«Συχνά ξεχνάμε ότι η θάλασσα είναι ο λέβητας της τεράστιας θερμικής μηχανής που είναι ο πλανήτης μας· ότι ρυθμίζει ή διαταράσσει το κλίμα μας», έλεγε ο άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του στην εξερεύνηση των ωκεανών, ο Jacques-Yves Cousteau. Ξεχνάμε, επίσης, πως ο ωκεανός, αυτός ο εξαιρετικά πολύπλοκος και μεταβαλλόμενος οργανισμός, απειλείται από την ανθρώπινη αμέλεια που οδηγεί στη μόλυνσή του.
Λησμονούμε ακόμη ότι ο Ωκεανός, ο γιος του Ουρανού και της Γης, ο πιο δυνατός Τιτάνας στην αρχαία μυθολογία, «μας δίνει το 50% του οξυγόνου που αναπνέουμε», όπως υπενθυμίζει η Μαρία Δαμανάκη, Ανεξάρτητη Σύμβουλος για την κλιματική αλλαγή και τους ωκεανούς, πρώην Επίτροπος της Ε.Ε. για τις θάλασσες, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Για όποιον αδιαφορεί για τους ωκεανούς, ένα έχω να πω. Ας πάρουμε όλοι μια βαθιά ανάσα. Ωραία, ε; Τώρα μια δεύτερη ανάσα. Αν δεν προσέξουμε τους ωκεανούς, αυτή τη δεύτερη ανάσα θα τη στερηθούμε και θα τη στερηθούν σίγουρα και τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας».
Η κλιματική κρίση αποτελεί μεγάλη απειλή για τις ελληνικές ακτές και τις κοινότητες που ζουν κοντά σε αυτές. Υπάρχει άραγε σωτηρία; Τι μέτρα μπορούμε να πάρουμε, πολίτες, οργανώσεις, επιχειρήσεις, αλλά και κυβερνήσεις, για να προστατεύσουμε τις θάλασσες και τις ακτές μας και να αντιστρέψουμε την καταστροφή, πριν να είναι πολύ αργά;
Το επεισόδιο του δεύτερου κύκλου της εκπομπής #BraveNewGreece με τίτλο #BraveNewSea, που θα μεταδοθεί σε πρώτη προβολή το Σάββατο 13 Ιουλίου στις 8:30, στην πρωινή ζώνη του ΑΝΤ1, μιλά για τη θαλάσσια ρύπανση, για την πλαστική ρύπανση των θαλασσών, για τις επείγουσες απειλές που αντιμετωπίζει η Μεσόγειος, αλλά και για τις λύσεις που υπάρχουν και πρέπει να εφαρμοστούν.
Πλαστική Ρύπανση
«Η θάλασσα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον ελληνικό πολιτισμό, με την ελληνική ταυτότητα μόνο από τη γεωγραφική θέση της χώρας. Η ταυτότητα της Ελλάδας είναι η ίδια η θάλασσα», λέει η Εύη Λαζού-Λασκαρίδη, Πρόεδρος του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης (ΑCLCF), το οποίο δραστηριοποιείται προκειμένου να συμβάλλει στη λύση του προβλήματος μέσα από μια βεντάλια δράσεων, και συνεχίζει: «Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μια πολύ μικρή χώρα, λόγω του πληθυσμού των νησιών της –πάνω από μερικές χιλιάδες νησιά– της δίνεται μια θέση στη δεκάδα των χωρών παγκόσμια με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή, ξεπερνώντας τα 15.000 χιλιόμετρα. Από εκεί και πέρα, αν το δει κανείς και ιστορικά και οικονομικά και μέσα στις τέχνες μας, είναι συνυφασμένη η ταυτότητά μας με τη θάλασσα».
