Πιάνουμε το νήμα από εκεί που το αφήσαμε την προηγούμενη εβδομάδα, όταν σας μιλήσαμε για την εκδήλωση της Endeavor Greece για τα κρυπτοδίκτυα και τα κρυπτονομίσματα. Με τη βοήθεια της κατατοπιστικής παρουσίασης του David Fauchier, Chief Investment Officer της Cambrial Capital, ξεδιαλύναμε πολλές από τις απορίες μας σχετικά με το cryptospace και την τεχνολογία blockchain, αλλά και την επανάσταση που μπορεί να φέρει στον τρόπο με τον οποίο οργανώνουμε την οικονομική δραστηριότητα στο διαδίκτυο.
Στη συνέχεια της εκδήλωσης, ο Μάρκος Βερέμης, Managing Director στην Cambridge Associates, κάλεσε μια σειρά από ομιλητές στη σκηνή, για να συντονίσει μια ενδιαφέρουσα συζήτηση γύρω από τις επενδύσεις στα κρυπτοδίκτυα. Άλλωστε, μπορεί να υπάρχει η πιο γνώριμη πτυχή της αγοράς κρυπτονομισμάτων και των tokens, όμως κανείς είναι σε θέση να δραστηριοποιηθεί στο χώρο και με άλλους τρόπους, επενδύοντας σε εταιρείες που αξιοποιούν την τεχνολογία blockchain και τα κρυπτοδίκτυα ή ακόμη και σε funds του cryptospace.
Όλοι οι Δρόμοι Οδηγούν στο Crypto
Στο cryptospace δε φτάνουν όλοι μέσω της ίδιας διαδρομής. Κάποιοι βρίσκονται εκεί εξαιτίας της εμπειρίας τους στην κρυπτογραφία ή το computer science, άλλοι χάρη σε ένα υπόβαθρο οικονομικών ή finance. Ο κ. Βερέμης ζήτησε από τους ομιλητές να μιλήσουν ο καθένας για τη δική του ιστορία και το πώς βρέθηκε να δραστηριοποιείται στο χώρο.
O Thomas Bailey, Partner της Notation Capital, με background ιστορίας και οικονομικών, ενθουσιάστηκε από νωρίς με τις δυνατότητές της τεχνολογίας blockchain και αναρωτήθηκε πώς θα μπορούσε να εμπλακεί σε αυτήν. Ξεκινώντας την καριέρα του στο hedge fund Perry Capital με βάση τη Νέα Υόρκη, όπου κάλυπτε μεταξύ άλλων αγορές όπως η Πορτογαλία, η Ελλάδα και η Αργεντινή, θυμάται να ρωτάει ανθρώπους τι έκαναν με τις αποταμιεύσεις τους σε δύσκολες οικονομικές συγκυρίες. Κάποιοι του απαντούσαν ότι αγόραζαν Bitcoin. Έκτοτε, πέρα από την ενασχόληση του με τις επενδύσεις στο χώρο, έχει χτίσει και δύο βιομηχανικής κλίμακας Bitcoin mines.
Στον David Fauchier πήρε μήνες να καταλάβει ακριβώς περί τίνος επρόκειτο. Η τεχνολογία του blockchain, όπως και τα προβλήματα του διαδικτύου που θα μπορούσε να επιλύσει, όμως, του είχαν ξυπνήσει το ενδιαφέρον. Πίστευε δε ότι αν τα κρυπτοδίκτυα είναι ένας χρήσιμος τρόπος για την παροχή υπηρεσιών στο διαδίκτυο, τότε τα κρυπτονομίσματα είναι ένα asset class όπως όλα τα άλλα, στο οποίο μπορεί κανείς να εφαρμόσει στρατηγικές και προϊόντα παραδοσιακών funds – ακόμη κι αν το περιβάλλον του crypto παραμένει λιγότερο ρυθμιζόμενο, αλλά και ευμετάβλητο.
