Τον περασμένο Απρίλιο, με μια αποφασιστική κίνηση, η ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε σχέδια για τον τερματισμό του προγράμματος Golden Visa, το οποίο χορηγεί άδεια διαμονής στην Ισπανία σε επενδυτές εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης για αγορές ακινήτων που υπερβαίνουν το μισό εκατομμύριο ευρώ. Το ισπανικό πρόγραμμα για τη Χρυσή Βίζα ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένο. Μέσα σε διάστημα 10 ετών, από το 2013 που ξεκίνησε το πρόγραμμα ως το 2023, χορηγήθηκαν περισσότερες από 14.000 άδειες παραμονής με Golden Visa, με επωφελούμενους κυρίως πολίτες από την Κίνα και τη Ρωσία.
Η απόφαση αυτή αναμένεται να αναδιαμορφώσει το τοπίο των ξένων επενδύσεων στα ισπανικά ακίνητα, ενώ ακολουθεί τις ευρύτερες ευρωπαϊκές τάσεις για τη ρύθμιση των δικαιωμάτων παραμονής που βασίζονται στις επενδύσεις εν μέσω αυξανόμενων πιέσεων στην αγορά κατοικίας. Αντίστοιχο παράδειγμα και η Πορτογαλία, η οποία τον περασμένο Οκτώβριο επέβαλε περιορισμούς στην παροχή αδειών παραμονής με βάση επενδύσεις στην ακίνητη περιουσία.
Τι Είναι η Χρυσή Βίζα;
Είναι ένα πρόγραμμα χορήγησης άδειας παραμονής σχεδιασμένο να προσελκύσει ξένους επενδυτές και διεθνές ταλέντο. Το κράτος εκδίδει άδεια παραμονής μακράς διάρκειας σε αντάλλαγμα μιας σημαντικής οικονομικής επένδυσης στη χώρα. Ανάλογα προγράμματα έχουν υλοποιήσει πολλές ευρωπαϊκές χώρες και καθεμία θέτει τους δικούς της όρους και προσφέρει διαφορετικά πλεονεκτήματα στους ενδιαφερόμενους επενδυτές.
Η ελληνική Χρυσή Βίζα ανακοινώθηκε το 2013 και είναι μια από τις πλέον δημοφιλείς στην Ευρώπη. Με ελάχιστη αρχική επένδυση τα 250.000 ευρώ (μια από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη) προσφέρει στους επενδυτές τη δυνατότητα να αποκτήσουν πρόσβαση στη ζώνη Σένγκεν, άδεια παραμονής για πέντε χρόνια κατ’ ελάχιστον για τον επενδυτή και την οικογένειά του, τη δυνατότητα απεριόριστων ανανεώσεων, αλλά και τη δυνατότητα έκδοσης άδειας μόνιμης παραμονής έπειτα από επτά χρόνια.
Ακόμη και μετά τις τελευταίες αυξήσεις στο ελάχιστο ποσό επένδυσης για συγκεκριμένες περιοχές, το πρόγραμμα κατάφερε στα δέκα χρόνια της εφαρμογής του να προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις από Ρωσία, Κίνα, Τουρκία και πρόσφατα από το Ισραήλ, συνεισφέροντας συνολικά στην ανάπτυξη του κλάδου των ακινήτων και του τουρισμού.
Επανασχεδιάζοντας τη «Χρυσή Βίζα»
Όμως οι επενδύσεις μόνο σε ακίνητα πιέζουν την εγχώρια αγορά κατοικίας, και ταυτόχρονα δεν έχουν πολλαπλασιαστική επίπτωση στην ελληνική οικονομία. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση ανακοίνωσε στη ΔΕΘ την επέκταση από την 1η Ιανουαρίου 2025 του προγράμματος της Χρυσής Βίζας για επενδύσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις. Και πάλι το κατώφλι θα είναι τα 250.000 ευρώ, ενώ ο στόχος είναι η ενίσχυση του οικοσυστήματος καινοτομίας με προσέλκυση ξένων κεφαλαίων. Το πρόγραμμα αφορά επενδύσεις στις νεοφυείς επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες στο μητρώο του Elevate Greece, οι οποίες σήμερα αριθμούν περισσότερες από 800.
