Η Θεσσαλονίκη, διαχρονικά, αποτελεί δεξαμενή δημιουργικών ανθρώπων που εμπνέονται, συνεργάζονται και συνδημιουργούν. Και αν εδώ και δεκαετίες η μουσική σκηνή, η γραφιστική κοινότητα και οι εκφραστές κάθε μορφής τέχνης που εκκολάπτονται στη Βόρεια Ελλάδα «κατεβαίνουν», στην πλειονότητά τους, στην Αθήνα για να εξελιχθούν επαγγελματικά, υπάρχουν και εκείνοι οι ανήσυχοι και εφευρετικοί που βρίσκουν στην πόλη χώρο για να εκφραστούν και να μας εκπλήξουν με τις πρωτοβουλίες τους. Μια τέτοια πρωτοβουλία αναδύθηκε στα Δυτικά Τείχη της Θεσσαλονίκης, κερδίζοντας την προσοχή και τον θαυμασμό επισκεπτών και κατοίκων.
Το «Beside the West Wall» αποτελεί ιδέα μιας πολυμορφικής ομάδας ανθρώπων, η οποία στέγασε τη δημιουργική ανησυχία της σε γραφεία και καταστήματα στα δυτικά της Θεσσαλονίκης, σε μια υποβαθμισμένη μέχρι πρότινος περιοχή, αποτελώντας ένα παράδειγμα κοινότητας που με τη συνεργασία και τη συλλογικότητα μπορεί να διαμορφώσει την ταυτότητα ενός προορισμού, να εκπαιδεύσει τους κατοίκους της και να προσελκύσει επισκέπτες αλλά και νέους διαμένοντες.
Στα Δυτικά της Πόλης
Η γειτονιά των Αγίων Αποστόλων, όπως είναι ευρέως γνωστή, τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει αυξημένη κινητικότητα. Νέα καταστήματα εστίασης και ξενοδοχεία, σε συνδυασμό με τα σχετικά φθηνά ενοίκια, προσελκύουν τους κατοίκους της πόλης σε μια εναλλακτική αστική περιήγηση και συμβίωση στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Η μικρή πλατεία Μαβίλη στη συμβολή των οδών Γλάδστωνος και Παλαμά βρίσκεται στο κέντρο μιας περιοχής που μέχρι πρότινος δεν αποτελούσε κομμάτι του αφηγηματικού χάρτη της πόλης.
Τοποθετημένη στα βορειοδυτικά όρια του κέντρου, ήταν η δυτική είσοδος της Θεσσαλονίκης κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, ενώ στις αρχές του 19ου αιώνα εξελίχθηκε σε κέντρο εμπορικής δραστηριότητας, με περιθωριακό, όμως, χαρακτήρα.
Τον 20ό αιώνα, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’60, η περιοχή ανατολικά του Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού είχε καταληφθεί ως επί το πλείστον από οίκους ανοχής, ώσπου υιοθετήθηκε μια συντονισμένη πολιτική εξευγενισμού της. Το «σκοτεινό» παρελθόν της, ωστόσο, παρέμεινε εμφανές σε αρκετά σημεία: κινηματογραφικές μαρκίζες να διαφημίζουν ερωτικές ταινίες, εγκαταλελειμμένα μαγαζιά και ανεπαρκώς φωτισμένοι δρόμοι ήταν σύνηθες φαινόμενο στη γειτονιά που, τους τελευταίους πια μήνες, επανατοποθετείται στον χάρτη με νέο πρόσωπο.
Το 2017, εγκρίθηκε από τον Δήμο Θεσσαλονίκης, υπό την ηγεσία του Γιάννη Μπουτάρη, το έργο ανάπλασης της πλατείας Μαβίλη με στοιχεία βιοκλιματικού σχεδιασμού, ενώ την ίδια περίοδο ολοκληρώνονταν και τα έργα ανάπλασης των δρόμων περιμετρικά από δύο σημαντικά βυζαντινά μνημεία της πόλης: το Ναό των Αγίων Αποστόλων, ο οποίος αποτελεί και Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO –σήμα κατατεθέν της περιοχής– και τα λουτρά «Πασά Χαμάμ».
Τα έργα πραγματοποιήθηκαν κατά την αδρανή περίοδο της καραντίνας και έχουν δώσει στη γειτονιά μια νέα ταυτότητα: αρκετές οδοί μετατράπηκαν σε δρόμους ήπιας κυκλοφορίας, τοποθετήθηκαν καθίσματα και σχεδιάστηκαν φυτεύσεις που λειτουργούν αποσυμπιεστικά για τον πυκνό αστικό ιστό. Το νέο αστικό τοπίο προσέλκυσε καλλιτέχνες, οι οποίοι ήθελαν να στεγάσουν τη δουλειά τους και να αλληλεπιδράσουν, προσδίδοντας στη γειτονιά ιδιαίτερο χαρακτήρα.