Όσο για τον Pamir Gelenbe, Partner της Libertus Capital που συμμετείχε στο πάνελ μέσω τηλεδιάσκεψης, από παραδοσιακός venture capitalist με background στο electrical engineering και το operations research, έγινε crypto venture capitalist όταν ανακάλυψε το Βitcoin. “Δεν μπορούσα να αγνοήσω πόσο επαναστατικό ήταν”, ανέφερε χαρακτηριστικά.
Δεν έχουμε δει εκατομμύρια ανθρώπους να επωφελούνται και να συμμετέχουν σε αυτή την αναδυόμενη τεχνολογία. Κάποια στιγμή ελπίζουμε να φτάσουμε στο “iPhone moment” του crypto, όταν όλες οι παράμετροι θα είναι εκεί ώστε χίλια λουλούδια να ανθίσουν.
Οι Σκοτεινές Γωνιές του Cryptospace
Τι γίνεται όμως με τις πιο σκοτεινές πτυχές του χώρου; Μη ξεχνάμε ότι η πορεία του Bitcoin και των άλλων κρυπτονομισμάτων τα προηγούμενα χρόνια έκανε πολλούς ανθρώπους να αντιμετωπίζουν το crypto με καχυποψία, ως κερδοσκοπική δραστηριότητα. Το cryptospace διχάζει ακόμη και πολύ σημαντικές προσωπικότητες. Από τη μία έχουμε περιπτώσεις όπως ο Warren Buffett, που έχουν επανειλημμένως κατακρίνει την αγορά των κρυπτονομισμάτων, από την άλλη εξίσου σημαντικούς επενδυτές όπως ο Marc Andreessen, που πόνταραν ότι αυτή η νέα τεχνολογία θα αλλάξει την ίδια τη φύση του διαδικτύου. Πού οφείλεται αυτή η μεγάλη απόκλιση;
“Κάθε φορά που χτίζεται κάτι πραγματικά καινοτόμο και επαναστατικό, υπάρχει μια αρχική περίοδος κερδοσκοπίας – από τους σιδηροδρόμους, μέχρι τη φούσκα των dot-coms”, μας θυμίζει ο Thomas Bailey. Ίσως αυτό που διαφέρει με το crypto είναι ότι ο πυρήνας του σχετίζεται με το νομισματικό μας σύστημα. Δε βοήθησε λοιπόν το γεγονός ότι το πρώτο και πιο γνωστό προϊόν του, το Bitcoin, είναι ένα κρυπτονόμισμα που συναγωνίζεται τα νομίσματα άλλων κυβερνήσεων. Ένα δεύτερο ζήτημα είναι η αντικειμενική δυσκολία που υπάρχει στο να εξηγήσει κανείς τι είναι τα κρυπτοδίκτυα.
Αυτό δε μειώνει βέβαια την αξία της τεχνολογίας ή τις δυνατότητές της. “Στα λογισμικά, ακριβώς όπως στη γλώσσα, μπορούμε να περιγράψουμε κάθε λογική που επιθυμούμε. Έτσι, σε ένα φιλοσοφικό επίπεδο, με το cryptο μετατρέπουμε τη διακυβέρνηση σε λογισμικό. Είναι ένα πείραμα στην ευθυγράμμιση κινήτρων”, τονίζει ο David Fauchier. Ένα κρυπτοδίκτυο είναι σε θέση να διασφαλίσει ότι τα κίνητρα όλων των εμπλεκόμενων είναι ευθυγραμμισμένα και ότι αμφότεροι θα ανταμειφθούν για τη συνεισφορά τους σε συγκεκριμένες συναλλαγές.
Χίλια Λουλούδια Ανθίζουν
Δεδομένου ότι αμφότεροι οι ομιλητές είναι επαγγελματίες επενδυτές στο χώρο, ερωτήθηκαν και για τον τρόπο με τον οποίο αξιολογούν τις δικές τους επενδύσεις.
