Λίγες εβδομάδες αφότου κυκλοφόρησε το ChatGPT πριν από περίπου 3 χρόνια, το OpenAI εκτίμησε ότι έως και το 80% των χρηστών ήταν άνδρες. Με δεδομένη την επικρατούσα αντίληψη ότι η τεχνολογία είναι «ανδρικός πλανήτης», το μεγάλο ποσοστό δεν προξένησε εντύπωση.
Μόλις προχθές ωστόσο, δημοσιεύτηκε μια έκθεση που πιστοποιεί ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούν πλέον το ChatGPT λίγο περισσότερο από τους άνδρες. Πιο συγκεκριμένα, οι ενεργοί χρήστες με τυπικά γυναικεία και τυπικά ανδρικά ονόματα είναι σχεδόν 50-50.
Παρότι προς το παρόν ο τρόπος χρήσης των chatbot δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς, οι συντάκτες της μελέτης «How People Use ChatGPT», οι οποίοι κατέγραψαν την ανάπτυξη του ChatGPT από την κυκλοφορία του τον Νοέμβριο του 2022 έως τον Ιούλιο του 2025, επισημαίνουν πως όχι μόνο το χάσμα μεταξύ των φύλων στη χρήση του έχει μειωθεί δραστικά, αλλά και ότι η μεγαλύτερη πρόοδος σημειώνεται στις χώρες με χαμηλότερο εισόδημα.
Πριν σπεύσουμε σε συμπεράσματα και τυμπανοκρουσίες περί έμφυλης ισότητας και εκδημοκρατισμού στους τεχνολογικούς/αχανείς διαδρόμους του συγκεκριμένου εργαλείου, προσγειωνόμαστε σε μια σκληρή πραγματικότητα: το ChatGPT(για την ώρα) φαίνεται πως διαιωνίζει μια σειρά από έμφυλες προκαταλήψεις.
Τα Στερεότυπα Είναι Ακόμη Ισχυρά
Μια ματιά στη μελέτη «ChatGPT Perpetuates Gender Bias in Machine Translation and Ignores Non-Gendered Pronouns: Findings Across Bengali and Five Other Low-Resource Languages» επιχειρηματολογεί για του λόγου το αληθές. Όπως φαίνεται από τον τίτλο της, η ακρίβεια του ChatGPT στη μετάφραση μεταξύ αγγλικών και γλωσσών που χρησιμοποιούν αποκλειστικά αντωνυμίες ουδέτερου φύλου είναι προβληματική.
Η μελέτη επικεντρώθηκε στα βεγγαλικά, την 7η πιο ομιλούμενη γλώσσα παγκοσμίως, τα ευρήματά, ωστόσο, προσαρμόστηκαν και σε 5 άλλες γλώσσες (φαρσί, μαλαισιανά, ταγκαλόγκ, ταϊλανδέζικα και τουρκικά). Διαπιστώθηκε ότι το ChatGPT διαιωνίζει τις προεπιλογές φύλου και τα στερεότυπα που αποδίδονται σε ορισμένα επαγγέλματα, όπως για παράδειγμα ένας άνδρας είναι γιατρός και μια γυναίκα νοσοκόμα.
Ακόμη, έρευνα του 2025 δείχνει ότι το ChatGPT, όταν χρησιμοποιείται σε διαδικασίες πρόσληψης, μπορεί να αναπαράγει έμφυλες προκαταλήψεις. Το εργαλείο φαίνεται να προτιμά χαρακτηριστικά που συνδέονται παραδοσιακά με άνδρες, όπως ηγετικές ικανότητες και τεχνικές δεξιότητες, ενώ υποτιμά χαρακτηριστικά που συνδέονται με γυναίκες, όπως η συνεργασία και η ενσυναίσθηση.
Η προσπάθεια της Amazon να αναπτύξει έναν αυτοματοποιημένο αλγόριθμο πρόσληψης διαπιστώθηκε ότι κληρονομεί σεξιστικές αντιλήψεις, με αποτέλεσμα η εταιρεία να ξεκινήσει έναν εσωτερικό έλεγχο που οδήγησε στην τελική εγκατάλειψη του σχεδίου.
Οι Αλγόριθμοι Μιμούνται τους Ανθρώπους
Τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT, βασίζονται σε μια περίπλοκη αρχιτεκτονική των πιο προηγμένων δυνατοτήτων της τεχνητής νοημοσύνης. Χρησιμοποιώντας αλγόριθμους για να μαθαίνουν από τις τεράστιες ποσότητες δεδομένων με τις οποίες τροφοδοτούνται, εξοπλίζονται με την ικανότητα να μαθαίνουν και να μιμούνται την ανθρώπινη γλώσσα. Τα σύνολα δεδομένων που χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση των chatbot έχουν, όμως, αποδειχθεί μη αντικειμενικά, ενώ δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι προκαταλήψεις που υπάρχουν στα δεδομένα εκπαίδευσης επανεμφανίζονται συχνά κατά τις αλληλεπιδράσεις των χρηστών.
Όπως τονίζεται στην έρευνα «Gender Biases within Artificial Intelligence and Chatgpt: Evidence, Sources of Biases and Solutions», ο μετριασμός της προκατάληψης στα chatbot τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι μια εφάπαξ παρέμβαση, αλλά μια συνεχής διαδικασία που απαιτεί συνεχή αξιολόγηση και προσαρμογή.
Οι παρεμβάσεις των χρηστών στην ανατροπή των προκαταλήψεων ίσως είναι σταγόνα στον ωκεανό. Ωστόσο, το φως στην άκρη του τούνελ ίσως αρχίζει να αχνοφαίνεται. Η αυξημένη χρήση του ChatGPT από τις γυναίκες μπορεί να συμβάλλει –έστω περιορισμένα– στην εξάλειψη των έμφυλων στερεοτύπων και, κυρίως, να ανοίξει τον δρόμο για την ενίσχυση της συμμετοχής τους στις STEM επιστήμες.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ και στο μηνιαίο newsletter No Man’s Land – στο οποίο μπορείτε να κάνετε την εγγραφή σας εδώ.
Η Εναλλακτική Αρρενωπότητα του Pedro Pascal Λάμπει!
Μητροκτονία, το Αποτρόπαιο Έγκλημα
