Super Sunday για την Ευρώπη ήταν η χθεσινή ημέρα, καθώς είχε στηθεί κάλπη σε τρεις χώρες, τη Ρουμανία, την Πολωνία και την Πορτογαλία.
Οι Ρουμάνοι ψήφιζαν σε επαναληπτικό γύρο των προεδρικών εκλογών, με αντιμέτωπους έναν επικριτικό προς την ΕΕ θαυμαστή του Trump λαϊκιστή, τον George Simion, και έναν κεντρώο υποψήφιο, τον δήμαρχο του Βουκουρεστίου Nicuşor Dan, στην κρισιμότερη αναμέτρηση στη μετακομμουνιστική ιστορία της χώρας, όπως χαρακτηρίστηκε. Εκτός από τον στρατηγικό προσανατολισμό της χώρας, οι εκλογές ήταν κρίσιμες και για τις οικονομικές της προοπτικές, αλλά και για τη συνοχή της Ευρώπης – η Ρουμανία των 19 εκατομμυρίων κατοίκων χαρακτηρίζεται σημαντικός γεωπολιτικά πυλώνας του NATO από την έναρξη της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Στην Πολωνία συγκρούστηκαν για την πρωτιά δύο υποψήφιοι, ένας κεντρώος φιλελεύθερος και ένας συντηρητικός εθνικιστής, με τον πρώτο, τον Rafał Trzaskowski, δήμαρχο της Βαρσοβίας και μέλος του κόμματος του Donald Tusk, να προηγείται στα αποτελέσματα του πρώτου γύρου.
Όσο για την Πορτογαλία, οι κάλπες στήθηκαν για τρίτη φορά πρόωρα τα τελευταία τρία χρόνια, ύστερα από μόλις 14 μήνες, καθώς ο κεντροδεξιός πρωθυπουργός Luís Montenegro θέλησε «να δώσει τέλος στο κλίμα μόνιμων υπονοούμενων» εις βάρος του σχετικά με τις επιχειρηματικές δραστηριότητες της οικογένειάς του, καθώς δεν κατάφερε να κερδίσει ψήφο εμπιστοσύνης τον Μάρτιο.
Και οι τρεις εκλογικές αναμετρήσεις έγιναν υπό τη στενή παρακολούθηση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων σε αυτή την κρίσιμη πολιτικά συγκυρία, καθώς η λαϊκή δυσαρέσκεια λόγω της μετανάστευσης και της ακρίβειας θα μπορούσε να απειλήσει τη συνοχή της Ευρώπης.
Ξεκινώντας από τις πιο κρίσιμες εκλογές, αυτές της Ρουμανίας, κάνουμε μια πρώτη καταγραφή των αποτελεσμάτων.
Η ανατροπή αποδίδεται στη μεγάλη προσέλευση στην κάλπη, ιδιαίτερα από τους νέους του εξωτερικού. Ήταν το τέλος μιας έντονης και περιπετειώδους εκλογικής αναμέτρησης.
Στη Ρουμανία
Στη Ρουμανία, ο George Simion, πρώην φανατικός οπαδός των γηπέδων και υπερεθνικιστής ακτιβιστής, ο οποίος βλέπει το ακροδεξιό κόμμα του AUR ως «φυσικό σύμμαχο» του αμερικανικού κινήματος Maga, είχε επικρατήσει στον πρώτο γύρο της 4ης Μαΐου, με διπλάσιο ποσοστό από εκείνο του αντιπάλου του, ωστόσο σε αυτές τις εκλογές και με το 99% των ψήφων καταμετρημένο ο δήμαρχος του Βουκουρεστίου Nicuşor Dan λαμβάνει το 54,2%, με τον ακροδεξιό George Simion να συγκεντρώνει το 45,8%.
Η ανατροπή αποδίδεται στη μεγάλη προσέλευση στην κάλπη, ιδιαίτερα από τους νέους του εξωτερικού. Ήταν το τέλος μιας έντονης και περιπετειώδους εκλογικής αναμέτρησης, μια και στις προηγούμενες της 4ης Μαΐου ο ακροδεξιός νικητής Călin Georgescu είχε αποκλειστεί από το συνταγματικό δικαστήριο με την κατηγορία της εμπλοκής στην εκλογή του ξένων δυνάμεων, παραβιάζοντας τη διαδικασία, μια ακύρωση που εξόργισε τότε ακόμα και αντιπάλους του, καθώς θεωρήθηκε πραξικοπηματική.
Ο Nicuşor Dan, γνωστός για τον αγώνα του ενάντια στη διαφθορά και στους κατασκευαστικούς κολοσσούς, δήλωσε πως οι πολίτες αποζητούν μια ευημερούσα οικονομία και μια κοινωνία βασισμένη στον διάλογο» και όχι στο μίσος. Ως νέος πρόεδρος θα έχει την αρμοδιότητα να ορίσει τον επόμενο πρωθυπουργό και να διαμορφώσει τον νέο κυβερνητικό συνασπισμό. Ήδη ξεκίνησε συνομιλίες με τα τέσσερα φιλοδυτικά κόμματα του Κοινοβουλίου, καθώς και με εκπροσώπους κομμάτων που αντιπροσωπεύουν εθνικές μειονότητες, με σκοπό να σχηματίσει κυβέρνηση πλειοψηφίας.
