Το πρώτο δύσκολο βήμα για να διαβάσει κανείς 100 βιβλία είναι, ακριβώς, η αρχή. Με τι ξεκινάω; Τι να πρωτοδιαβάσω; Αμέτρητες επιλογές περνούσαν από το μυαλό μου και κάθε βιβλιοπωλείο που συναντούσα στο δρόμο μου έκλεινε το μάτι… Τόσες πολλές επιλογές, τόσο λίγος χρόνος.
Τελικά, για να βρω με τι θα ξεκινήσω αυτό το ταξίδι, έπρεπε να γυρίσω πίσω στον αρχικό μου στόχο: “γιατί κάνω αυτό το πρότζεκτ;”. “Γιατί αγαπώ τα βιβλία”, είναι η απάντηση, άρα βιβλία που διηγούνται ιστορίες για την αγάπη δεν θα μπορούσαν να μην εγκαινιάσουν τη λίστα μου.
Όταν γράφω “αγάπη”, δεν εννοώ αναγκαστικά τον έρωτα, καθώς η θεματολογία του μπορεί (και πιθανότατα θα έχει) δικό της αφιέρωμα. Σε μια περίοδο που τα αγαπημένα μας πρόσωπα βρίσκονται στην πλειονότητά τους μακριά μας, ήταν σημαντικό για μένα να τα φέρω λίγο πιο κοντά, μέσα από αυτές τις τρυφερές, αλλά αληθινές αφηγήσεις.
Θα ξεκινήσω με ένα από τα απολύτως αγαπημένα μου…
Κάθε Τρίτη με τον Μόρι | Albom Mitch | Εκδόσεις Διόπτρα
“Η αγάπη είναι ο τρόπος με τον οποίο μένεις ζωντανός, ακόμη και αφότου έχεις φύγει.”
Ως έμπειρη αναγνώστρια τολμώ να πω πως το μάτι μου έχει εξασκηθεί ιδιαίτερα στην εύρεση βιβλίων οπουδήποτε κι’ αν βρίσκομαι. Για παράδειγμα, αυτό το βιβλίο το ανακάλυψα χωμένο στο τελευταίο ράφι ενός μπαζάρ βιβλίων. Όταν το αντίκρισα ήξερα ότι έπρεπε να το πάρω οπωσδήποτε, αφού είχα ακούσει καλές κριτικές για το ομώνυμο θεατρικό έργο, που είχε παιχτεί λίγα χρόνια πριν από μια καλή φίλη. Με σιγουριά μπορώ να πω πως δεν απογοήτευσε.
Ο παλιός καθηγητής του Μιτς, Μόρι Σουόρτς, είναι για εκείνον ο σοφότερος άνθρωπος που γνώρισε. Τον βοηθούσε στα ακαδημαϊκά του χρόνια, του έδινε τις κατάλληλες συμβουλές, του εξηγούσε τον κόσμο μέσα από τα δικά του έμπειρα μάτια, τον παρότρυνε να κυνηγήσει τα όνειρά του. Η στενή φιλική τους σχέση, ωστόσο, ατόνησε με το πέρασμα του χρόνου, όταν ο καθένας πήρε το δικό του δρόμο.
Χρόνια αργότερα, όταν ο Μόρι διανύει τους τελευταίους μήνες της ζωής του, θα δεχτεί μια επίσκεψη από τον παλιό του μαθητή που θα γίνει αφορμή για την επανασύνδεσή τους. Έτσι, κάθε Τρίτη, μαθητής και δάσκαλος συνεχίζουν τον κύκλο των μαθημάτων τους, διευρύνοντας το περιεχόμενό από την κοινωνιολογία, σε μια μεγαλύτερη κλίμακα, τη ζωή.
Ο Μόρι είναι ένας άνθρωπος που μοιάζει να εκλείπει από τη σημερινή κοινωνία. Είναι ανιδιοτελής, χαίρεται με το να προσφέρει και απολαμβάνει τα απλά πράγματα στη ζωή, τα οποία εν τέλει είναι και τα πιο σημαντικά. Οι συμβουλές που δίνει κάνουν τον αναγνώστη να σταματήσει ώστε να σκεφτεί και να αναλογιστεί το βάθος αυτών που διάβασε.
Η επιδίωξη του Μόρι να κάνει τον παλιό ασυγκίνητο φοιτητή του να κλάψει σπάει τον τέταρτο τοίχο και απευθύνεται, τελικά, κατευθείαν στον αναγνώστη, με θριαμβευτικά αποτελέσματα. Ο συγγραφέας μας προσκαλεί, ίσως και προκαλεί, να μη χάσουμε την πίστη μας στην αγάπη, γιατί είναι αυτή που μας κάνει να ζούμε και όχι απλώς να υπάρχουμε.