Τι συμβαίνει όμως στη Μεσόγειο θάλασσα που τόσο υμνούμε; Τι συμβαίνει στους ωκεανούς;
Σήμερα παράγονται ετησίως πάνω από 430 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι πλαστικού. Τα δύο τρίτα από αυτά εκτιμάται ότι απορρίπτονται ως απόβλητα ύστερα από μία μόνο χρήση. Παράλληλα, 11 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι πλαστικών υπολογίζεται ότι εισέρχονται στους ωκεανούς μας κάθε χρόνο. Με τον ρυθμό που κινούμαστε, μέχρι το 2050 στους ωκεανούς μας θα υπάρχει περισσότερο πλαστικό παρά ψάρια!
«Ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα του παγκόσμιου ωκεανού για τον 21ο αιώνα αναμφίβολα είναι τα πλαστικά», λέει ο Γιώργος Παπαθεοδώρου, Καθηγητής Ωκεανογραφίας στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, και συνεχίζει: «Η πλαστική ρύπανση των ωκεανών είναι πραγματικά μια πάρα πολύ μεγάλη απειλή. Έχει, δε, ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: Δεν έχει όρια, δεν έχει σύνορα. Ένα πλαστικό σκουπίδι που μπορεί να πεταχτεί σε ένα ποτάμι της Βορείου Ελλάδος, και όπως έχουμε μετρήσει με βάση μαθηματικά μοντέλα, έπειτα από ένα χρόνο μπορεί να φτάσει στις ακτές της νότιας Αλβανίας. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το 2017 υπήρχαν τουλάχιστον 51 τρισεκατομμύρια μικροπλαστικά σωματίδια στους ωκεανούς – 500 φορές περισσότερα από τα αστέρια στον γαλαξία μας».
Λύσεις
Η πλαστική ρύπανση, η ρύπανση από πετρέλαιο, η υπεραλίευση και η αλλαγή του κλίματος αποτελούν κύριες πηγές ανησυχίας, απειλώντας την υγεία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και τη θαλάσσια ζωή. Τι κάνουμε όμως γι’ αυτό;
«Η Ευρωπαϊκή Συνθήκη για τα Πλαστικά αυτή τη στιγμή βρίσκεται υπό διαμόρφωση», επισημαίνει η Μαρία Δαμανάκη. «Αυτό που θέλουμε –εμείς οι στρατιώτες των ωκεανών, να το πω απλά– είναι να υπάρχουν μέσα στη σύμβαση ορισμένες δεσμεύσεις», συνεχίζει. «Δηλαδή οι χώρες να αναγκαστούν να κάνουν κάτι, να αναγκαστούν να είναι υπόλογες, υπεύθυνες για τις δράσεις τους».
«Όλοι μας οφείλουμε να συμμετέχουμε στην προσπάθεια της λύσης αυτού του προβλήματος που είναι η πλαστική ρύπανση των θαλασσών. Από καθέναν από εμάς ως πολίτες μέχρι τις τοπικές κοινότητες και κοινωνίες και προφανώς και σε κεντρικό κυβερνητικό επίπεδο, ακόμα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο και παγκόσμιο», λέει η Εύη Λαζού-Λασκαρίδη.
Δρ Αγγελική Κοσμοπούλου | Εκτελεστική Διευθύντρια, Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης (ΑCLCF)
«Ο πρώτος άξονας είναι να διαχειριστούμε τη ζημιά που έχει γίνει στο παρελθόν», λέει η Δρ Αγγελική Κοσμοπούλου, Εκτελεστική Διευθύντρια του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης (ΑCLCF), εξηγώντας τη φιλοσοφία των δράσεων. «Χρειάζεται δηλαδή να καθαρίσουμε σε μεγάλη κλίμακα τη ρύπανση που ήδη υπάρχει. Και αυτό είναι κάτι που το δικό μας ίδρυμα διακονεί πολύ συστηματικά. Το δεύτερο έχει να κάνει με το σήμερα. Έχει να κάνει δηλαδή με το πώς σήμερα θα διαχειριστούμε τις πηγές της ρύπανσης, τι θα κάνουμε σε σχέση με την κατανάλωση, τι θα κάνουμε σε σχέση με τη διαχείριση των απορριμμάτων, τι θα κάνουμε σε σχέση με τη δημιουργία υποδομών. Και ο τρίτος άξονας είναι το μέλλον. Δηλαδή, δεν μπορούμε σε μια εποχή που μιλούμε για ραγδαίες αλλαγές να μη βάλουμε στη συζήτηση την τεχνητή νοημοσύνη».
