Αναρωτιέται κανείς ποιο νόημα μπορεί να έχει μια COP όπου η εκπροσώπηση των ΗΠΑ προέρχεται από την απερχόμενη κυβέρνηση του Joe Biden. Ό,τι κι αν δηλώσει η αμερικανική αποστολή –όπως ο επικεφαλής διαπραγματευτής των ΗΠΑ John Podesta, που υπενθύμισε στην εναρκτήρια συνέντευξη Τύπου ότι ο Biden είναι ακόμη στον Λευκό Οίκο και η ομάδα του είναι πλήρως δεσμευμένη για να κάνει το Μπακού επιτυχία–, πόσο ουσιαστική μπορεί να είναι η αμερικανική συμβολή με τον Trump 2.0 να πλησιάζει;
Η κυνική απάντηση είναι: όχι και τόσο, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη μεγάλη εικόνα. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν «στα περιθώρια» εξελίξεις που αξίζει να παρακολουθήσουμε. Τρεις από αυτές:
Οι αποφάσεις που θα παρθούν στο Μπακού σχετικά με τη χρηματοδότηση για την προσαρμογή θα έχουν καθοριστικό ρόλο για χώρες και κοινότητες που ήδη αντιμετωπίζουν κλιματικές καταστροφές.
(1) Η πορεία για τη ρύθμιση των παγκόσμιων αγορών άνθρακα: οι χώρες που συμμετέχουν στην COP29 έδωσαν το πράσινο φως χθες στα πρότυπα ποιότητας πιστώσεων CO2 που είναι κρίσιμα για την απαρχή μιας παγκόσμιας αγοράς άνθρακα με την υποστήριξη του ΟΗΕ, θέτοντας νέες βάσεις για τη μείωση των εκπομπών.
(2) Η χρηματοδότηση για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή: η ανάγκη για προσαρμογή στις αναπόφευκτες συνέπειες της κλιματικής κρίσης είναι ήδη παρούσα. Οι αποφάσεις που θα παρθούν στο Μπακού σχετικά με τη χρηματοδότηση για την προσαρμογή θα έχουν καθοριστικό ρόλο για χώρες και κοινότητες που ήδη αντιμετωπίζουν κλιματικές καταστροφές, ιδίως αν οι διεθνείς στόχοι μετριασμού αποδειχθούν ανέφικτοι.
(3) Οι δεσμεύσεις των μεγάλων ρυπαντών: είναι ζωτικής σημασίας να παρακολουθήσουμε κατά πόσο η Κίνα και η Ινδία –οι μεγαλύτεροι παγκόσμιοι παραγωγοί εκπομπών μετά τις ΗΠΑ– θα δείξουν σημάδια πραγματικής δέσμευσης στην υλοποίηση νέων μέτρων για τη μείωση των ρύπων. Ο ρυθμός της μετάβασης αυτών των οικονομιών στην καθαρή ενέργεια θα επηρεάσει καθοριστικά τον παγκόσμιο αγώνα για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας.
Σε ό,τι αφορά πάντως την πορεία μας προς τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού –από τους οποίους ήδη αποκλίνουμε–, η απόκλιση φαίνεται πιθανό να μεγαλώσει και ο χρόνος για αλλαγή πορείας περιορίζεται με κάθε μέρα που περνά.
Μια «αχτίδα φωτός» που μπορώ να σκεφτώ: ίσως τελικά ο Trump να μην αποδομήσει ολοκληρωτικά την πολιτική του Biden για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς τα οικονομικά των ΑΠΕ έχουν αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια και οι επενδύσεις σε αυτές δεν είναι πλέον μόνο «καλές για τον πλανήτη», αλλά και «καλές για την οικονομία». Το κόστος παραγωγής ηλιακής και αιολικής ενέργειας έχει μειωθεί, κάνοντας τις ανανεώσιμες πηγές πιο βιώσιμες, ακόμα και χωρίς κρατική στήριξη. Έτσι, η ίδια η αγορά ίσως μας οδηγήσει προς τη μείωση των ρύπων.
Το πρόβλημα, φυσικά, είναι ότι από μόνη της η αγορά δεν μπορεί να κινηθεί αρκετά γρήγορα.
Τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη απέναντι σε ένα τέτοιο σενάριο; Ένα επιχείρημα λέει ότι, αν η κατάσταση επιδεινωθεί και οι στόχοι γίνουν ανέφικτοι, θα ήταν ίσως προτιμότερο να κατευθύνει τη χρηματοδότηση και την πολιτική της σε μέτρα προσαρμογής στην κλιματική κρίση, η οποία είναι ήδη παρούσα και θα ενταθεί τα επόμενα χρόνια, αντί να επιμένει σε μια μάταιη προσπάθεια να σώσει κάτι που δεν μπορεί να σώσει μόνη της.
Θα είχε ενδιαφέρον, όμως, να είναι και πάλι η Ευρώπη η ήπειρος που θα αναπτύξει μια σωτήρια τεχνολογία για το μέλλον του πλανήτη – όπως συνέβη και με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπου η συνεισφορά της υπήρξε δυσανάλογη, ιδιαίτερα στο στάδιο της πρώιμης υιοθέτησής τους.
Υπάρχει, βέβαια, και μια άλλη προσέγγιση. Αντί να επενδύσει στο να πείσει τους «δύσκολους» τομείς να γίνουν πιο πράσινοι (και οι εναπομείναντες τομείς είναι συνήθως οι λιγότερο δεκτικοί/πιο προβληματικοί), να επενδύσει όλα της τα κεφάλαια στην έρευνα και την καινοτομία. Να διοχετεύσει τους πόρους αυτούς σε τεχνολογίες που θα επιτρέψουν ταχύτερη αφαίρεση CO2 από την ατμόσφαιρα, με στόχο να γίνουν ανταγωνιστικότερες και πιο αποδοτικές.
Ένα σημαντικό breakthrough στις τεχνολογίες αφαίρεσης CO2 θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα, αλλά το αποτέλεσμα και το timing μιας τέτοιας εξέλιξης δεν είναι εξασφαλισμένα. Θα είχε ενδιαφέρον, όμως, να είναι και πάλι η Ευρώπη η ήπειρος που θα αναπτύξει μια σωτήρια τεχνολογία για το μέλλον του πλανήτη – όπως συνέβη και με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπου η συνεισφορά της υπήρξε δυσανάλογη, ιδιαίτερα στο στάδιο της πρώιμης υιοθέτησής τους. Άλλωστε, ήδη κρατά τα πρωτεία στη μείωση των ρύπων.
Φυσικά, αυτό θα απαιτούσε αποφασιστικότητα, αυτοπεποίθηση και ομοψυχία, στοιχεία που αυτή τη στιγμή μάλλον εκλείπουν από μια Ευρωπαϊκή Ένωση που αναζητά εκ νέου τον βηματισμό της.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Η Κλιματική Κρίση και η «Κρίση» του Donald Trump
ΗΠΑ | Η Πολιτική Αδιαφορεί, οι Πολίτες Τρελαίνονται
#BraveNewAgriculture: Άλμα στον Αειφορικό Αγροτικό Κόσμο του Μέλλοντος
