Στη σειρά του παγκόσμιου θεάτρου,η Κάπα Εκδοτική μας προτείνει μια νέα έκδοση: το έργο «Τουραντό» του Carlo Gozzi. Άραγε, τι έχει να μας πει ένα έργο του 18ου αιώνα (που συγχρόνως ανεβαίνει σε θεατρική σκηνή της πόλης μας); Θα το χαρακτηρίζαμε ένα ερωτικό κωμικοτραγικό παραμύθι για μεγάλους; Μια ασυνήθιστη ιστορία ερωτικού περιεχομένου; Μια παράδοξη ελεγεία περί θυσίας; Και γιατί ο Gozzi, τότε που το έγραφε, τα είχε βάλει με τις καινοτομίες του Pietro Chiari και του Carlo Goldoni σηκώνοντας όλη τη Βενετία στο… πόδι;
Η Υπόθεση
Το έργο του Gozzi βασίζεται στην ιστορία μιας πανέμορφης πριγκίπισσας που μισεί τους άντρες και που, για να ξεφύγει από τις πιέσεις του πατέρα της, αυτοκράτορα της Κίνας, να παντρευτεί, μηχανεύεται ένα τέχνασμα: κάθε υποψήφιος γαμπρός πρέπει να λύσει τρία δύσκολα αινίγματα. Αν αποτύχει, θα αποκεφαλιστεί. Είναι τέτοια η ομορφιά της, όμως, που πολλοί παίρνουν το ρίσκο να χάσουν τη ζωή τους προκειμένου να την κατακτήσουν.
Αποτέλεσμα, ένα πλήθος από πρίγκιπες-θύματα, που αδυνατούν να λύσουν τα αινίγματα. Ώσπου παρουσιάζεται ο κατάλληλος –ο έκπτωτος πρίγκιπας Καλάφ, που κρατά κρυφή την καταγωγή του– και η κατάσταση οδηγείται σε μια απροσδόκητη και καταλυτική πορεία. Ο νόμος είναι νόμος και η Τουραντό οφείλει να υπακούσει. Άραγε, το τέλος θα σημάνουν τα σκληρά για την κόρη ήθη και έθιμα της Κίνας ή ο έρωτας;
Ο Carlo Gozzi και η Εποχή του – 8 Σημεία
Ο Carlo Gozzi (13 Δεκεμβρίου 1720-4 Απριλίου 1806) ήταν ποιητής, πεζογράφος και δραματουργός από τη Βενετία, σε μια εποχή που η πόλη αποτελούσε την κοιτίδα του πολιτισμού στην Ιταλία και όπου το θέατρο ανθούσε. Τα δράματα του Gozzi θα αγαπηθούν τόσο στην Ιταλία όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, αποτελώντας τη βάση για πολλά μεταγενέστερα θεατρικά και μουσικά έργα. Σκιαγραφώντας την εποχή και το έργσ του συγγραφέα, στεκόμαστε σε 8 σημεία.
- Ο Carlo Gozzi ήταν ενταγμένος στην Accademia dei Granelleschi, μια φιλολογική εταιρεία αποφασισμένη να διαφυλάξει την ιταλική λογοτεχνία από τη διαφθορά των ξένων επιρροών. Η ομάδα, εκτός των άλλων, κήρυττε τη χρήση της τοσκανικής διαλέκτου αντί της ενετικής.
- Ήταν υπέρμαχος της commedia dell’arte, του αυτοσχεδιασμού δηλαδή των ηθοποιών σε έναν σκελετό υπόθεσης και χαρακτήρων που φορούσαν μάσκες.
- Η αναβίωση της παραδοσιακής commedia dell’arte αποτέλεσε σταυροφορία για τον Gozzi και επιτέθηκε στον Carlo Goldoni, συγγραφέα πολλών ρεαλιστικών κωμωδιών, που έγραφε στα βενετσιάνικα και επιζητούσε την εισαγωγή γαλλικών προτύπων, έργων δηλαδή χαρακτήρων και με συγκροτημένη εξαρχής υπόθεση. Αρχικά ο Goldoni έγινε στόχος μέσω του σατιρικού ποίηματος «La Tartana degli Influssi» (1747) και στη συνέχεια, το 1761, μέσω ενός έργου της commedia dell’arte, του «L’Amore delle Tre Melarance» (=Η Αγάπη για τα Τρία Πορτοκάλια), στο οποίο ο Gozzi προσωποποίησε τον Goldoni ως μάγο και τον –επίσης θεατρικό συγγραφέα– Pietro Chiari ως κακιά νεράιδα.
