Τι μπορεί να κάνει η Αρχιτεκτονική για την υγεία μας;
Στις 17 Νοεμβρίου 2019 αναφέρθηκε για πρώτη φορά ένα κρούσμα COVID-19 στην πόλη Wuhan, στην Κίνα. Στις 11 Μαρτίου 2020, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε επισήμως πανδημία, με πάνω από 138.000 επιβεβαιωμένους ασθενείς σε περισσότερες από 130 χώρες και τουλάχιστον 3.300 θανάτους. Μέσα σε λίγες μέρες, η ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων άλλαξε δραστικά. Οι αντιδράσεις για την αντιμετώπιση του ιού ανά τον κόσμο περιλάμβαναν ταξιδιωτικούς περιορισμούς, απαγορεύσεις κυκλοφορίας, ακυρώσεις εκδηλώσεων, κλείσιμο σχολείων καθώς και καραντίνα σε όλη την Ιταλία και την κινεζική επαρχία Hubei.
Στο όνομα της δημόσιας ασφάλειας, οι κρατικές αρχές εφαρμόζουν μεθόδους ανίχνευσης στα αεροδρόμια και στους σιδηροδρομικούς σταθμούς και καταφεύγουν σε ακραία μέτρα παρακολούθησης των πολιτών, όπως η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου που μπορεί να ανιχνεύσει αυξημένες θερμοκρασίες πολιτών που βρίσκονται ανάμεσα σε πλήθος ή πολιτών που δε φορούν μάσκα προσώπου, παραβιάζοντας τα προσωπικά δεδομένα υγείας των πολιτών. Εν τω μεταξύ, εκατομμύρια άνθρωποι απομονώνονται μέσα σε ένα νέο τύπο bunker.
Στην επαρχία Hubei, ένα νέο νοσοκομείο 25 χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων κατασκευάστηκε μέσα σε μόλις 10 ημέρες. Οι παγκόσμιες επιπτώσεις της πανδημίας περιλαμβάνουν επίσης την κοινωνική και οικονομική αστάθεια, αύξηση της ξενοφοβίας και του ρατσισμού, καθώς και “εθελοντές φυλακισμένους” χάρη στις καμπάνιες που ενθαρρύνουν την παραμονή στο σπίτι.
Όταν αλλάζουν οι ανάγκες των πολιτών, τότε αλλάζουν και οι πόλεις και οι κατοικίες τους. Η σύνδεση της υγείας με την αρχιτεκτονική είναι ισχυρή. Από τα αρχαία χρόνια, η υγειονομική περίθαλψη συνδεόταν με την κατασκευή και τη χρήση εξειδικευμένων ιατρικών κτιρίων και δομών. Η αρχιτεκτονική βοηθά στη διαμόρφωση της ποιότητας του περιβάλλοντός μας και μπορεί να συνεισφέρει στην υγεία και την ευεξία.
Τα θέματα που αφορούν την υγεία ανέκαθεν ενθάρρυναν την αρχιτεκτονική καινοτομία σε διαφορετικές κλίμακες: έργα χωρικής και αστικής ανάπτυξης καθώς και τον αρχιτεκτονικό και εσωτερικό σχεδιασμό. Πολλά έργα γνωστών αρχιτεκτόνων, όπως οι Alvar Aalto, Franco Albini, Ignazio Gardella και το θεωρητικό έργο του Le Corbusier, εστιάζουν στην ψυχολογική και σωματική ευεξία.
Επιπλέον, τα νοσοκομεία υιοθέτησαν αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά που αποσκοπούσαν στην προαγωγή της υγείας και στον περιορισμό της εξάπλωσης των ασθενειών, ενώ οι αρχιτέκτονες σχεδίαζαν αίθουσες χειρουργικής και κλινικούς χώρους για λειτουργικούς σκοπούς δημιουργώντας ένα σωστά ασηπτικό περιβάλλον. Παράλληλα, ρόλος της αρχιτεκτονικής ως προς την υγεία ήταν να σχεδιάσει τις κατάλληλες υποδομές σε έκτακτες ανάγκες, όπως για παράδειγμα κατά τη διάρκεια της επιδημίας χολέρας στο Λονδίνο, το 1856, όταν ανατέθηκε στο Frederick Marrable να σχεδιάσει το Metropolitan Board of Works προκειμένου να παρέχει υγειονομικές υπηρεσίες.