Συνέργειες
Κάθε σοβαρό και δύσκολο πρόβλημα χρειάζεται συνέργειες ώστε να επιλυθεί αποτελεσματικότερα και ολιστικά.
«Η θαλάσσια ρύπανση είναι ένα πρόβλημα πολυεπίπεδο, άρα δεν μπορεί να το λύσει κανένας stakeholder μόνος», λέει η Δρ Αγγελική Κοσμοπούλου. «Στην πράξη οι συνεργασίες είναι δύσκολες, γιατί ειδικά στην Ελλάδα έχουμε ένα πολύ μεγάλο ζήτημα με την απόδοση ευθυνών.
ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΣΚΥΛΑΚΑΚΗ | FOUNDER & CEO, ΑΘΗΝΕΑ
Θα πρέπει όμως να σκεφτούμε ποια είναι η δουλειά της τοπικής αυτοδιοίκησης, πώς η ακαδημαϊκή κοινότητα θα σταματήσει να είναι τόσο αυτοαναφορική και θα αρχίσει να τροφοδοτεί με τα δικά της δεδομένα και τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης. Να δούμε, δηλαδή, πώς το επιστημονικό αποτέλεσμα θα μπορέσει να συνδεθεί με κάποιον που νομοθετεί. Το τρίτο που πρέπει να δούμε είναι οι επιχειρήσεις. Και, επιπλέον, πρέπει να αντιμετωπίσουν και μια καινούργια δυσκολία που διαφαίνεται, που είναι η επιθυμία των μεγάλων επιχειρήσεων να καμωθούν ότι τα κάνουν όλα καλά. Το περίφημο greenwashing δηλαδή».
Ευαισθητοποίηση
Ένα από τα πιο αισιόδοξα κομμάτια στην αντιμετώπισης της ρύπανσης είναι η διάθεση των πολιτών να συμμετέχουν σε εθελοντικές δράσεις.
«Σε πολλά από τα μέρη που επισκεπτόμαστε βλέπουμε τους πολίτες να είναι ενεργοί και να έρχονται να καθαρίζουν μαζί μας», τονίζει η Πέγκυ Ξηροταγάρου, Υποδιευθύντρια του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης (ΑCLCF). «Είναι πολύ συγκεκριμένο το παράδειγμα της Μαγνησίας. Πήγαμε εκεί –για περίπου επτά μήνες– μετά τις καταστροφικές πλημμύρες του Σεπτεμβρίου του 2023, προκειμένου να τους βοηθήσουμε να καθαρίσουν τα απορρίμματα που είχαν έρθει από την ενδοχώρα και τα είχε φέρει και η θάλασσα.
Η ανταπόκριση της τοπικής κοινωνίας ήταν εξαιρετική. Από την πρώτη μέρα παίρναμε μηνύματα στα οποία οι πολίτες ζητούσαν να συμμετάσχουν στις δράσεις μας. Ήταν τοπικοί εθελοντές, Έλληνες και ξένοι, λάτρεις του Πηλίου, παιδιά, μαθητές και μαθήτριες μαζί με τους δασκάλους τους. Η ομάδα του «Typhoon Project» δεν θα ξεχάσει ποτέ τα χαμόγελα ικανοποίησης που είχαν ακριβώς επειδή συμμετείχαν στη δράση», συμπληρώνει η κυρία Ξηροταγάρου μιλώντας για τη συμμετοχή των παιδιών, τα οποία, όπως πιστεύει, είναι κομμάτι της λύσης, ιδιαίτερα για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος: «Η αλλαγή από εκεί θα έρθει, από τα παιδιά. Τα παιδιά πρέπει να εκπαιδευτούν σωστά», τονίζει χαρακτηριστικά.
#BraveNewGreece: Μια Εκπομπή για το Μέλλον… Σήμερα!