Gozzi και Goldoni διασταύρωσαν τα ξίφη τους, με βαρείς χαρακτηρισμούς, ενώ, εξαιτίας αυτής της διαμάχης, ολόκληρη η Βενετία περιήλθε σε ένα είδος φρενίτιδας – χαρακτηριστικό του ειδικού βάρους που είχε το θέατρο στη ζωή της πόλης. Ωστόσο, τα «Τρία Πορτοκάλια» είχαν τεράστια απήχηση και ο Goldoni και ο Chiari αναγκάστηκαν να φύγουν από τη Βενετία.- Στη συνέχεια ο Gozzi έγραψε άλλα 9 fiabe (φανταστικά έργα), βασισμένα σε κουκλοθέατρα, ανατολίτικες ιστορίες, λαϊκούς μύθους, παραμύθια και έργα Ισπανών δραματουργών, μεταξύ αυτών και του Miguel de Cervantes. Όμως, δεν στάθηκε πιστός στην παράδοση που με πάθος υποστήριζε, καθώς τα έγραψε ολόκληρα, και μάλιστα έμμετρα, χωρίς να αφήσει περιθώρια για αυτοσχεδιασμούς στους ηθοποιούς-μάσκες, δομικό στοιχείο της commedia dell’arte.
- Τα «παραμύθια» του Gozzi επαινέθηκαν ιδιαίτερα από τον Goethe, ενώ το «Τουραντό» μεταφράστηκε από τον Friedrich Schiller και ανέβηκε από τον Goethe στη Βαϊμάρη το 1802 με μεγάλη επιτυχία. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Gozzi είχε αρχίσει να πειραματίζεται γράφοντας τραγωδίες, αλλά οι προσπάθειές του αυτές αντιμετωπίστηκαν με σκληρή κριτική.
- Όσο για τον Goldoni, επανέκτησε την θέση του στην Ιταλία και παίζεται ευρέως μέχρι σήμερα.
- Ο Gozzi έγινε γνωστός στη χώρα μας μέσω των παραμυθοδραμάτων του που διασκευάστηκαν σε λιμπρέτα όπερας: τις όπερες «Τουραντό» του Giacomo Puccini, σε λιμπρέτο των Giuseppe Adami και Renato Simoni, και «Η Αγάπη για τα Τρία Πορτοκάλια» σε λιμπρέτο και σύνθεση του Sergei Prokofiev.
«ΤΟΥΡΑΝΤΟ – Η Γυναίκα που Μισούσε τους Άντρες» | Θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας
Στην Ελλάδα ο Carlo Gozzi δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός. Το «Τουραντό» είχε ανέβει στο Εθνικό Θέατρο το 1937 με την Ελένη Παπαδάκη στον επώνυμο ρόλο και σκηνοθέτη τον Ροντήρη. Έχει όμως παρουσιαστεί πολλές φορές διασκευασμένη για παιδιά.
Η τωρινή παράσταση στο Θέατρο της οδού Κεφαλληνίας, σε απόδοση και διασκευή του Στρατή Πασχάλη, σκηνοθετημένη από τον Στάθη Λιβαθινό, ένα έργο που σηματοδοτεί την επέτειο των 25 χρόνων από την ίδρυση της ομάδας του, φιλοδοξεί να γνωρίσει στο σύγχρονο ελληνικό κοινό αυτόν τον περίεργο, ανεπαρκώς εκτιμημένο δραματουργό, αλλά και «να ερευνήσει τη συναίρεση αυτοσχεδιασμού και ολοκληρωμένου κειμένου που χαρακτηρίζει τη δραματουργία του. Σε μια εποχή όπως η δική μας, που το θέμα της γυναικείας αληθινής χειραφέτησης και αυτονομίας φαντάζει όσο ποτέ επίκαιρο, η παραμυθένια αλληγορία του Gozzi είναι ιδανικά επίκαιρη ως προς το θέμα, μαγική ως προς την ατμόσφαιρα και ποιητικά ειρωνική ως προς δραματικό αποτέλεσμα. Άρα μια πρόκληση γόνιμη για όλους τους συντελεστές μας».
Για το έργο, η Ελίνα Νταρακλίτσα, επίκουρη καθηγήτρια Παγκόσμιας Δραματολογίας και Δραματουργός στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, που έχει μελετήσει το έργο του Gozzi, θα αναφέρει μεταξύ άλλων: «Ο λυρισμός του δεν “επιβαρύνει” τη ροή, αλλά την υποστηρίζει, κάνοντάς την πιο ζωντανή και εκφραστική, κεντώντας ένα “υφαντό” στον θεατρικό χώρο. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία ενός έμμετρου δραματουργήματος που δεν προσφέρεται μόνο για ανάγνωση ή απλή παρακολούθηση, αλλά για μια ολιστική θεατρική εμπειρία».
• Περισσότερες πληρφορίες για την παράσταση μπορείτε να βρείτε εδώ.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Κάπα Εκδοτική | Εκεί Όπου η Ποίηση Ανθεί
