“Είδες την καινούργια σειρά του Netflix;” 99% την είδες μέσα σε μια μέρα. Άντε, να έχει μείνει το τελευταίο δεκάλεπτο του τελευταίου επεισοδίου. Εκεί που πατάς play, ώστε να ξέρεις κι εσύ τι γίνεται στο συνταρακτικό φινάλε, ακούγεται ειδοποίηση από το κινητό σου ότι μόλις η σειρά ανανεώθηκε για δεύτερη σεζόν!
“Θαυμάσια”, λες από μέσα σου, μη ακούγοντας τις απελπισμένες φωνές των αδιάβαστων ξεχασμένων βιβλίων στο κομοδίνο σου.
Το Netflix υποδέχτηκε το 2021 με μεγάλη προσμονή αλλά ακόμη μεγαλύτερες υποσχέσεις, χαρίζοντάς μας τουλάχιστον μια καινούργια ταινία ή σειρά την εβδομάδα.
Αν θέλετε τη γνώμη μου, τα βιβλιοπωλεία κάνουν καλύτερη προσφορά με απεριόριστα βιβλία κάθε μέρα. Παρ’ όλα αυτά, τις περισσότερες αν όχι όλες τις φορές, η ευκολία και τα καλά μαγειρεμένα τηλεοπτικά κλισέ θα κερδίσουν.
Σας παρουσιάζω, λοιπόν, πέντε βιβλία να διαβάσετε αντί να δείτε εκείνη τη σειρά…
Με την Αδρεναλίνη στα Ύψη
Αντί για τη σειρά περιπέτειας… διαλέξτε το “Ψηφιακό Οχυρό” του Dan Brown, εκδόσεις Ψυχογιός.
Πολύ πιθανό να γνωρίζετε τον Dan Brown για τη σειρά μυθιστορημάτων με ήρωα τον Ρόμπερτ Λάνγκφορτ. Το “Ψηφιακό Οχυρό” όμως, είναι ένα αυτοτελές βιβλίο με χαρακτήρες που συναντάμε για πρώτη και τελευταία φορά.
Με την ίδια μυστηριώδη γραφή, σεναριακή αδρεναλίνη και ρέουσα πλοκή που έχουμε γνωρίσει στα προηγούμενα βιβλία του, ο Brown μας χαρίζει μια ακόμη αξιοθαύμαστη ιστορία δράσης.
Η Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας, γνωστή μόλις στο 3% του αμερικανικού πληθυσμού, έχει στην κατοχή της έναν τεράστιο υπολογιστή ικανό να αποκρυπτογραφήσει κάθε ψηφιακό κώδικα, δίνοντας πρόσβαση σε όλες τις βάσεις δεδομένων.
“Χτύπα ένα χέρι και θα σε πολεμήσει. Αλλά πείσε ένα μυαλό να σκεφτεί όπως θέλεις να σκέφτεται και έχεις αποκτήσει ένα σύμμαχο.”
Όταν όμως, εμφανίζεται ένας ανίκητος και μυστηριώδης κωδικός, η αποκρυπτογράφος Σούζαν Φλέτσερ καλείται να αναλάβει την άλυτη υπόθεση. Τι γίνεται όταν ολόκληρη η χώρα απειλείται από έναν αόρατο ανίκητο εχθρό;
Έως πού θα φτάσει η ηρωίδα για να σώσει την πατρίδα της αλλά και την ίδια της τη ζωή; Πόσο ηθικά ορθή είναι μια κατασκευή που καταπατά το βασικό δικαίωμα του ανθρώπου στην ιδιωτικότητα; Μέσα από πλεκτάνες, απίστευτες καταστάσεις και αγωνιώδης σκηνές, ο Brown δίνει τις απαντήσεις.
Αντί για μια σεζόν που δεν θα συνειδητοποιήσετε πότε πρόλαβε να τελειώσει, προτιμήστε 500 πληθωρικές σελίδες, πρόθυμες να ικανοποιήσουν τις προτιμήσεις κάθε τζάνκι λογοτεχνικής αδρεναλίνης.
Γαλλική Φινέτσα και Ρομάντζo
Αντί για ρομαντική κομεντί… “Μικρή Ερωτική Ιστορία” του Gilles Legardinier, εκδόσεις Πατάκη.