Ένα Οικοσύστημα προς Όφελος Όλων
Τον Ιούνιο του 2024, δεκαεπτά δημιουργοί (εικαστικοί, αρχιτέκτονες, γραφίστες, φωτογράφοι, διακοσμητές, χειροτέχνες και βιομηχανικοί σχεδιαστές) μας απηύθυναν ένα ανοιχτό κάλεσμα για να γνωρίσουμε τα γραφεία και τα καταστήματά τους. Οι δημιουργοί της βασικής ομάδας του «Beside the West Wall» μίλησαν για τη δουλειά τους, τα όνειρά τους αλλά και τη συνεργατικότητα που προκύπτει μέσα από τη συνύπαρξη σε μια γειτονιά της πόλης.
Η δημιουργία της κοινότητας «Besides The West Wall» αποσκοπεί στη συνεργασία των δημιουργών και στην προσέγγιση του ευρύτερου κοινού, ως μια ενιαία, πολυμορφική ομάδα και ως εργαλείο ανάπτυξης του πολιτισμού και της κοινωνικής συνοχής.
Στόχος τους, όπως αναφέρουν, είναι να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που θα ενθαρρύνει την ανταλλαγή ιδεών, τη διάδραση και την αμοιβαία έμπνευση, σε ένα κοινωνικό και πολιτιστικό οικοσύστημα που αναπτύσσεται συνεχώς προς όφελος όλων.
Συγκεντρώνοντας διαφορετικούς επαγγελματίες των εικαστικών, των εφαρμοσμένων και των καλών τεχνών σε ένα ενιαίο συνεργατικό πλαίσιο, διακηρύσσουν την αξία της πολυφωνίας, της αρμονικής συνύπαρξης, της αμοιβαίας ενίσχυσης και της δημιουργικότητας ως δυναμικού τρόπου διαμόρφωσης του κόσμου γύρω μας.
Η δράση της ομάδας αποσκοπεί, ωστόσο, και στη συνολική εκπαίδευση των κατοίκων της πόλης. Πριν από μερικές εβδομάδες, η κοινότητα διοργάνωσε ακόμη μία δράση, αυτή τη φορά με τον παγκοσμίου φήμης σολίστ Βασίλη Βαρβαρέσο.
Με την υποστήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης, το πιάνο και οι μελωδίες του καλλιτέχνη έντυσαν μουσικά το Πάρκο Παπαρηγοπούλου, με φόντο τα Δυτικά Τείχη. Η γειτονιά γέμισε από επισκέπτες, οι ένοικοι κατέβηκαν από τα σπίτια τους, για δύο ώρες ο κόσμος άκουγε με απόλυτη ησυχία τις μελωδίες, ενώ η δράση αποτέλεσε την αφορμή να γνωριστούν οι κάτοικοι της γειτονιάς μεταξύ τους και να αναγνωρίσουν τη συμβολή και την πρωτοβουλία των νέων κατοίκων.
Η Σημασία μιας Δημιουργικής Κοινότητας
Η δράση των δημιουργικών κοινοτήτων αποτελεί μέσο πολιτιστικής αναβάθμισης μιας χώρας. Η αλληλεπίδραση και η συνεργασία τους προσφέρει και δημιουργεί νέους πόρους για την εξέλιξη της τέχνης και του πολιτισμού, αλλά και έδαφος ακαδημαϊκής έρευνας στο πεδίο της επιχειρηματικότητας και της διοίκησης.
Τα βασικά χαρακτηριστικά ενεργοποίησης των δημιουργικών κοινοτήτων (creative communities) περιλαμβάνουν τη συνεργατική σύλληψη και δόμηση, τις συμμετοχικές διαδικασίες κοινής ηγεσίας, την τόλμη στον πειραματισμό και στην αποτυχία, την ευελιξία και την ανάληψη κινδύνων. Η πρόκληση είναι, διατηρώντας την πολιτισμική παράδοση της χώρας, να δημιουργήσουν μια νέα κουλτούρα, καθώς και να διασφαλίσουν ότι ο πολιτισμός θα προχωρά από όλους και για όλους.
- Ακολουθήστε την κοινότητα στο Instagram για να ανακαλύψετε την τέχνη και το έργο των δημιουργών, αλλά και για να ενημερώνεστε για τις δράσεις τους, έχοντας την ευκαιρία να αλληλεπιδράσετε μαζί τους ως κομμάτι μιας πρωτοβουλίας που ξεκινάει από την κοινωνία για την κοινωνία.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Για Καφέ στο MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη
Ο Δημήτρης Μαραμής και «Ο Τελευταίος Έρωτας»
Μια Δεύτερη Ζωή για τα Μονοπάτια των Ελληνικών Βουνών
