Μια «γοργόνα» στη Θεσσαλονίκη. Με αγάπη για το κρασί και την πόλη. Ο τόπος γέννησής της, ο αστικός αμπελώνας της πόλης. «Χτυπάει» μέσα στην καρδιά της και είναι ο μοναδικός, μέχρι στιγμής, στον ελλαδικό χώρο. Μια αστική καλλιέργεια βιολογικής διαχείρισης.
Δημιουργήθηκε το 2013 σε έκταση δύο στρεμμάτων, μέρος ενός οικοπέδου που πρότερα υπήρξε μηχανοστάσιο και χώρος αποθήκευσης οχημάτων του Δήμου Θεσσαλονίκης και πλέον ονομάζεται Πάρκο Δόξας. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 και η ανακαίνιση του Καυταντζόγλειου Σταδίου, που βρίσκεται απέναντί του, υπήρξαν η αιτία να μετακινηθεί το μηχανοστάσιο και να μείνει ο χώρος κενός, έτοιμος να υποδεχθεί το διαμάντι της πόλης.
Οι άνθρωποι που έβαλαν τον σπόρο για τη δημιουργία της «γοργόνας» ευτυχώς –και σπανίως– ήταν πολλοί και μαζί. Με εμπνευστή τον Κωνσταντίνο Ζέρβα, τότε αντιδήμαρχο της Διεύθυνσης, και τον Γιάννη Μπουτάρη ως δήμαρχο και έμπειρο οινοποιό να δίνει το πράσινο φως.
Η ιδέα της δημιουργίας ενός εναλλακτικού και παραγωγικού πάρκου, του αστικού αμπελώνα, ανήκει στον Δήμο Θεσσαλονίκης, στη Διεύθυνση Διαχείρισης και Περιβάλλοντος, που μέχρι σήμερα συντηρεί και πλαισιώνει με εκδηλώσεις τον ξεχωριστό αυτό χώρο.
Οι άνθρωποι που έβαλαν τον σπόρο για τη δημιουργία της «γοργόνας» ευτυχώς –και σπανίως– ήταν πολλοί και «μαζί». Με εμπνευστή τον Κωνσταντίνο Ζέρβα, τότε αντιδήμαρχο της διεύθυνσης, τον Γιάννη Μπουτάρη ως δήμαρχο και έμπειρο οινοποιό να δίνει το πράσινο φως, αλλά και στελέχη με ευαισθησίες προς τις πράσινες εφαρμογές και κυρίως τον δρ Ευάγγελο Ματζίρη, η «κόρη» μπήκε σε εφαρμογή.
Σε αυτό το σημείο της ιστορίας (το 2015 ο 1ος τρύγος), γεννήθηκε η «Γοργόνα». Ο αστικός οίνος της Θεσσαλονίκης, που οινοποιεί και εμφιαλώνει το Κτήμα Γεροβασιλείου ως ευγενική προσφορά στον δήμο και στους πολίτες του.
Όμως, πώς θα μπορούσε να μείνει ζωντανή η «γοργόνα» και να συνεχίσει το ταξίδι χωρίς τη βοήθεια των έμπειρων θαλασσοπόρων; Συναντήθηκε με τον καθηγητή του Εργαστηρίου Αμπελουργίας του ΑΠΘ Στέφανο Κουνδουρά και έτσι κύλησαν οι μέρες και τα χρόνια, γνωρίζοντας χαρές και κυρίως όραμα. Απέκτησε αδέρφια, λαχανόκηπους και βοτανόκηπους που χαρίζουν τροφή στη γειτονιά, καθώς και έναν οπωρώνα, που στέκονται δίπλα της και δίπλα στον τόπο όπου γεννήθηκε, στον αμπελώνα.
Όταν η «Γοργόνα» Συνάντησε το Δίκτυο Urban Vineyards Association (UVA)
Προς όφελος της «γοργόνας», ο Δήμος Θεσσαλονίκης ανέλαβε να τρέξει το ευρωπαϊκό έργο Food Trails Horizon 2020 πριν από τέσσερα περίπου χρόνια, με κύριο στόχο την υποστήριξη της αστικής γεωργίας. Εκεί, στην προσπάθεια της εξωστρέφειάς της, συνάντησα και εγώ το μυθικό πλάσμα, φόρεσα ένα δισάκι και ακολούθησα με την καρδιά να τρέχει πιο μπροστά από το σώμα.