Το #BraveNewGreece είναι μια τηλεοπτική σειρά για την Ελλάδα που έρχεται. Ένα docuseries για ένα μέλλον όπου άνθρωπος, φύση και τεχνολογία συνυπάρχουν αρμονικά.
Τα 25λεπτα explainers του #BraveNewGreece αποτελούν μια βιβλιοθήκη γνώσης για να καταλάβουμε καλύτερα τι μας περιμένει. Με ξεναγό τη CEO της αθηΝΕΑς Μαριάννα Σκυλακάκη, τολμάμε ένα φουτουριστικό και αισιόδοξο ταξίδι στο μέλλον της χώρας μας, σε μια σειρά από θεματικούς άξονες.
Η δεύτερη σεζόν της εκπομπής, η οποία θα μεταδίδεται σε πρώτη προβολή κάθε Σάββατο και Κυριακή στον ΑΝΤ1, περιλαμβάνει 12 επεισόδια. Κάθε επεισόδιο είναι ένα πλούσιο, γρήγορο, καλειδοσκοπικό explainer. Δίνει βήμα σε κορυφαίους ειδικούς, επιστήμονες, thought-leaders και innovators, οι οποίοι μιλούν για τις νέες τάσεις που θα διαμορφώσουν το αύριο. Η συζήτηση για το τι μας περιμένει «εκδημοκρατίζεται» και αποδίδεται με τρόπο που μας αφορά όλους.
Γιατί το μέλλον δεν είναι εκεί μόνο για να μας προβληματίζει. Είναι εκεί για να μας προκαλεί ενθουσιασμό. Να μας κάνει να ονειρευόμαστε νέα όρια για το τι είναι εφικτό. Για το πώς θα κάνουμε καλύτερη τη ζωή μας. Αρκεί να το καταλάβουμε καλύτερα. Αρκεί να δούμε πώς θα προκύψει μέσα από τις αντιθέσεις και τις αντιφάσεις της Ελλάδας του σήμερα.
- Δείτε ολόκληρο το επεισόδιο #BraveNewSea εδώ.
Με την ευγενική υποστήριξη του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης.
Το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης δημιουργήθηκε το 2015 με σκοπό να λειτουργήσει ως καταλύτης σε σημαντικά ζητήματα που αφορούν την Ελλάδα και τον ελληνισμό. Η δράση του εστιάζεται στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, την ενίσχυση της απασχόλησης και της μικροεπιχειρηματικότητας, καθώς και στην υποστήριξη πρωτοβουλιών που προασπίζονται το συλλογικό συμφέρον και ενισχύουν τη διαφάνεια.
Το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης σχεδιάζει και υλοποιεί δικά του προγράμματα, ενώ παράλληλα υποστηρίζει προγράμματα και δράσεις άλλων φορέων στους τομείς ενδιαφέροντός του.
- Το επεισόδιο #BraveNewSea τoυ β’ κύκλου της τηλεοπτικής εκπομπής #BraveNewGreece μεταδόθηκε σε πρώτη προβολή, το Σάββατο 13 Ιουλίου στις 8:30 το πρωί, στον ΑΝΤ1.
- Ο δεύτερος κύκλος της τηλεοπτικής εκπομπής #BraveNewGreece μεταδίδεται σε πρώτη προβολή κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 8:30 στην πρωινή ζώνη του ΑΝΤ1.
- Όλα τα τελευταία νέα για τη σειρά της αθηΝΕΑς και του ελc productions #BraveNewGreece εδώ και όλα τα προηγούμενα επεισόδια εδώ.
- Βρείτε τα αφιερώματα για όλα τα προηγούμενα επεισόδια της πρώτης σεζόν #BraveNewGreece εδώ.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
#BraveNewIslands: Εργαστήρια Καινοτομίας τα Νησιά μας
#BraveNewStartups: H Ανάδυση των Νεοφυών Επιχειρήσεων στην Ελλάδα
#BraveNewMetals: Η Μεταλλευτική Δραστηριότητα προς ένα Βιώσιμο Μέλλον
#BraveNewCloud: Oφέλη και Προκλήσεις από τη Mετάβαση στο Yπολογιστικό Nέφος