Συμφωνία Ζωής | Backman Frederick | Εκδόσεις Κέδρος
“Δεν φοβάσαι. Απλώς θρηνείς. Κανείς δεν λέει σε εσάς τους ανθρώπους ότι η θλίψη σας μοιάζει με φόβο.”
Το συγκεκριμένο είναι ένα ολιγοσέλιδο βιβλίο με βαθύ περιεχόμενο. Το αγόρασα από ένα βιβλιοπωλείο προκειμένου να μην περιμένω να έρθει το πλοίο μου σε πλήρη πλήξη και προς έκπληξή μου κατέληξε να είναι ένα μικρό διαμάντι. Δύο ώρες η διαδρομή, δύο φορές κατάφερα να το διαβάσω.
Μιλά για μια ανιδιοτελή αγάπη, από τις σπάνιες, τις μοναδικές. Ένας επιτυχημένος επαγγελματικά άνδρας έρχεται αντιμέτωπος με τον καρκίνο. Όντας στο νοσοκομείο βρίσκει το χρόνο να κάνει έναν απολογισμό με όσα έχει καταφέρει, και όχι, στη ζωή του.
Εκεί, συναντά ένα μικρό κορίτσι που νοσεί με την ίδια ασθένεια ωστόσο, σε αντίθεση με αυτόν, δεν εγκαταλείπει, ζωγραφίζει, διαβάζει, ζει με την ίδια πυγμή και ενέργεια παρόλο που γνωρίζει ότι το τέλος είναι κοντά.
Του παρουσιάζεται ξάφνου μια ευκαιρία να ανατρέψει τα λάθη του και να σώσει τη ζωή του μικρού κοριτσιού. Έτσι, ο άνδρας που όλη του τη ζωή πάλευε μόνο για τον εαυτό του αποφασίζει για πρώτη φορά να αγωνισθεί ώστε να αλλάξει τη μοίρα κάποιου άλλου. Καλείται να κάνει μια θυσία όχι από πόνο, αλλά από αγάπη.
Καταφέρνει να μιλήσει για μεγάλα πράγματα με λίγα λόγια, χωρίς φλυαρίες ή περιττές πληροφορίες. Με ουσία, απλώς.
Χελώνες στο Άπειρο | John Green | Εκδόσεις Ψυχογιός
“Απόψε, κάτω από τον ουρανό με ρώτησες: ‘γιατί όλα τα κείμενα για μένα ξεκινούν με αποσπάσματα από την ‘Τρικυμία’; Μήπως επειδή έχουμε ναυαγήσει’; Ναι. Ναι, επειδή έχουμε ναυαγήσει.”
Το συγκεκριμένο βιβλίο μου κίνησε την περιέργεια περισσότερο εξαιτίας του συγγραφέα παρά την ίδιας της ιστορίας. Ο John Green φημίζεται για τις τρυφερές νεανικές ιστορίες αγάπης, καθώς πολλά από τα βιβλία του έχουν κερδίσει τον τίτλο των best sellers στους New York Times.
Έτσι, αντικρίζοντας το νεότερο έργο του σκέφτηκα πως θα ακολουθούσε το ίδιο μοτίβο, την όχι και τόσο μυστική συνταγή του. Κατά έναν τρόπο το έκανε, επρόκειτο για ακόμη μια ιστορία εφηβικού έρωτα, με τις σελίδες να κυλούν ευχάριστα, με ευκολία και το χαρακτηριστικό στιλ του συγγραφέα να αναβλύζει τρυφερότητα και ενθουσιασμό. Αυτή τη φορά, ωστόσο, ένιωσα τις αφηγήσεις του να με αγγίζουν περισσότερο από κάθε άλλη. Αργότερα, διάβασα πως αυτό το βιβλίο εμπεριέχει τις περισσότερες αυτοβιογραφικές αναφορές του.
Συγκεκριμένα, η ιστορία εστιάζει στη δεκαεξάχρονη Άζα, η οποία προσπαθεί να εξιχνιάσει το μυστήριο της εξαφάνισης ενός εκατομμυριούχου επιχειρηματία, που αφήνει μόνους τους δύο του γιους, εκ των οποίων ο μεγαλύτερος είναι και ο κρυφός της έρωτας. Το στοιχείο που κάνει περισσότερη εντύπωση στους αναγνώστες είναι το γεγονός ότι η Άζα πάσχει από μια ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: είναι μικροβιοφοβική. Η σκέψη απόκτησης μικροβίων ταλανίζει μονίμως το μυαλό της, αφήνοντάς τη ανίκανη να απολαύσει τη νεανική της ζωή σαν όλους τους συνομήλικούς της.
Η παρουσίαση της ασθένειας της, εκτός του ότι είναι μια πρωτοποριακή κίνηση στη λογοτεχνία, αποτελεί και το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της ιστορίας. Περισσότερο από μια ιστορία εφηβικού έρωτα, το βιβλίο αυτό είναι μια υπενθύμιση για το πώς πρέπει να μαθαίνουμε να αγαπάμε τον εαυτό μας.