Εκδηλώσεις, εργαστήρια με την ελληνική σχολική και φοιτητική κοινότητα αλλά και με φοιτητές από ξένα πανεπιστήμια, συναντήσεις εταιρικές και συμμετοχικές διαδικασίες με τη γειτονιά για τον σχεδιασμό του χώρου και τις ανάγκες των φίλων του τόπου της «γοργόνας», έφεραν αισίως το δημιουργικό ηλεκτρονικό αντάμωμα με την καινούργια οικογένειά της, το δίκτυο Urban Vineyards Association (UVA).
Η ένταξη αυτή στο διεθνές δίκτυο χάρισε στο ταξίδι νέους ορίζοντες τεχνογνωσίας, κουλτούρας και ανησυχίας. Συγγενείς από πόλεις όπως το Τορίνο, η Κατάνια, η Βαρκελώνη, η Βενετία, το Παρίσι, η Αβινιόν, η Νέα Υόρκη κ.ά., που τελικά δεν άντεξαν τις οθόνες και τα πληκτρολόγια και ήρθαν στη Θεσσαλονίκη τον Μάιο του ’24, για να πραγματοποιήσουν την ετήσια συνάντηση του δικτύου και να γνωρίσουν από κοντά την πόλη.
Ακολούθησαν τριήμερες εκδηλώσεις, τραπεζώματα στον αστικό αμπελώνα, οινικές και γευστικές δοκιμές με τοπικούς οίνους της Ένωσης Οινοπαραγωγών Βορείου Ελλάδος, ημερίδα για την αστική αμπελουργία και την τοπική αμπελοοινική κουλτούρα με καθηγητές-φίλους της «γοργόνας» από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με υπηρεσιακά στελέχη του δήμου και εμπειρογνώμονες, οινογνωσία με αστικούς οίνους του δικτύου UVA, επίσκεψη στο Κτήμα Γεροβασιλείου και οινογνωσία με τρεις εκλεκτούς οίνους – και πολλά χαμόγελα, όπως ακριβώς αξίζει στον τόπο μας. Τον παραγωγικό.
Τα μέλη του δημιουργικού δικτύου παρουσίασαν τους οίνους που παράγουν οι αμπελώνες και αναφέρθηκαν σε χαρακτηριστικά των πρωτοβουλιών, όπως το κοινωνικό έργο, η εμπλοκή κοινοτήτων, η προώθηση της τοπικής τους κουλτούρας.
Την τελευταία βραδιά της ετήσιας συνάντησης, η «γοργόνα» είχε δίπλα της την καλύτερη παρέα. Πραγματοποιήθηκε μια ξεχωριστή οινογνωσία με έξι αστικούς οίνους από έξι αστικούς και περιαστικούς αμπελώνες. Της Κατάνια (Etna Urban Winery) με εκπρόσωπο τον πρόεδρο του δικτύου, τον Nicola Purrello, του Τορίνο (Villa della Regina) με εκπρόσωπο τον τιμώμενο πρόεδρο του δικτύου, τον Luca Balbiano, της Βαρκελώνης (L’Olivera – Can Calopa) με εκπρόσωπο το κυρίαρχο μέλος Pau Moragas Bouyat, δύο αμπελώνων της Βενετίας (Laguna nell Bicchiere και San Francesco della Vigna) με εκπροσώπους τους Renzo de Antonia και Nicola Composteini αντίστοιχα, και φυσικά της Θεσσαλονίκης (αστικός αμπελώνας).
Τα μέλη του δημιουργικού δικτύου παρουσίασαν τους οίνους που παράγουν οι αμπελώνες και αναφέρθηκαν σε χαρακτηριστικά των πρωτοβουλιών, όπως το κοινωνικό έργο, η εμπλοκή κοινοτήτων, η προώθηση της τοπικής κουλτούρας. Στο κλείσιμο της βραδιάς, μία ήταν η ευχή για την επόμενη ημέρα: να μείνει ζωντανό το κοινό μας όραμα.
Και τις τρεις ημέρες της συνάντησης, οι καλεσμένοι αντιλήφθηκαν πλήρως τη σημασία της πρωτοβουλίας της Θεσσαλονίκης, καθώς όλοι οι εμπλεκόμενοι περιέγραψαν αναλυτικά το ταξίδι της «γοργόνας» και έδωσαν έμφαση στον θετικό αντίκτυπο του αμπελώνα στο περιβάλλον, στην κοινότητα και στην κουλτούρα της πόλης.