Συνολικά, οι υποψήφιοι που αντιτίθενται στον Tousk τα πήγαν καλύτερα από εκείνους των κομμάτων που υποστηρίζουν την κυβέρνηση.
Στην Πολωνία
Οι Πολωνοί θα ήθελαν να δουν με αυτές τις εκλογές το τέλος ενός διχασμού. Οι βουλευτικές εκλογές του 2023 είχαν χωρίσει τη διοίκηση της χώρας στα δύο, καθώς ο πρωθυπουργός Donald Tusk και ο πρόεδρος Andrzej Duda προέρχονται από αντίπαλες πολιτικές παρατάξεις – ο μεν Tousk από την κεντροδεξιά, φιλελεύθερη και φιλοευρωπαϊκή Πλατφόρμα Πολιτών (PO), ο δε Duda, υποστηρικτής του Trump, από την εθνολαϊκιστική παράταξη Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS).
Ο πρόεδρος της Πολωνίας, εκλεγμένος απευθείας από τον λαό, με το δικαίωμα βέτο που διαθέτει μπορεί να μπλοκάρει τις νομοθετικές προτάσεις της κυβέρνησης. Έχει επίσης τη συνολική εποπτεία των ενόπλων δυνάμεων, λόγο στην εξωτερική πολιτική, ενώ μπορεί να καταθέσει τα δικά του νομοσχέδια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να μπλοκάρουν πολλά από όσα ήθελε να κάνει ως πρωθυπουργός ο πολιτικός του αντίπαλος.
Στον πρώτο γύρο των εκλογών χθες, ο εκλεκτός του Tousk, ο δήμαρχος της Βαρσοβίας Rafał Trzaskowski, κατέκτησε το 31,36% και ένα πολύ μικρό προβάδισμα έναντι του εθνικιστή ιστορικού Karol Nawrocki, που ακολουθεί με 29,54% – ο οποίος πήρε μέρος στις εκλογές ως «ανεξάρτητος» μεν, αλλά με τη στήριξη του PiS.
Συνολικά, οι υποψήφιοι που αντιτίθενται στον Tousk τα πήγαν καλύτερα από εκείνους των κομμάτων που υποστηρίζουν την κυβέρνηση, η οποία έχει να αντιμετωπίσει ήδη και τη φθορά των δύο χρόνων, πράγμα που σημαίνει ότι μέχρι την 1η Ιουνίου –τον επαναληπτικό γύρο των εκλογών–, κατά τις οποίες και οι δύο θα πρέπει να διευρύνουν την απήχησή τους στο 50%+1, ο Trzaskowski έχει μπροστά του μια πολύ σκληρή μάχη, στην οποία κάθε ψήφος θα είναι πολύτιμη.
Ο Montenegro έχει αποκλείσει οποιαδήποτε συμφωνία με το Chega, δηλώνοντας την πρόθεσή του να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας.
Στην Πορτογαλία
Στις πρόωρες εκλογές της Πορτογαλίας, παρότι το κυβερνών κόμμα, η κεντροδεξιά Συμμαχία για τη Δημοκρατία (AD), διατήρησε την πρωτοκαθεδρία, δεν πέτυχε αυτοδυναμία, ενώ το ακροδεξιό κόμμα Chega του André Ventura σημείωσε ιστορικό ποσοστό, έχοντας στο επίκεντρο της προεκλογικής του εκστρατείας τα ζητήματα της μετανάστευσης και της διαφθοράς.
Πιο συγκεκριμένα, ο Luís Montenegro φέρεται να λαμβάνει από το 29% έως το 34% των ψήφων, ενώ το Σοσιαλιστικό Κόμμα ακολουθεί με 21% έως 26% και το Chega με 20% έως 24%. Με τις ψήφους από το εξωτερικό να μην έχουν ακόμη καταμετρηθεί, το Chega θα μπορούσε να εκτοπίσει τους κεντροαριστερούς Σοσιαλιστές ως το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης, τερματίζοντας σχεδόν 40 χρόνια κυριαρχίας των δύο μεγάλων κομμάτων της χώρας.
Ο Montenegro έχει αποκλείσει οποιαδήποτε συμφωνία με το Chega, δηλώνοντας την πρόθεσή του να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας: «Οι Πορτογάλοι δεν θέλουν άλλες πρόωρες εκλογές, θέλουν μια τετραετή νομοθετική εξουσία», δήλωσε, καθώς οι υποστηρικτές του φώναζαν «Αφήστε τον Luís να δουλέψει», το σύνθημα της προεκλογικής του εκστρατείας.
Ο δε ηγέτης των Σοσιαλιστών Pedro Nuno Santos ανακοίνωσε την παραίτησή του, καθώς το κόμμα του έχασε έδρες και βρέθηκε στήθος με στήθος με το Chega, αλλά και εν αναμονή των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν από το εξωτερικό – λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δύο από τις τέσσερις έδρες των περσινών εκλογών είχαν πάει στο Chega και μόνο η μία στους Σοσιαλιστές.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Τεχνολογία και Γεωπολιτική: Η Ευρώπη ως Ρυθμιστής
