Είχα τη χαρά να συνομιλήσω με την Ελληνίδα κεραμίστρια Μαρία Οικονομίδου λίγο πριν από την πρώτη ατομική της έκθεση στο Παρίσι. Η έκθεση με τίτλο «Primal Desires» πραγματοποιείται στο «La Boulangerie!», από τις 2 Δεκεμβρίου 2023 έως τις 16 Φεβρουαρίου 2024, υπό την επιμέλεια της Ξανθής Σκουλαρίκη.
Το νέο έργο της Οικονομίδου εμβαθύνει στις αρχαιότερες και πιο πρωτόγονες γλυπτικές εκφράσεις της ανθρωπότητας, αντλώντας έμπνευση από τη διαχρονική γοητεία της γυναικείας μορφής. Απλές μορφές που κρύβουν συμβολισμούς, διαφορετικές τεχνικές, πλούσιος διάκοσμος, σε μια προσωπική αναζήτηση στον ωραίο κόσμο της γλυπτικής.
Στο ενημερωτικό δελτίο Τύπου γίνεται λόγος για 8 πρωταρχικές ανάγκες που είναι ριζωμένες στο υποσυνείδητο DNA μας αλλά και στο αγαλματίδιο της Αφροδίτης του Willendorf, ένα έργο 28.000 χρόνων. Η κεραμική, για εσάς, είναι κάτι σαν το πλάσιμο της ανθρώπινης ιστορίας με υλικά από το ίδιο το χώμα που πατάμε;
Η κεραμική, ως μορφή τέχνης, έχει τεράστια σημασία στην ανθρώπινη ιστορία. Η δημιουργία κεραμικών αντικειμένων σηματοδοτεί ένα κρίσιμο σημείο στην ανάπτυξή μας, επιδεικνύοντας την ικανότητά μας να χειριζόμαστε υλικά και να αξιοποιούμε τη φωτιά για πρακτικούς και καλλιτεχνικούς σκοπούς.
Η Αφροδίτη του Willendorf, μια αναπαράσταση της γονιμότητας και πιθανώς μια πρώιμη μορφή αφήγησης ή συμβολικής έκφρασης, υποδηλώνει τη σημασία της κεραμικής ως μέσου για πολιτιστικές και κοινωνικές αφηγήσεις. Η διαδικασία κατασκευής κεραμικών περιλαμβάνει μια στενή σύνδεση με τη γη, συμβολίζοντας τη σχέση μας με το περιβάλλον και την αξιοποίηση των πόρων για επιβίωση και έκφραση.
Ως εκ τούτου, τα κεραμικά αντιπροσωπεύουν, πράγματι, την κυριολεκτική διαμόρφωση της ανθρώπινης ιστορίας, χρησιμεύοντας ως απτός σύνδεσμος με το παρελθόν μας, αντανακλώντας την πολιτιστική εξέλιξη και ενσωματώνοντας τη συγχώνευση τέχνης, τεχνολογίας και ανθρώπινης ευρηματικότητας.
Ciel, 2023 | cobalt oxide | Photo by Giorgos Vitsaropoulos
Τα σφαιροειδή αγγεία (αν υπάρχει αυτός ο όρος) μου μοιάζουν ως αναπαραστάσεις της μήτρας και του στήθους, αναπαράστασεις όμως και του κεφαλιού και της κοιλιάς. Θα μπορούσαν να είναι ακόμα και σπίτια. Η κεραμική λειτουργεί ως ένα σημείο και ως ψυχοθεραπεία και προσωπική αναζήτηση;
Όσον αφορά τα κεραμικά και την ψυχολογική θεραπεία, η απτική φύση της εργασίας με πηλό καλλιεργεί μια θεραπευτική εμπειρία. Η δημιουργία κεραμικών αγγείων μπορεί να χρησιμεύσει ως μια μορφή θεραπείας τέχνης, επιτρέποντας στα άτομα να εξωτερικεύσουν συναισθήματα, να εξερευνήσουν προσωπικές αφηγήσεις και να συμμετάσχουν σε μια διαδικασία που ενθαρρύνει την επίγνωση και τον αυτοστοχασμό. Η πράξη της διαμόρφωσης του πηλού σε αγγεία γίνεται «μεταφορά» για τη διαμόρφωση και την κατανόηση των εμπειριών και των συναισθημάτων μας.
