Πώς θα σας φαινόταν αν για τον επόμενο μήνα δεν αγοράζατε τίποτα άλλο εκτός από τα απολύτως απαραίτητα; Ακραίο; Πάντως –απ’ ό,τι φαίνεται– όλο και περισσότεροι άνθρωποι το βρίσκουν ενδιαφέρον!
Αυτό τουλάχιστον αποδεικνύει το γεγονός πως το «Νo-Βuy Challenge», η πρόκληση των «μη-αγορών» δηλαδή, έχει αποκτήσει σημαντική απήχηση τελευταία, αντανακλώντας την αυξανόμενη συνειδητοποίηση των επιπτώσεων από τον καταναλωτισμό και τη συσσώρευση αγαθών.
Πώς Γίνεται;
Τι καλούμαστε να κάνουμε; Να απέχουμε από μη-αναγκαίες αγορές για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Αυτό σημαίνει όχι νέα ρούχα, παπούτσια ή gadgets – και, μερικές φορές, όχι διακοπές ή ακριβά δείπνα έξω. Και γιατί, παρακαλώ, να το κάνουμε αυτό; Μια χαρά δεν είμαστε;
Χμ… ‘Οπως δείχνουν τα πράγματα, όχι. Το κίνημα της «μη-αγοράς» προέκυψε ως απάντηση στην αχαλίνωτη καταναλωτική κουλτούρα που κυριαρχεί σε μεγάλο μέρος του σύγχρονου κόσμου, υποστηρίζοντας μια πιο συνειδητή προσέγγιση της κατανάλωσης, που αναγνωρίζει την πεπερασμένη φύση των πόρων, την ανάγκη για βιώσιμη διαβίωση και την αξία της νοοτροπίας «Less is More».
Η Κατανάλωση δεν Φέρνει την Ευτυχία
Οι ακόλουθοι του «No-Buy» κινήματος υποστηρίζουν πως η δημοφιλής εξίσωση κατανάλωση = ευτυχία + επιτυχία είναι λάθος! Βασιζόμενοι λοιπόν στις αρχές του μινιμαλισμού και του αντι-καταναλωτισμού, προωθούν έναν τρόπο ζωής όπου δίνεται προτεραιότητα στις ανάγκες έναντι των επιθυμιών, στη βιωσιμότητα έναντι της σπατάλης και στη συνειδητή κατανάλωση έναντι των παρορμητικών αγορών.
Έτσι, οι οπαδοί του «No-Buy» δεσμεύονται να ξοδεύουν χρήματα μόνο για τα απαραίτητα, όπως τρόφιμα, υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και υγειονομική περίθαλψη.
Τα Οφέλη
Ένας τέτοιος τρόπος ζωής έχει σημαντικά οφέλη. Κατ’ αρχάς για το περιβάλλον, αφού συνειδητή κατανάλωση σημαίνει χαμηλότερη ζήτηση για αγαθά, άρα λιγότερη παραγωγή, μειωμένα απόβλητα, μικρότερο αποτύπωμα άνθρακα, ενώ παράλληλα «πιέζει» τις επιχειρήσεις να υιοθετήσουν βιώσιμες πρακτικές παραγωγής και διάθεσης αγαθών και υπηρεσιών.
Σε προσωπικό επίπεδο δε, περιορίζοντας τις περιττές δαπάνες εξοικονομούμε χρήματα και αποκτούμε καλύτερο έλεγχο των οικονομικών μας. Επιπλέον, υπάρχει και ψυχικό όφελος: ένας απλοποιημένος τρόπος ζωής, ένα σπίτι χωρίς άπειρα αντικείμενα, θα βελτιώσει σημαντικά την ψυχική ευεξία μας.
Λιγότερο άγχος, λιγότερες έγνοιες, καλύτερη συγκέντρωση και μια αίσθηση ικανοποίησης όχι μόνο επειδή κατακτούμε τον στόχο που βάλαμε, αλλά και επειδή εστιάζοντας στην αυτάρκεια ενισχύεται η αυτοεκτίμησή μας και η επανεστίαση στις πραγματικές αξίες της ζωής.
Τα Βασικά Βήματα
Πώς, όμως, μπορούμε να καταφέρουμε να αλλάξουμε τις καταναλωτικές μας συνήθειες; Όπως σε όλα, η αρχή –δηλαδή η απόφαση– είναι το ήμισυ του παντός. Στη συνέχεια, υπάρχουν κάποια βασικά βήματα που αξίζει να ακολουθήσουμε.
- Πριν ξεκινήσουμε, παρατηρούμε την έως τώρα καταναλωτική μας συμπεριφορά. Έτσι θα εντοπίσουμε τις «αδυναμίες» μας, άρα και πού μπορούμε να κάνουμε περικοπές. Μπορεί π.χ. να τρώμε συνέχεια έξω, ή να επιλέγουμε την εύκολη λύση του delivery, ή να μαγειρεύουμε μεν στο σπίτι, αλλά να ψωνίζουμε ανεξέλεγκτα καινούργια ρούχα.
- Θέτουμε σαφείς, ρεαλιστικούς στόχους. Όχι απλά «Από Δευτέρα, δίαιτα». Ορίζουμε ξεκάθαρα το πλαίσιο της δέσμευσης που καλούμαστε να αναλάβουμε: το χρονικό διάστημα που αντέχουμε να την τηρήσουμε και, φυσικά, ποιες κατηγορίες δαπανών θα βγάλουμε «εκτός» και ποιες εξαιρέσεις επιτρέπουμε στον εαυτό μας.
- Κάνουμε ένα καλό «ξεσκαρτάρισμα». Τα ξεκαθαρίσματα και κυρίως το να πετάμε/αποχωριζόμαστε πράγματα είναι για κάποιους ανθρώπους αρκετά ψυχοφθόρο. Ωστόσο, αν το τολμήσουμε, αποδεικνύεται λυτρωτικό!