Στο σημερινό αστικό και διασυνδεδεμένο κόσμο, οι εστίες μολυσματικών ασθενειών και άλλες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία αποτελούν πραγματική απειλή για τις μεγάλες πόλεις. Καθώς ο κόσμος αντιμετωπίζει νέες παγκοσμιοποιημένες απειλές για την υγεία, υπάρχει ανάγκη να σχεδιαστεί το σπίτι / η πόλη του αύριο, ζώντας σε καιρούς, ενώ οι πανδημίες και οι ιοί θα αποτελέσουν μέρος της καθημερινότητάς μας. Σχεδιάζοντας για τις ανάγκες μίας πραγματικότητας που μαστίζεται από μία πανδημία οι αρχιτέκτονες λειτουργούν ως εγγυητές και προστάτες της δημόσιας υγείας μίας κοινότητας.
Σε κάθε περίπτωση διαχείρισης υγειονομικής κρίσης, ο σχεδιασμός μίας πόλης θα πρέπει να έχει δύο γενικούς σκοπούς:
– την αντιμετώπιση του ξαφνικού μεγάλου αριθμού ασθενών
– τη διατήρηση της κανονικότητας της ζωής στο μέτρο του εφικτού για όλους τους υπόλοιπους
Πρώτον, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης λόγω επιδημίας ή πανδημίας, μια πόλη αντιμετωπίζει μεγάλες ανάγκες σε προμήθειες, ιατρικούς χώρους και νεκροταφεία. Δεύτερον, ο σχεδιασμός χώρων διαβίωσης στο μέλλον δεν πρέπει μόνο να λαμβάνει υπόψη λειτουργικούς χώρους για μεμονωμένες και συλλογικές ανάγκες, αλλά και να προστατεύει την υγεία, καθώς οι άνθρωποι ξοδεύουν ολοένα και περισσότερο τον χρόνο τους απομονωμένοι σε χτισμένους χώρους.
Ο Διεθνής διαγωνισμός αρχιτεκτονικών ιδεών Pandemic Architecture προσκαλεί αρχιτέκτονες, σχεδιαστές, φοιτητές, καλλιτέχνες, performers και συγγραφείς να υποβάλουν τις ιδέες τους.
Όταν εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται σε απομόνωση και εργάζονται από το σπίτι, ποια χαρακτηριστικά θα πρέπει να έχει ένα σπίτι;
Όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να ταξιδέψουν, ποιος είναι ο ρόλος των ξενοδοχείων;
ταν τα πλήθη δεν επιτρέπονται σε δημόσιους χώρους, πώς αλλάζουν οι πόλεις και οι δημόσιοι χώροι;
Σε ό,τι αφορά τα κέντρα υγείας και το design εσωτερικών χώρων, ποιες είναι οι αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες υγιεινής της πανδημικής πραγματικότητας;
Σκοπός του διαγωνισμού είναι να ανοίξει ένα διάλογο και να δημιουργήσει μία δεξαμενή σκέψης, αναζητώντας ιδέες για το μέλλον της διαβίωσης, των εργασιακών χώρων, του δημόσιου χώρου και της βιομηχανίας του τουρισμού. Σε αυτούς τους άξονες οι συμμετέχοντες καλούνται να εφεύρουν στρατηγικές σχεδιασμού τόσο στην αστική κλίμακα όσο και στην κλίμακα σχεδιασμού κτηρίου/ κατοικίας.
Οι ενδιαφερόμενοι που θα συμμετέχουν θα πρέπει να στείλουν τα στοιχεία τους και ένα 8ψήφιο κωδικό που θα επιλέξουν στο submitarticle@archisearch.gr μέχρι τις 20 Μαϊου και μέχρι τις 31 Μαϊου να στείλουν στην ίδια διεύθυνση τα παραδοτέα ανώνυμα με την αναγραφή του κωδικού μόνο στα αρχεία.Μαζί με τα παραδοτέα θα πρέπει να στείλουν και ένα ασπρόμαυρο βίντεο, όπου σε διάρκεια 2 και 30 δευτερολέπτων maximum θα εξηγούν το project που προτείνουν στα πλαίσια του διαγωνισμού. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στην έννοια των πόλεων και των κατοικιών συμπεριλαμβάνουμε και τις ξενοδοχειακές μονάδες όλων των μεγεθών όπως και τους οποιουσδήποτε χώρους εργασίας.
Κριτική Επιτροπή
Η κριτική επιτροπή αποτελείται από την αρχιτέκτονα και μηχανικό Λυδία Καλλιπολίτη, τον designer Ora Ito, τον αρχιτέκτονα και designer Roberto Palomba και την αρχιτέκτονα και ερευνήτρια Σοφία Βυζοβίτη. Στην επιτροπή θα συμμετέχει, επίσης, το γραφείο UN Studio με τη Μαριάνθη Τατάρη, καθώς και ο Tom Lindblom, studio director του λονδρέζικου γραφείου, Gensler.