Σε ένα πιο τεχνικό ζήτημα. Υπάρχουν συγκεκριμένα είδη πηλού-αργίλου που μπορείτε να επεξεργαστείτε; Διαφοροποιούνται οι ποιότητες των υλικών;
Υπάρχουν 3 είδη πηλού που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην κεραμική. O πηλός χαμηλής θερμοκρασίας (earthenware). Ο πηλος υψηλής θερμοκρασίας (stoneware) και η πορσελάνη. Κάθε είδος πηλού έχει διαφορετικές ιδιότητες και χαρακτηριστικά που επηρεάζουν την επεξεργασία και το τελικό αποτέλεσμα.
Ο πηλός χαμηλής θερμοκρασίας είναι υλικό που χρησιμοποιείται στην κατασκευή κεραμικών και αγγείων. Χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι ψήνεται σε χαμηλές θερμοκρασίες, γενικά κάτω από τους 1.200 °C. Αυτό το υλικό είναι πιο εύκαμπτο και εύπλαστο κατά τη διάρκεια της κατασκευής του, αλλά μπορεί να μην έχει την ίδια αντοχή και ανθεκτικότητα με τον πηλό υψηλής θερμοκρασίας. Αντίθετα, ο πηλός υψηλής θερμοκρασίας απαιτεί ψήσιμο σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, συχνά άνω των 1.200 °C. Αυτή η υψηλή θερμοκρασία ενισχύει τη δομή του υλικού, προσδίδοντάς του μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και σκληρότητα.
Εγώ δουλεύω κυριως με πηλό υψηλής θερμοκρασίας. Αναμειγνύω διάφορους πηλούς για να δώσω έμφαση στην υφή των δοχείων μου, και χρωματίζω τους πηλούς με οξείδια, όπως το κοβάλτιο και ο σίδηρος, για να τονίσω τη σύνδεσή τους με τη φύση και τη γη. Είναι μια δουλειά που με ενώνει απόλυτα με τη φύση και μου επιτρέπει να εκφράσω τη δημιουργικότητά μου.
Ocean, 2023 | cobalt and iron oxides | Photo by Giorgos Vitsaropoulos
Αλήθεια, πώς επιλέγετε να δουλεύετε; Έχετε πρόγραμμα ή η έμπνευση «χτυπάει» απρόσκλητη την πόρτα;
Μου αρέσει να πειραματίζομαι με πολλές τεχνικές. Η κεραμική ειναι μια τέχνη που δεν σταματάς να ανακαλύπτεις και να μαθαίνεις και γι’ αυτό τον λόγο πειραματίζομαι. Κάποιες μέρες στο στούντιο δουλεύω ελεύθερα με όλων το ειδών τα υλικά. Μπορείς να βρεις στο στούντιο διάφορα έργα, από δοχεία διακοσμημένα με ζωγραφική, περίεργα γυαλιά και «μπαντανάδες» μέχρι γλυπτά και χρηστικά αντικείμενα. Μου αρέσει να πειραματίζομαι με πολλά στιλ και υλικά και να το απολαμβάνω. Να αποτυγχάνω και να ξαναπροσπαθώ. Όταν όμως πρόκειται για κάποιο συγκεκριμένο πρότζεκτ, τότε κάνω focus σε ένα πράγμα μόνο και προσπαθώ να έχω ένα πολύ αυστηρό προγραμμα. Η έμπνευση δεν σταματάει να μου χτυπάει ποτέ την πόρτα. Μακάρι να είχα περισσότερο χρόνο να δημιουργώ.
Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί στη La Boulangerie! στο Παρίσι. Πώς προέκυψε η συνεργασία; Θα παρουσιάσετε και στην Αθήνα τα έργα σας;
Είμαι πολύ χαρούμενη που η πρώτη μου ατομική έκθεση θα πραγματοποιηθεί σε έναν υπέροχο χώρο όπως το La Boulangerie! Τον Μάιο που μας πέρασε είχα τη χαρά να συμμετέχω στο London Craft Week μαζί με άλλους εκλεκτούς συναδέλφους. Η έκθεση είχε μεγάλη επιτυχία και τα πολύ καλά αποτελέσματα οδήγησαν σε αυτήν τη νέα συνεργασία, πάλι υπό την επιμέλεια της Ξάνθης Σκουλαρίκη, η οποία είχε την ιδέα να παρουσιάσει μια έκθεση σύγχρονης ελληνικής κεραμικής στο Λονδίνο. Η ελληνική κεραμική δεν είναι μόνο τα αρχαία αγγεία που βλέπουμε στα μουσεία. Υπάρχει μια μεγάλη σκηνή σύγχρονης ελληνικής κεραμικής με πολύ ταλαντούχους καλλιτέχνες, οι οποίοι θα πρέπει να προβάλλονται περισσότερο στο εξωτερικό αλλά και στη Ελλάδα. Θα ήθελα πολύ να παρουσιαστεί η δουλειά μου και στην Αθήνα όταν και αν δοθεί η ευκαιρία.
Terre and Petite Terre, 2023 |stoneware mixed clay | Photo by Giorgos Vitsaropoulos
Στο Παρίσι θα πραγματοποιηθούν και δύο σεμινάρια. Έχει ενδιαφέρον ότι σε έναν ψηφιακό κόσμο εσείς θα έχετε αυτή την αλληλεπίδραση γνώσης για μια ιδιαίτερη, αρχέγονη τέχνη. Θα ήθελα ένα σχόλιο.
Η κεραμική τέχνη είναι, πραγματικά, σαν μια ανάσα στη ζωή μας που τρέχει γρήγορα και είναι γεμάτη από τεχνολογία. Στον κόσμο της κεραμικής, ο χρόνος ρέει πολύ αργά. Ο καλλιτέχνης χρησιμοποιεί τα χέρια του και απλά εργαλεία για να δημιουργήσει έργα που αντικατοπτρίζουν την ομορφιά της φύσης. Αυτά τα έργα μας θυμίζουν πως η τέχνη μπορεί να είναι ανθεκτική και παντοτινή. Είναι σαν ένας ήσυχος κόσμος όπου οι άνθρωποι συνυπάρχουν αρμονικά με το υλικό, σε αντίθεση με τους γρήγορους ρυθμούς της ζωής και της τεχνολογίας.
Όσο για τα σεμινάρια, μου αρέσει πολύ να μεταδίδω τις γνώσεις μου σχετικά με την κεραμική και πολλοί άνθρωποι έρχονται στο στούντιο για να μάθουν την τέχνη, καθώς αποζητούν μια ανάσα από τους τρελούς ρυθμούς της καθημερινότητας. Στο στούντιο ηρεμούν, δουλεύουν με αργούς ρυθμούς και παράλληλα δημιουργείται μια μικρή κοινότητα ανθρώπων.
Αν δεν έρθουμε στο Παρίσι, λόγω απόστασης, πού μπορούμε να σας βρούμε;
Θα με βρείτε εδώ, στο λογαριασμό μου στο Instagram, και στο στούντιό μου, στην οδό Ηρακλείτου 5 στο Κολωνάκι, κατόπιν ραντεβού στο email: mariashanghai21@gmail.com.
Σας ευχαριστώ πολύ, καλή επιτυχία στην έκθεση!
Και εγώ σας ευχαριστώ.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
#BraveNewArt: Η Ψηφιακή Τέχνη Ανοίγει Νέους Δρόμους για την Καλλιτεχνική Δημιουργία
Ενσαρκώνοντας τον Pasolini | Tilda Swinton – Olivier Saillard στη Στέγη
Δημοπρασία Νεοελληνικής Ζωγραφικής & Γλυπτικής 19ου και 20ου αιώνα στο Ζάππειο