Αυτή την ευχάριστη στάση του ταξιδιού, την ετήσια συνάντηση, διοργάνωσε ο Δήμος Θεσσαλονίκης, η Διεύθυνση Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος και η Διεύθυνση Πολιτισμού και Τουρισμού στο πλαίσιο του έργου Food Trails Horizon 2020, όπως προαναφέρθηκε, που εδώ και μερικά χρόνια μας φέρνει όλο και πιο κοντά στη «γοργόνα» και στους παραγωγικούς χώρους της πόλης. Τέλος, είχαμε την υποστήριξη της ΜΑΘ ΑΕ ΑΟΤΑ και την προσφορά του Κτήματος Γεροβασιλείου, της Ένωσης Οινοπαραγωγών Βορείου Ελλάδος και του Κτήματος Κεχρή.
Το Ταξίδι Συνεχίζεται Μέσα από Ένα Κοινό Όραμα
Ποιες ήταν άραγε οι εντυπώσεις των συγγενών της «γοργόνας»; Και τι προοπτικές δημιουργούνται;
Πρώτος ο πρόεδρος Nicola Purello δήλωσε ενθουσιασμένος με τον τόπο, τα ζωηρά αμπέλια και το μυθικό πλάσμα της Θεσσαλονίκης. Ενώ ο Luca Balbiano, ο τιμώμενος πρόεδρος, σπουδαίος οινοπαραγωγός και ένας από τους ιδρυτές της οικογένειας UVA, συνδέθηκε με την πολυεπίπεδη συνεργασία των φίλων της «γοργόνας» και σχολίασε θετικά τα οινικά της χαρακτηριστικά και τη μοναδικότητα του τόπου της ως αμπελώνα της πόλης. Τα υπόλοιπα μέλη απόλαυσαν τη δημιουργική συνάντηση εξίσου και έδωσαν όρκο να συνταξιδέψουν σε τόπους μακρινούς και ταν(ο)ινικούς.
…το ταξίδι συνεχίζεται και μέσα από το κοινό όραμα προκύπτουν στόχοι και αφορμές για την απόκτηση εξειδικευμένης τεχνογνωσίας σε αστικά περιβάλλοντα, την προώθηση της ιστορίας και της κουλτούρας των τόπων των αστικών αμπελώνων.
Έτσι, σε χρόνο παροντικό, μελλοντικό και αόριστο, το ταξίδι συνεχίζεται και μέσα από το κοινό όραμα προκύπτουν στόχοι και αφορμές για την απόκτηση εξειδικευμένης τεχνογνωσίας σε αστικά περιβάλλοντα, την προώθηση της ιστορίας και της κουλτούρας των τόπων των αστικών αμπελώνων, την έρευνα, την εμπλοκή περισσότερων κοινοτήτων στις παραγωγικές προσπάθειες, τη δημιουργία νέων αστικών αμπελώνων και καλλιεργειών που ενισχύουν τη βιοποικιλότητα και το τοπικό οικοσύστημα αλλά κυρίως… τη γέννηση «γοργόνων». Χαρισματικών «παιδιών» που θα στοχεύουν στο κοινωνικό έργο, στο πρασίνισμα των πόλεων και στην εκπαίδευση.
Και Τελικά, πού Οφείλεται η Επιτυχία της «Γοργόνας» μας;
Η απάντηση έρχεται από το παρελθόν και συναντά την ομαδικότητα και το μεράκι. Ας θυμηθούμε ότι η μυθολογία τοποθετεί τις γοργόνες δίπλα στις άλλες ανήσυχες θεότητες του παρελθόντος. Το παραμύθι και ο έρωτας έφερε μια μικρή γοργόνα στη στεριά. Με ρίσκο τη θεϊκή της υπόσταση, δραπέτευσε για να κάνει το μοναδικό της ταξίδι.
Μια διαδρομή από τα σκοτεινά βάθη του βυθού της θάλασσας στο φως που χαρίζεται ακούραστα στη γη. Το παράδειγμα της μικρής γοργόνας ακολούθησε με λαμπρή επιτυχία δέκα ολόκληρων παραγωγικών χρόνων η «γοργόνα» της Θεσσαλονίκης, η οποία ταξίδεψε πολύ και οδεύει ακόμη σε τόπους μακρινούς με μόνη αφετηρία το σημείο στον χάρτη που γράφει… αστικός αμπελώνας.
Οι φίλοι της ενώθηκαν στη σελίδα Φίλοι Αστικού Αμπελώνα.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Ικαρία: Νησί με Δύναμη και Χαρακτήρα. Όπως το Κρασί της!
H Mαλαγουζιά στον Διαγωνισμό Thessaloniki Wine & Spirits Trophy
Μέγα Σπήλαιο: Ποιοτικό Κρασί, Απόκρημνη Ομορφιά, Πλούσια Ιστορία
