Σε μια εποχή που η πληροφορία είναι παντού αλλά η κατανόηση σπανίζει, κάποιοι επιμένουν να φέρνουν την επιστήμη πιο κοντά μας με τρόπο ανατρεπτικό και δημιουργικό.
Τα τελευταία πέντε χρόνια στο Καστελόριζο συμβαίνουν διεπιστημονικές συναντήσεις στο πλαίσιο ενός μοναδικού φεστιβάλ εθνικής εμβέλειας, ενός φεστιβάλ-θεσμού ευφυΐας, επιστημονικής σκέψης, παιχνιδιού και διαφοροποιημένης μάθησης. Διοργανωτές ο Πανταζής Χούλης, ιδρυτής του Μουσείου Γρίφων, και η Ελένη Γραμματικοπούλου, με μακρά εμπειρία στον χώρο της επικοινωνίας της επιστήμης.
Με φόντο την απερίγραπτη ομορφιά του ακριτικού νησιού, ο Πανταζής Χούλης χρησιμοποιεί έναν δικό του τρόπο για να «αποκωδικοποιήσει» τον κόσμο των γρίφων, συνδέοντάς τους με θεμελιώδεις αρχές της επιστήμης, της φυσικής, της λογικής και –φυσικά– της καθημερινότητας.
Τεχνολογία, Μαθηματικά, Τέχνη
Tο Φεστιβάλ Γρίφων του Καστελόριζου δεν είναι απλώς ένα πολιτιστικό γεγονός. Είναι μια διοργάνωση υψηλού επιστημονικού επιπέδου με εθνικό αντίκτυπο, που φέτος συμπληρώνει πέντε χρόνια ζωντανής πορείας στον χώρο της Επικοινωνίας της Επιστήμης. Μια μοναδική γιορτή που φέρνει κοντά μαθητές, επιστήμονες, καλλιτέχνες και κατοίκους του νησιού και όχι μόνο με έναν κοινό τόπο και στόχο: την αγάπη για το παράξενο, το λογικά δύσκολο, και την ικανοποίηση της λύσης.
Η καινοτομία του φεστιβάλ έγκειται στο ότι συνδυάζει επιστήμη, τεχνολογία, μαθηματικά, γρίφους και τέχνη. Και η επιτυχία του οφείλεται στη μοναδικότητα του θεματικού αντικειμένου: τους γρίφους, οι οποίοι πλαισιώνονται από επιστημονικές εκδηλώσεις, εργαστήρια, πειράματα, ομιλίες και καλλιτεχνικά δρώμενα. Η δυναμική του ενισχύεται από τη συμμετοχή κορυφαίων ακαδημαϊκών, ερευνητών, εκπαιδευτικών και καλλιτεχνών, που το στηρίζουν αφιλοκερδώς με τις πολύτιμες γνώσεις και τα καινοτόμα προγράμματά τους.
Γρίφοι και Δημιουργική Σκέψη
Το Καστελόριζο έχει μακρά παράδοση στους γρίφους. Από το νησί κατάγονται οι μοναδικοί Έλληνες γριφολόγοι που εκπροσωπούν τη χώρα στο International Puzzle Party: ο Πανταζής Χούλης και ο Μιχάλης Τούλουζας. Επιπλέον, από τον Οκτώβριο του 2020 λειτουργεί στο Καστελόριζο το Μουσείο Γρίφων Μεγίστης, το μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα και ένα από τα λίγα παγκοσμίως, που έχει αναγνωριστεί ως Ευρωπαϊκό Κέντρο Επιστήμης, Τεχνολογίας και Τέχνης.
Ο ιδρυτής του, ο Πανταζής Χούλης, είναι μαθηματικός και δημιουργός γρίφων με διεθνή αναγνώριση. Σπούδασε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στην Αυστραλία, αποκτώντας μάστερ στην Αλγεβρική Θεωρία Γραφημάτων και διδακτορικό στα Συστήματα Ελέγχου. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας έως το 2012. Διαθέτει συλλογή 4.000 γρίφων, εκ των οποίων οι 700 είναι δικές του πρωτότυπες δημιουργίες.