- Αναζητάμε εναλλακτικές λύσεις. Έχουμε στο μυαλό μας τη φράση «τα πιο σημαντικά πράγματα στη ζωή είναι δωρεάν», που σε μεγάλο βαθμό ισχύει. To upcycling, η ανταλλαγή αγαθών με γνωστούς και φίλους, η αναζήτηση δωρεάν ή χαμηλού κόστους προτάσεων ψυχαγωγίας, η ενασχόληση με δημιουργικά χόμπι, όπως η μαγειρική, το πλέξιμο, το ράψιμο κ.ά., μπορεί να μας ανοίξουν νέους ορίζοντες, τόσο δημιουργικούς όσο και καταναλωτικούς.
- Δεσμευόμαστε «δημόσια». Ας ανακοινώσουμε την απόφασή μας σε φίλους ή σε μέλη σχετικών διαδικτυακών κοινοτήτων για υποστήριξη. Το να μοιραζόμαστε την πρόοδό μας ή ακόμη και τις δυσκολίες μας αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για να παραμείνουμε στον «σωστό δρόμο».
Τα… Εμπόδια
Θα υπάρξουν και δυσκολίες. Οι κυριότεροι «πειρασμοί» που ενδεχομένως θα αντιμετωπίσουμε και δεν θα μας αφήνουν να «αγιάσουμε» είναι οι εξής:
Κοινωνικά Σχόλια
Δυστυχώς, η κοινωνία του δυτικού κόσμου συχνά εξισώνει τις δαπάνες με την κοινωνική θέση. Θα πρέπει να δείξουμε αποφασιστικότητα και σθένος. Να είμαστε σταθεροί στους στόχους μας, να βρούμε τη «φυλή» μας: δηλαδή ανθρώπους με τους οποίους μοιραζόμαστε κοινές αξίες και να καταφέρουμε να μην επηρεαζόμαστε από κάθε είδους αποθαρρυντικά σχόλια.
(Δεν) Ψωνίζω Άρα (δεν) Υπάρχω;
Αξίζει να αναφέρουμε και το συναισθηματικό κόστος που ίσως αντιμετωπίσουμε, αφού για κάποιους τα ψώνια αποτελούν μηχανισμό αντιμετώπισης του άγχους ή της πλήξης. Οπότε, θα πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση και να αναπτύξουμε διαφορετικές, πιο υγιείς εναλλακτικές, όπως άσκηση, χόμπι, εθελοντισμός κ.ά., που θα μας βοηθήσουν να «σπάσουμε» αυτήν τη συνήθεια.
Unfollow-Unfollow-Unfollow
Επιπλέον, οι περίοδοι εκπτώσεων και προσφορών αλλά και το influencer marketing είναι μεγάλοι πειρασμοί! Για να αποφύγουμε τις παρορμητικές αγορές, ας προνοήσουμε να σταματήσουμε να «ακολουθούμε» τις εφαρμογές επιχειρήσεων και τα accounts ατόμων-influencers που δοκιμάζουν νέα προϊόντα, παροτρύνοντάς μας να κάνουμε το ίδιο.
Unboxing a Smile
Και όταν πρόκειται για γιορτές/γενέθλια αγαπημένων, γνωστών και φίλων, ας βάλουμε τη φαντασία και τη δημιουργικότητά μας να δουλέψουν κι ας προσφέρουμε εμπειρίες, χειροποίητα δώρα ή πράξεις παροχής υπηρεσιών αντί για υλικά αντικείμενα.
Η επανάσταση «Νο Buy» μας ενθαρρύνει να αναδιαμορφώσουμε τη σχέση μας με την κατανάλωση. Γεγονός είναι πάντως πως εξαπλώνεται. Υπάρχουν ομάδες στο Reddit με δεκάδες χιλιάδες μέλη και viral δημιουργοί στο TikTok που κάνουν live-blogging την εμπειρία τους: έχουν αλλάξει τη ζωή τους σε πρακτικό (π.χ. αποπληρώνοντας χρέη) αλλά και ψυχικό επίπεδο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Cait Flanders, συγγραφέας του βιβλίου «The Year of Less», η οποία κατέγραψε το δικό της 12μηνο «Νο Βuy Challenge», εξηγώντας πώς κατάφερε να εξοικονομήσει χρήματα, να μειώσει τα οικιακά απορρίμματα και, τελικά, να ανακαλύψει μια νέα αίσθηση ελευθερίας και ευημερίας.
Αλλά και σε ευρύτερη κλίμακα, το κίνημα «No Buy», τονίζοντας πως «ουκ εν τω πολλώ το ευ», συμβάλλει σε μια αναπροσαρμογή των κοινωνικών αξιών και προτεραιοτήτων.
Δεδομένου δε πως η ευαισθητοποίηση για τα περιβαλλοντικά ζητήματα είναι κρίσιμη πια, η επανάσταση του «Νο Buy» ευθυγραμμίζεται τέλεια και με άλλες σημαντικότατες έννοιες, όπως κυκλική οικονομία, ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση (upcycling), zero waste διαβίωση, ηθικός καταναλωτισμός.
Τι λέτε; Μήπως αξίζει να γίνουμε κι εμείς μέρος της αλλαγής που θέλουμε να δούμε στον κόσμο μας;
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Το πώς Προσεγγίζει μια Επιχείρηση το «Καθαρό Μηδέν» Έχει Σημασία
Ρούχα από «Δεύτερο Χέρι» για Έναν Καλύτερο Zero Waste Kόσμο
10 Million Hands Σημαίνει Βιωσιμότητα στην Πράξη