Ημερολόγιο Ερωτευμένων | Dominique Rolin | Εκδόσεις Κέδρος
“Το κοντσέρτο για δύο δεν έχει ούτε αρχή ούτε τέλος.”
Ακόμη ένα βιβλίο με έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία. Εδώ η Rolin καταθέτει τη δική της ιστορία αγάπης με τον σύντροφό της, επίσης συγγραφέα. Η συνύπαρξη τους μοιάζει ιδανική, εκείνη βρίσκει σε αυτόν την επιβλητική προσωπικότητα που αναζητούσε ενώ η ίδια αποτελεί την ήρεμη δύναμη της σχέσης.
Ένα παζλ με μόνο δύο κομμάτια που ταιριάζουν τέλεια. Θα περίμενε κανείς ότι όταν μια συγγραφέας γράφει για τον έρωτα τα λογοτεχνικά κλισέ θα διαδέχονταν το ένα το άλλο. Αντιθέτως, ο έρωτας γραμμένος με τις κατάλληλες λέξεις μοιάζει ταυτόχρονα ονειρικός και προσιτός μαζί.
Μια σχέση μοναδική, σχεδόν αλλόκοτη για τους τρίτους, που καταφέρνει να νικήσει τη φθορά του χρόνου. Η Rolin παραθέτει καινούργιους ορισμούς για τον έρωτα, τον θάνατο, τη ζωή και το χρόνο, μέσα από τα δικά της, βουτηγμένα στον έρωτα, μάτια.
Μια επιλογή για μικρούς, μεγάλους, ερωτευμένους, ελεύθερους, δεσμευμένους, αποκηρυγμένους από την αγάπη… μια επιλογή για όλους.
Να Με Φωνάζεις Με τ’ Όνομά Σου | Andre Aciman | Μεταίχμιο
“Zwischen Immer und Nie, για εσένα σιωπηλά, κάπου στην Ιταλία στα μέσα του ‘80.”
Η αλήθεια είναι ότι είδα πρώτα την ομώνυμη ταινία, την οποία και λάτρεψα, και μετά δίστασα κάπως να διαβάσω το βιβλίο, φοβούμενη μήπως δεν αντεπεξέλθει στις προσδοκίες μου. Εν τέλει, κατέληξε να αποτελεί ακόμη μια περίπτωση που “το βιβλίο ήταν καλύτερο από την ταινία”.
Όχι μόνο δεν με απογοήτευσε, αλλά με ρούφηξε ολοκληρωτικά στο κόσμο της Ιταλίας του 1980. Ο αφηγητής, Έλιο, κάνει μια αναδρομή στα νεανικά του χρόνια και διηγείται το καλοκαίρι που έζησε τον πρώτο του έρωτα με τον Όλιβερ, φοιτητή δικτατορικού, τον οποίο και φιλοξένησε στο εξοχικό του προκειμένου να τελειώσει την πτυχιακή εργασία του.
Η εσωστρέφεια του Έλιο συγκρούεται με την αμεσότητα του Όλιβερ, δημιουργώντας μια συνεχή σιωπηλή πάλη για τη διεκδίκηση του ελέγχου. Τα καταπιεσμένα συναισθήματα των πρωταγωνιστών και η συνεπακόλουθη εκδήλωσή τους προκαλούν έναν ανεξέλεγκτο ερωτισμό που σκανδαλίζει.
Η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ τους είναι αυτή που όλοι φανταζόμαστε ή που μπορεί να έχουμε ζήσει αλλά ποτέ δεν είχαμε βρει τα λόγια να περιγράψουμε. Ο Aciman βρίσκει τα λόγια και τα αποτυπώνει στο μυαλό όλων, σπιθαμή προς σπιθαμή.
Εν κατακλείδι
Η πρώτη εβδομάδα του πρότζεκτ πέρασε τόσο γρήγορα όσο και χορταστικά. Γρήγορα, επειδή η όρεξη για βιβλία είναι ακατανίκητη. Χορταστικά καθώς, σε αντίθεση με το φαγητό, η πέψη των βιβλίων κρατάει έως και μήνες αντί για ώρες. Οι σκέψεις ότι το πρόγραμμα μπορεί να μη βγει ή ότι είναι δύσκολο βρίσκονται στο πίσω μέρος του μυαλού μου, χωρίς όμως να υπερνικούν την επιθυμία μου να διαβάσω. Πέντε, λοιπόν, βιβλία καταγράφηκαν στην ατζέντα μου. Πέντε ιστορίες και μαθήματα για την αγάπη στο μυαλό μου… Πρόσω ολοταχώς για άλλα 95!
Διαβάστε το πρώτο άρθρο για το 100 Book Project, εδώ.