Είναι μέλος του International Puzzle Party (IPP) και βραβευμένος σε διεθνείς διαγωνισμούς σχεδιασμού γρίφων. Σήμερα είναι και συνιδρυτής της MaxxBrain, με στόχο την ένταξη των μαθηματικών γρίφων στην εκπαίδευση. Πέρα όμως από τις σπουδές και τις διακρίσεις, διαθέτει ταλέντο, χρόνο, γνώση, μεράκι για τους γρίφους του, λειτουργώντας ως μηχανή ιδεών, καθώς σε κάθε φεστιβάλ οραματίζεται ένα νέο γρίφο που γίνεται σήμα κατατεθέν του εκάστοτε φεστιβάλ –όπως η Μέδουσα, το Οστομάχιον, το Γριφοπούλι–, με στόχο να εμπνεύσει και να αναδείξει τη θετική συμβολή των γρίφων στην εκπαίδευση μέσα από τη συνδεσή του με τους μικρούς και μεγάλους συμμετέχοντες που θέλουν να μυηθούν στην τέχνη του.
Αξιοποιώντας αυτή την κληρονομιά, ο Πανταζής Χούλης και η Ελένη Γραμματικοπούλου «τόλμησαν» να διοργανώσουν στο νησί το 1ο Φεστιβάλ Γρίφων το 2021. Έκτοτε το φεστιβάλ έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην πολιτιστική και εκπαιδευτική πορεία του νησιού, κερδίζοντας την αγάπη και το ενδιαφέρον όχι μόνο της τοπικής κοινωνίας αλλά και όμορων νησιών και άλλων περιοχών της Ελλάδας. Έχει επεκταθεί γεωγραφικά από την Αθήνα και την Πάτρα (2022) έως στην ακριτική Ξάνθη (Απρίλιος 2025), μια πόλη με πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα και πολιτισμική κληρονομιά.
Στόχοι του Φεστιβάλ Γρίφων είναι:
- Η ανάδειξη της αξίας των γρίφων, καθώς ενισχύουν δεξιότητες όπως η παρατηρητικότητα, η υπομονή, η επιμονή, η συνεργασία και η επινοητικότητα, κάνοντας παράλληλα τη μάθηση πιο διασκεδαστική.
- Η ενίσχυση του ενδιαφέροντος για την επιστήμη και την τεχνολογία μέσω της βιωματικής προσέγγισης, όπου μαθητές και ενήλικες θα έχουν την ευκαιρία να πειραματιστούν, να δημιουργήσουν και να βιώσουν την επιστήμη ως μια συναρπαστική εμπειρία.
- Η προσέλκυση μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών από όμορα νησιά (Ρόδο, Κω, Σύμη, Χάλκη) και από άλλες περιοχές της Ελλάδας με το καινοτόμο επιστημονικό και πολιτιστικό περιεχόμενό του
- Η απόδειξη πως ένα μικρό ακριτικό νησί στο ΝΑ άκρο της Ευρώπης μπορεί να δημιουργεί, να παράγει και να εξάγει τον δικό του πολιτισμό.
Οι γρίφοι δεν είναι απλά παιχνίδια. Είναι εργαλεία εκπαίδευσης, ασκήσεις δημιουργικής και αναλυτικής σκέψης. Καλλιεργούν την υπομονή, τη φαντασία και την ικανότητα να προσεγγίζουμε τα προβλήματα από νέες οπτικές. Ακριβώς αυτές τις δεξιότητες προσπαθεί να ενισχύσει το Φεστιβάλ Γρίφων στο Καστελόριζο, ένα νησί με μεγάλη ιστορία, που τα τελευταία χρόνια γίνεται και σύμβολο εκπαιδευτικής καινοτομίας.
Στο φετινό φεστιβάλ θα συμμετάσχουν ως keynote speakers:
- Η δρ Αθανασία Αθανασίου, διακεκριμένη μόνιμη ερευνήτρια και επικεφαλής της Ομάδας Έξυπνων Υλικών στο κορυφαίο ερευνητικό κέντρο Istituto Italiano di Tecnologia της Γένοβας.
- Ο Γιάννης Ιωαννίδης, καθηγητής Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών/ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Association for Computing Machinery (ACM)
* Το 5ο Φεστιβάλ Γρίφων Καστελλορίζου θα πραγματοποιηθεί από τις 17 έως τις 19 Οκτωβρίου 2025.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
10 [+] | Η Παιδική Ατζέντα του Οκτωβρίου