Η αξιολάτρευτη Ζυλί χωρίζει από την πολύχρονη σχέση της, εξαιτίας της οποίας αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις σπουδές της και να εργαστεί στον τραπεζικό τομέα, κάτι που, τώρα, μετανιώνει πικρά.
Με νέα διάθεση να πάρει τη ζωή της πίσω στα χέρια της επικεντρώνεται στον εαυτό της, οργανώνεται και ξανασμίγει με τις φίλες που είχε παραμελήσει. Όχι για πολύ όμως. Η άφιξη του καινούργιο ενοίκου, του Ρικ, στον πάνω όροφο της πολυκατοικίας, θα αναστατώσει για άλλη μια φορά την καθημερινότητά της.
Αποφασίζει να κάνει τα πάντα για να τον εντυπωσιάσει: πηγαίνει για πρωινό τρέξιμο, παρατάει τη δουλειά της στην τράπεζα, μαθαίνει να μαγειρεύει ψητό ψάρι. Ο Ρικ, από την άλλη, κρατά μια αινιγματική στάση καθ’ όλη τη διάρκεια του βιβλίου, παίρνοντας το ρόλο του άγνωστου γοητευτικού νεαρού με δελεαστικά μυστικά.
“Υστερόγραφο: Μην αφήσετε τις γάτες σας να σας πείσουν ότι τα καπέλα Περού σας ταιριάζουν.”
Η αλήθεια είναι ότι σε ορισμένα σημεία ο συγγραφέας το παρατραβά, με καταστάσεις σχεδόν απίθανες, αλλά στο βωμό του ρομαντισμού όλα δικαιολογούνται. Φτάνοντας στο τέλος, εισέπραξα ιδιαίτερη δόση υπερβολής στην εξήγηση της στάσης του μυστηριώδους άντρα, αλλά δεν μπορώ να πω ότι αυτό χάλασε την αναγνωστική εμπειρία.
Ένα ανάλαφρο, γλυκό, διασκεδαστικό ανάγνωσμα, διαποτισμένο με γαλλική φινέτσα.
Πρωτοποριακή Γραφή
Αντί για ξενόγλωσση σειρά… “Χέρια Μικρά” του Andres Barba, εκδόσεις Μεταίχμιο.
Κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας είναι η επτάχρονη Μαρίνα, που έπειτα από ένα αυτοκινητικό δυστύχημα καταλήγει στο ορφανοτροφείο, έχοντας χάσει και τους δύο γονείς της.
Το μικρό κορίτσι πασχίζει να γίνει μέλος της καινούργιας της οικογένειας, χωρίς όμως αποτέλεσμα, καθώς τα άλλα κορίτσια την εξοστρακίζουν από την ομάδα τους. Η διαταραγμένη προσωπικότητά της προκαλεί αντιδράσεις, τις οποίες διαχειρίζεται μ΄ έναν δικό της τρόπο, ένα παιχνίδι με βίαιους κανόνες.
Η ιστορία διεισδύει στη σύνθετη ψυχολογία των ανήλικων κοριτσιών, στα εσωτερικά συναισθήματα τους, που αναπτύσσονται βρίσκοντας ως διέξοδο τη βία. Φωτίζει μια πτυχή της ζωής μικρών κοριτσιών που αναγκάζονται να επιβιώσουν χωρίς την καθοδήγηση της φιγούρας των γονιών.
“Και μετά τον ήχο η σιωπή. Όχι η απουσία ήχου παρά η σιωπή.”
Ο εσωτερικός μονόλογος της Μαρίνας πολλές φορές δεν ταιριάζει σε μια παιδική φωνή, αλλά σ΄ εκείνη ενός μεγαλύτερου, βαθιά ταλαιπωρημένου ανθρώπου. Βέβαια, αυτή είναι και η ιδιαιτερότητα του βιβλίου: μ’ έναν λυρικό ρυθμό, εναλλασσόμενες αφηγήσεις πρώτου ενικού και πληθυντικού προσώπου, πρωτοποριακή γραφή και ωμότητα, φέρνει στη ζωή μια ρηξικέλευθη ιστορία τρόμου.
Ένα παράπονο έχω μόνο να εκφράσω στον συγγραφέα. Ενώ τολμά να αγγίξει τέτοια ιδιαίτερα θέματα, αντί να φτάσει στην κορύφωση της έντασης, καταχωνιάζει την τελευταία στιγμή όλα τα συναισθήματα και τις δυνατότητες που έχει δημιουργήσει, στερώντας μας την τελική κάθαρση.