Το ανερχόμενο ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας πέτυχε τα τελευταία χρόνια σημαντικές επενδύσεις από ξένα κεφάλαια, με αυτές της JP Morgan στη Viva, της Microsoft στη Softomotive, της Sitecore στη Moosend, της Delivery Hero στην Insta Shop κ.λπ. να ξεχωρίζουν. Η νέα Χρυσή Βίζα στοχεύει να διευρύνει το πεδίο προσέλκυσης ξένων επενδύσεων προσφέροντας ταυτόχρονα στον επενδυτή τα οφέλη της άδειας παραμονής στη ζώνη Σένγκεν και την «ασφάλεια» ότι η επιχείρηση στην οποία επενδύει πληροί τις προϋποθέσεις που θέτει το μητρώο του Elevate Greece.
Το νέο, διευρυμένο πρόγραμμα χορήγησης Χρυσής Βίζας είναι σαφώς ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση, όμως από μόνο του δεν αρκεί.
Η Ευκαιρία
Η Χρυσή Βίζα για επενδύσεις στη νεοφυή επιχειρηματικότητα είναι σαφέστατα μια ευκαιρία να ενισχυθεί το οικοσύστημα καινοτομίας και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας στον ταχέως αναπτυσσόμενο τομέα των νέων τεχνολογιών. Μαζί με τους επενδυτές, η προσδοκία είναι ότι θα καταφέρουμε να προσελκύσουμε και διεθνές ταλέντο. Ταλέντο που με τις γνώσεις, τις εμπειρίες, τις ιδέες του θα ενισχύσει σημαντικά την παραγωγή καινοτομίας και υψηλής τεχνολογίας.
Ενδιαφέρον σημείο που μένει να διευκρινιστεί είναι αν στις προϋποθέσεις για τη χορήγηση της Golden Visa θα συμπεριληφθεί και η τοποθέτηση επενδυτικών κεφαλαίων από 250.000 ευρώ και πάνω και σε εγχώρια VCs. Κάτι τέτοιο θα είχε ακόμα μεγαλύτερο αντίκτυπο στο εγχώριο οικοσύστημα, καθώς η πληθώρα των εγχώριων VCs στηρίζεται είτε σε ευρωπαϊκά κεφάλαια είτε σε μια μικρή μερίδα Ελλήνων επενδυτών.
Σημείωση: Σήμερα ισχύει ήδη η δυνατότητα χορήγησης Golden Visa για εισφορά κεφαλαίου, ποσού 400.000 ευρώ τουλάχιστον, σε επιχειρήσεις με έδρα ή εγκατάσταση στην Ελλάδα. Οι ανακοινώσεις αφορούν την επέκταση του προγράμματος για τις startup.
Αρκεί Όμως Μόνο Αυτό;
Το νέο, διευρυμένο πρόγραμμα χορήγησης Χρυσής Βίζας είναι σαφώς ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση, όμως από μόνο του δεν αρκεί. Χρειάζεται μια συνολική επένδυση στην παιδεία προκειμένου η ελληνική νεοφυής επιχειρηματικότητα να γίνει ανταγωνιστική στο παγκόσμιο οικοσύστημα.
Η αναμόρφωση της παιδείας από το σχολείο έως και το πανεπιστήμιο με έμφαση στις θετικές επιστήμες, στις νέες τεχνολογίες και στην επιχειρηματικότητα είναι επιτακτική ανάγκη σε έναν κόσμο που κινείται ταχύτατα κι αλλάζει συνεχώς. Οι ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις, για να προσελκύσουν κεφάλαια, θα πρέπει να εστιάσουν σε τεχνολογίες αιχμής, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, κι αυτό απαιτεί εξειδικευμένο ανθρώπινο κεφάλαιο.
Με αντίστοιχα προγράμματα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, οι αξιόλογοι επενδυτές θα επενδύσουν εκεί όπου αναμένουν ότι θα έχουν τις σημαντικότερες αποδόσεις, ακόμη κι αν τα κεφάλαια εκκίνησης είναι υψηλότερα. Η Χρυσή Βίζα από μόνη της δεν είναι το απόλυτο κίνητρο για τους επενδυτές με σαφή στοχοθεσία και γνώση. Έτσι, κινδυνεύουμε να προσελκύσουμε επενδυτές αμφιβόλου προέλευσης και στόχευσης.
