υπάρχουν. Αυτό που δεν υπάρχει είναι τα ζώα, γιατί έχουν αντικατασταθεί από ανθρώπους, καθώς ένας φοβερός ιός που εμφανίστηκε στον πλανήτη προσέβαλε τα ζώα και έπρεπε όλα να θανατωθούν. Όλα, κατοικίδια και μη.
Η ανυπαρξία του κρέατος στη διατροφική αλυσίδα δημιούργησε θέματα και «οι κυβερνήσεις παίρνουν μια δραστική απόφαση. Ο κανιβαλισμός γίνεται νόμος και η κοινωνία έχει διαιρεθεί σε δύο ομάδες: σ’ αυτούς που τρώνε και σ’ αυτούς που τρώγονται…».
Οι άνθρωποι έχασαν τα ζώα τους, την άδολη αγάπη τους, τη συντροφιά, την προστασία τους, την ισορροπημένη διατροφή τους. Όλη η ακαταλόγιστη, άπληστη συμπεριφορά τους, σφαγιάζοντας εκατομμύρια ζώα για τροφή, στράφηκε εναντίον τους. Έγιναν οι ίδιοι ερίφια προς σφαγήν, έχασαν τον εαυτό τους, έχασαν αυτό που τους έκανε να διαφέρουν: την ανθρωπιά τους.
Ανάγκα και οι θεοί πείθονται. Και ο άνθρωπος είναι ικανός για τα πάντα. Δεν τον νοιάζει η καταστροφή του παρά μόνο η ικανοποίηση του εαυτού του. Τα ηθικά και άλλα διλήμματα εκτοπίζονται μπροστά σε ένα καλοψημένο κομμάτι κρέας. Ας είναι και απ’ τη σάρκα του, ας είναι και απ’ το πλευρό του. Συγκλονιστικό βιβλίο!
* Η μετάφραση είναι της Χριστίνας Θεοδωροπούλου.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Γιατί Κέρδισε Booker το «Χρονοκαταφύγιο» του Georgi Gospodinov!
Βιβλιοθήκες της Ευρώπης | Ένας Κόσμος Γεμάτος Σελίδες
Δέκα Ερωτήσεις Αναζητούν Συγγραφέα | Δημήτρης Αλεξίου