Το Τέρας και ο Άνθρωπος
Αντί για την σειρά που βασίζεται στο βιβλίο… το ίδιο το βιβλίο: “Lolita” του Vladimir Nabokov, εκδόσεις Penguin Books.
Το βιβλίο έδωσε σκληρό αγώνα μέχρι να πάρει το “ναι” από τον εκδοτικό οίκο. Χαρακτηριζόμενο ως άκρως επικίνδυνο για την ηθική ακεραιότητα της ανθρωπότητας, παραγκωνίστηκε έως το 1955, οπότε τελικά εκδόθηκε στο Παρίσι.
Η ιστορία επικεντρώνεται στον μεσήλικα καθηγητή Χάμπερτ που ερωτεύεται παράφορα τη δωδεκάχρονη Λολίτα, κόρη της σπιτονοικοκυράς του. Κάνει τα πάντα για να την προσεγγίσει, προσέχοντας να μην κινήσει τις υποψίες ούτε της μητέρας της, ούτε, φυσικά, της ίδιας.
Το πρωτοφανές πάθος για το κορίτσι δεν είναι κάτι καινούργιο για τον Χάμπερτ: από νεαρή ηλικία κατάλαβε πως τον ελκύουν “τα νυμφίδια”, όπως τα αποκαλεί, δηλαδή κοπέλες στην εποχή της πρώιμης εφηβείας.
Είναι περιττό να αναφέρουμε ότι η στάση του πρωταγωνιστή είναι αποτρόπαιη και εγκληματική, άλλωστε το παραδέχεται και ο ίδιος.
“Λολίτα, φως της ζωής μου, φλόγα των λαγόνων μου. Αμαρτία μου, ψυχή μου. Λο-λί-τα: της γλώσσας η άκρη τρέχει τρεις φορές στον ουρανίσκο, για να χτυπήσει με την τρίτη απαλά πάνω στα δόντια. Λο. Λι. Τα”
Εδώ όμως έγκειται το μεγαλείο αυτού του έργου, χάρη στον αφηγηματικό λόγο του συγγραφέα: διαβάζοντας τις εκατοντάδες καταθέσεις αγάπης του Χάμπερτ προς τη Λολίτα ένα κομμάτι του αναγνώστη τον απεχθάνεται για τη διαταραχή του, ενώ ένα άλλο τον συμπονά για μια ζωή γεμάτη ανεκπλήρωτο πόθο.
Η Λολίτα, αντιλαμβανόμενη την έλξη του Χάμπερτ, εκμεταλλεύεται με τη σειρά της, όσο μπορεί, την εύνοιά του προς εκείνη. Η ατίθαση προσωπικότητα του κοριτσιού και τα επαναλαμβανόμενα καπρίτσια της προκαλούν, ορισμένες φορές, έως και την αγανάκτηση του αναγνώστη, ξεχνώντας σχεδόν τη συνθήκη στην οποία βρίσκεται.
Ο Nabokov δεν ωραιοποιεί τον ήρωά του, περισσότερο παρουσιάζει τις δύο πτυχές του: το τέρας και τον άνθρωπο. Η πυκνή, ερωτική γραφή ντύνει το κείμενο έξοχα, προκαλώντας την αντίδραση του αναγνώστη.
Σίγουρα η “Λολίτα” είναι από τα βιβλία που είτε λατρεύεις, είτε μισείς. Δεν υπάρχει κάτι ενδιάμεσο. Παρ’ όλα αυτά αναγνωρίζω τους λόγους για τους οποίους θεωρείται κορυφαίος λογοτεχνικός σταθμός του εικοστού αιώνα.
Η Απόλυτη Τροφή για Σκέψη
Αντί για σειρά επιστημονικής φαντασίας… “1984” του George Orwell, εκδόσεις Ψυχογιός.
Κλασικό, μεγαλειώδες, διαχρονικό. Αναρωτιέμαι πώς δεν το είχα διαβάσει νωρίτερα, ίσως το κύρος του με φόβιζε. 