Επιπλέον, όπως σε κάθε άλλη επένδυση στην επιχειρηματικότητα, η Ελλάδα πρέπει να αναμορφώσει το συνολικό περιβάλλον και το φορολογικό πλαίσιο. Χώρες που έχουν επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων, όπως η Ιρλανδία, το κατάφεραν δημιουργώντας συνολικά μια κουλτούρα φιλική προς την επιχειρηματικότητα και ένα ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς.
Η Ηγέτιδα στην Ευρώπη
Η Χρυσή Βίζα που εξήγγειλε η ελληνική κυβέρνηση ακολουθεί το μοντέλο της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Και οι δύο χώρες –εξαιρετικά επιτυχημένες στην προσέλκυση ξένων επενδυτών σε ακίνητα– στράφηκαν πρόσφατα στην ενίσχυση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας με όχημα τη Χρυσή Βίζα.
Ηγέτιδα όμως σε ευρωπαϊκό επίπεδο παραμένει η Ιρλανδία, η οποία από το 2012 εφάρμοσε το Ireland’s Immigrant Investor Program (IIP) – ένα πρόγραμμα προσέλκυσης επενδύσεων σε νεοφυείς επιχειρήσεις στους κλάδους των νέων τεχνολογιών, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, της γενετικής και της παραγωγής φαρμάκων. Οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές καλούνται να επενδύσουν κατ’ ελάχιστο 1 εκατομμύριο για 3 χρόνια σε μια ιρλανδική επιχείρηση. Το αντάλλαγμα είναι η άδεια παραμονής για εκείνους και τις οικογένειές τους και η δυνατότητα απόκτησης ιθαγένειας έπειτα από 5 έτη.
Τα αποτελέσματα είναι θεαματικά, καθώς το πρόγραμμα συνεισέφερε στο τεχνολογικό (και όχι μόνο επιχειρηματικό) «θαύμα» της Ιρλανδίας. Μέχρι το 2020, το IIP συγκέντρωσε πάνω από 1 δισεκατομμύριο επενδύσεις από ξένους επενδυτές σε startup και VCs εστιασμένων στους παραπάνω κλάδους.
Μόνο στον κλάδο των νέων τεχνολογιών, η κυβέρνηση της Ιρλανδίας ανέφερε ότι μέχρι το 2020 είχαν δημιουργηθεί 3.000 νέες θέσεις εργασίας ως αποτέλεσμα του IIP. Η στόχευση σε συγκεκριμένους κλάδους είχε επίσης ως αποτέλεσμα την προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων από Κίνα και ΗΠΑ, συνεισφέροντας στην ανάπτυξη της Ιρλανδίας ως ηγέτιδας στη βιοτεχνολογία και τη γενετική. Και βέβαια, σε συνδυασμό με τη χαμηλή φορολογία για τις επιχειρήσεις (12,5%), η Ιρλανδία έγινε προορισμός πολλών επενδυτών οι οποίοι έλκονται από τον τεχνολογικό κόμβο στον οποίο έχει εξελιχθεί η χώρα.
Το IIP είναι εστιασμένο μόνο σε επενδύσεις σε επιχειρήσεις, σε αντίθεση με άλλα προγράμματα Golden Visa που επιτρέπουν επενδύσεις σε ακίνητα. Αυτό από μόνο του, σε συνδυασμό με το συνολικότερο προφίλ της ιρλανδικής οικονομίας –χαμηλή φορολογία, ευρωπαϊκός κόμβος για μεγάλες πολυεθνικές, εκπαιδευτικό σύστημα εστιασμένο στην τεχνολογία–, κάνουν την Ιρλανδία ένα ενδιαφέρον παράδειγμα προς μίμηση.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Κλιματική Αλλαγή Χωρίς Γέφυρες
Τουρκία και BRICS: Η Αρχή της Μετατόπισης του Άξονα;
Πόσες Γλώσσες Μιλάτε, κ. Πρόεδρε;