Για τον κ. Bailey, όλα ξεκινούν από τους ανθρώπους που έχει απέναντί του, όπως άλλωστε και στις παραδοσιακές επενδύσεις. “Έχουν σχετική εμπειρία στην κατασκευή του προϊόντος που υπόσχονται να χτίσουν; Καταλαβαίνουν από κρυπτογραφία και ευθυγράμμιση κινήτρων; Αντιλαμβάνονται τι πραγματικά προσφέρει η αποκέντρωση στις συναλλαγές; Μπορούν να εφαρμόσουν παραδοσιακές ιδέες και τεχνικές στις ιδιαιτερότητες του crypto;”
Αντίστοιχα, ο κ. Fauchier εξηγεί ότι η επιλογή των funds στα οποία επενδύει θυμίζει την επιλογή και αξιολόγηση παραδοσιακών funds: η εμπιστοσύνη, το track record, η πειθαρχία και η δυνατότητα να παρακολουθούν τις καταιγιστικές εξελίξεις στο χώρο και να έχουν την ευελιξία να αντιδράσουν σε αυτές είναι όλοι σημαντικοί παράγοντες.
Όσο για τον κ. Gelenbe, επισημαίνει ότι είμαστε ακόμη στο στάδιο όπου βασικές υποδομές του cryptospace βρίσκονται υπό κατασκευή. “Δεν έχουμε δει εκατομμύρια ανθρώπους να επωφελούνται και να συμμετέχουν σε αυτή την αναδυόμενη τεχνολογία. Κάποια στιγμή ελπίζουμε να φτάσουμε στο ‘iPhone moment’ του crypto, όταν όλες οι παράμετροι θα είναι εκεί ώστε χίλια λουλούδια να ανθίσουν.” Σύμφωνα με τον ίδιο, βρισκόμαστε ακόμα 2 με 3 χρόνια από εκείνη τη στιγμή.
Bitcoin Εναντίον Libra
Στη διάρκεια του πάνελ συζητήθηκαν και οι επενδύσεις στο Bitcoin, που πολλοί έχουν χαρακτηρίσει ως “killer app” του cryptospace. Όλοι συμφώνησαν ότι παραμένει κυρίαρχο, παρά τα μειονεκτήματά του ως προϊόν της τεχνολογίας blockchain “πρώτης γενιάς”. “Το Bitcoin όμως έχει το brand”, υπογράμμισε ο κ. Gelenbe. “Σε αυτή τη συγκυρία, ίσως το υπεύθυνο πράγμα να κάνει κάποιος είναι να βάλει το 1% της περιουσίας του στο Bitcoin. Εάν αυτό αποτύχει, δεν έγινε και κάτι. Αν καταλήξει να γίνει ο ψηφιακός χρυσός και να ανέβει η αξία του 100 φορές, θα μπορεί να επωφεληθεί.”
“Νομίζω ότι το Bitcoin είναι το αντίστροφο των νομισμάτων”, δήλωσε ο κ. Fauchier. “Είναι ένα σκληρό περιουσιακό στοιχείο και όλα τα σκληρά περιουσιακά στοιχεία είναι αντίστροφα των νομισμάτων. Πρόκειται λοιπόν για ένα παγκόσμιο hedge έναντι στη δημοσιονομική και νομισματική ανευθυνότητα παγκοσμίως.”
Όσο για το Libra, το νέο κρυπτονόμισμα του Facebook, η ενασχόληση του Mark Zuckerberg με το cryptospace φαίνεται να είναι προάγγελος του ευρύτερου disruption που θα προκαλέσει η τεχνολογία του blockchain, ιδιαίτερα σε super-centralized μονοπώλια δεδομένων όπως το Facebook.
“Ο Mark Zuckerbeg αντιλαμβάνεται τη disruptive φύση αυτής της τεχνολογίας και αισθάνεται ότι το δικό του franchise απειλείται. Μη ξεχνάμε ότι το crypto σου επιτρέπει να σου ανήκουν τα δικά σου δεδομένα”, λέει ο κ. Bailey. “Το Facebook κινήθηκε προς την τεχνολογία κινητών τηλέφωνων από νωρίς, και νομίζω ότι θα κινηθεί και προς ένα decentralized Facebook σύντομα”, προβλέπει ο David Fauchier. Και ο Pamir Gelenbe, όμως, συμφωνεί ότι το Libra θα παίξει σημαντικό ρόλο. “Θα βάλει το crypto στα τηλέφωνα όλων μας.”