Πράγματι, είναι ένα τρομακτικό βιβλίο, καθώς σκιαγραφεί τη συνθήκη επιβίωσης της κοινωνίας κάτω από το αυταρχικό καθεστώς του κόμματος “Μεγάλου Αδερφού”.
Ο κεντρικός χαρακτήρας Γουίνστον Σμιθ σιχαίνεται το κόμμα, τον Μεγάλο Αδερφό και όλες τις καταπιέσεις που αναγκάζεται να υπομείνει. Μέσα από έναν ανατριχιαστικό εσωτερικό μονόλογο καταλαβαίνουμε τη μόνιμη σύγχυση στην οποία βρίσκεται: να υπακούει στις εντολές του κόμματος ενώ προσπαθεί να περισώσει κάποιο στοιχείο για να το καταστρέψει, αλλά και να μην αποτυπώνεται στο πρόσωπό του ότι σκέφτεται την επανάσταση γιατί το μάτι του Αδερφού τον παρακολουθεί αδιάκοπα.
“Δεν θα επαναστατήσουν αν δεν αποκτήσουν συνείδηση και δεν θα αποκτήσουν συνείδηση αν δεν επαναστατήσουν”
Εντύπωση μου προξένησε η σύνδεση που κάνει ο συγγραφέας μεταξύ της γλώσσας που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι της Ωκεανίας με τη δυνατότητα της σκέψης τους. Όσο περισσότερο απλοποιείται η πρώτη, τόσο περιορίζεται και δεν επεκτείνεται η δεύτερη. Στοιχεία αποκρύπτονται, άνθρωποι εξαφανίζονται, βιβλία ξαναγράφονται, γίνεται οτιδήποτε κρίνεται απαραίτητο από το κόμμα για να κρατηθούν οι ισορροπίες.
Οι άνθρωποι έχουν μετατραπεί σε άβουλα όντα που υπακούν μηχανικά εντολές, δεν διστάζουν να καταγγείλουν ακόμη και μέλη της οικογένειάς τους. Θα μπορούσαμε να μιλάμε για ώρες για την υπόθεση και τα μηνύματα που περνά αυτό το δυστοπικό βιβλίο το οποίο, εν τέλει, μοιάζει περισσότερο με δοκίμιο παρά με μυθιστόρημα.
Η απόλυτη τροφή για σκέψη και σίγουρα ένα από τα βιβλία για τα οποία οφείλεις να καθιερώσεις ιεροτελεστία ετήσιου διαβάσματος.
Βιβλία για Πάντα
Η αιώνια πάλη τηλεόρασης εναντίον βιβλίου με ταλαιπώρησε ιδιαίτερα αυτή την εβδομάδα. Πρωί: μαζί με τον καφέ χαζεύω λίγο στο κινητό μου μέχρι να ξυπνήσω κανονικά, δουλεύω, μελετώ.
Πλησιάζει το διάλειμμα για μεσημεριανό, τα μάτια πέφτουν κατευθείαν στο “1984”, το βλέπω πιο καθαρά και από τον Μεγάλο Αδελφό. Αποφασίζω να διαβάσω λίγο πριν συνεχίσω τη μελέτη μου.
Απόγευμα: αφού πλέον έχω τελειώσει με τις υποχρεώσεις μου ανοίγω μηχανικά τον υπολογιστή γιατί πρέπει οπωσδήποτε να δω τι θα γίνει επιτελούς στο φινάλε του “Call My Agent”.
Βράδυ: μετά το φινάλε και την προπόνηση γυμναστικής, το δίλημμα εμφανίζεται ακόμη μια φορά. Επιλέγω όμως το βιβλίο, που είναι πάντα εκεί, που δεν με πιέζει, δεν μου εμφανίζει ειδοποιήσεις για τις νέες σεζόν, δεν μου αφήνει περιθώριο πέντε δευτερολέπτων να αποφασίσω αν θα δω παρακάτω ή όχι.
Παραμένει εκεί, ευλαβικά, σιωπηλά, γιατί γνωρίζει πως πάντα σε αυτό θα επιστρέψω, γιατί αυτό έχει να μου προσφέρει τα περισσότερα και το μόνο που ζητάει για αντάλλαγμα είναι ο χρόνος μου. Θα ήμουν ανόητη να τον ξοδέψω άλλου.
Διαβάστε προηγούμενα άρθρα της Φοίβης Νομικού για το 100 Book Project:
