Σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, μετά και το ιστορικό disruption που προκάλεσε στην αγορά εργασίας η πανδημία, οι γυναίκες έχουν να αντιμετωπίσουν μια σειρά από μεταβλητές και παράγοντες που λειτουργούν ως τροχοπέδη στην προσπάθειά τους να εξελιχθούν με ισότιμους όρους στην αγορά εργασίας. Η Women Act, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Friedrich Naumann Foundation (FNF), πραγματοποίησε μια ενδιαφέρουσα ποσοτική έρευνα για τις συνθήκες εργασίας των γυναικών 25-50 ετών που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα.
Η έρευνα παρουσιάστηκε σε εκδήλωση που διοργάνωσαν οι δύο φορείς με τίτλο «Η επαγγελματική εξέλιξη των γυναικών: Πώς διαχειριζόμαστε το φαινόμενο του “σπασμένου σκαλοπατιού”»;
Πρόκειται για έναν όρο όχι ιδιαιτέρως γνωστό στη χώρα μας, ο οποίος περιγράφει τα εμπόδια και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενες στα πρώτα σκαλιά της ανόδου τους στη διοικητική ιεραρχία, στην προαγωγή τους δηλαδή σε θέσεις manager.
Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν τα ευρήματα της έρευνας σχετικά με τις προκλήσεις που καλούνται να διαχειριστούν οι γυναίκες στην καριέρα τους και συζητήθηκαν πολιτικές που μπορούν να εφαρμόσουν οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί για να σημειώσουν ουσιαστική πρόοδο στην έμφυλη ισότητα.
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια έρευνα επικεντρώνεται στο πώς βιώνουν οι ίδιες οι γυναίκες την εργασιακή κατάσταση στην οποία βρίσκονται, αλλά και καταγράφει τη γνώμη τους για την επαγγελματική εξέλιξή τους.
Ερευνητικά Δεδομένα
Το επιστημονικό σκέλος της έρευνας, που πραγματοποιήθηκε από τις 17 Ιουλίου 2023 μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου 2023, ανέλαβε η εταιρεία δημοσκοπήσεων RASS. Συνολικά διεξήχθησαν 1.151 συνεντεύξεις, εκ των οποίων 301 τηλεφωνικές και 850 με τη μέθοδο της συμπλήρωσης διαδικτυακών ερωτηματολογίων. Όπως προαναφέραμε, το δείγμα αποτελείται από γυναίκες 25-50 ετών που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα.
Δημογραφικά Χαρακτηριστικά
Η έρευνα δεν είναι σταθμισμένη στον πληθυσμό, κάτι που δεν ήταν άλλωστε το ζητούμενο από την αρχή, καθώς η κύρια επιδίωξη ήταν να βρεθούν πιθανές τάσεις αναφορικά με τις συνθήκες εργασίας.
Για να δώσουμε ορισμένα δεδομένα, οι γυναίκες που απάντησαν, τηλεφωνικά ή διαδικτυακά, διέμεναν σε ποσοστό 51,3% στην Αττική. Το 37,5% είναι 45-50 ετών και το 22,5% είναι 35-40.
Το 42% του δείγματος απάντησε ότι κατείχε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών, ενώ το 22,5% ότι έχει τίτλο πανεπιστημιακών σπουδών.
Το 49,8% είτε ήταν παντρεμένες είτε είχαν σύμφωνο συμβίωσης, ενώ το 29,7% ήταν άγαμες.
Το 83,2% εργαζόταν την περίοδο της έρευνας. Το 40,5% θεωρούσε ότι τα οικονομικά του ήταν «καλά», καλύπτοντας τα αναγκαία, ενώ το 31,5% τόνισε ότι έχει οικονομικές δυσκολίες.
Με Μια Ματιά
• To 65,4% των ερωτώμενων θεωρεί ότι υποαμείβεται.
• 1 στις 2 γυναίκες θεωρεί ότι δεν υπάρχουν θετικές προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης στην εργασία της.
• Σε ό,τι αφορά τα εμπόδια που βρήκαν στην αρχή της καριέρας τους, σε ποσοστό 27,1% αναφέρουν τη διάκριση λόγω φύλου και σε 24,6% τη σεξιστική συμπεριφορά, ενώ οι ήδη εργαζόμενες σε ποσοστό 34,8% ανέφεραν ότι έχουν δεχτεί παρόμοιες συμπεριφορές.
• 7 στις 10 γυναίκες θεωρούν ότι η μητρότητα αποτελεί εμπόδιο στην καριέρα μιας γυναίκας.
Γραφείο ή Σπίτι;
Η πανδημία και τα lockdowns έφεραν νέες συνήθειες. Έτσι, 7 στις 10 γυναίκες θεωρούν ότι η τηλεργασία τους «δίνει κάποιους βαθμούς ελευθερίας», αν και οι περισσότερες (68,3%) ανέφεραν ότι ο οργανισμός στον οποίο εργάζονται δεν εφαρμόζει τηλεργασία.
Διαδίκτυο και… Βασικά Linkedin ως Μέσο Αναζήτησης Εργασίας
Η τεχνολογία έχει εισβάλει για τα καλά στον τρόπο εύρεσης εργασίας, μα πιο πολύ στις νεότερες ηλικίες. Αποτυπώνεται στην έρευνα ότι ο τρόπος αναζήτησης και εύρεσης της τρέχουσας θέσης εργασίας διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία: 4 στις 10 γυναίκες μέχρι 34 ετών βρήκαν τη θέση μέσω ιστοσελίδων εύρεσης εργασίας και Linkedin, με το ποσοστό αυτό να είναι αισθητά μικρότερο στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Στην αναζήτηση για μια θέση εργασίας πολλοί είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την ευκολία ή τη δυσκολία εύρεσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι γυναίκες που αναζητούν εργασία πιστεύουν σε ποσοστό 72,9% ότι οι οικογενειακές γνωριμίες και οι φίλοι μπορούν να τις βοηθήσουν περισσότερο ώστε να βρεθεί εργασιακή θέση. Την ίδια ώρα, το 65% δηλώνει ότι δεν έχει χρησιμοποιήσει τις προσωπικές γνωριμίες για να εξελιχθεί επαγγελματικά, με το 51,4% να δηλώνει ότι «δεν νιώθει άνετα να το κάνει».
Παράμετροι Απαισιοδοξίας
Τα πράγματα δεν φαίνονται ρόδινα για τις εργαζόμενες γυναίκες. Μια βασική παράμετρος είναι ότι τo 65,4% των ερωτώμενων θεωρεί ότι υποαμείβεται. Παράλληλα, μια νότα απαισιοδοξίας αφήνει το εύρημα ότι 1 στις 2 γυναίκες θεωρεί ότι δεν υπάρχουν θετικές προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης στην εργασία του, καθώς και αξιοκρατία. Να τονίσουμε ότι σε άλλο ερώτημα για το πώς αξιολογούνται οι διάφοροι παράγοντες στην εργασία τους, η αμοιβή σε ποσοστό 40,3 % και οι προοπτικές εξέλιξης σε ποσοστό 35% αξιολογούνται ως αρνητικός παράγοντας, επιβεβαιώνοντας ως ένα σημείο τα πρώτα στοιχεία για την επαγγελματική εξέλιξη και την αμοιβή.
Φύλο, Διπλοί Ρόλοι και Παρενόχληση
Το ζήτημα του φύλου στον κόσμο της εργασίας έχει αναδειχθεί περαιτέρω τα τελευταία χρόνια, τόσο για τα ζητήματα συμπεριφορών όσο και για τις αμοιβές. Από την έρευνα προκύπτει ότι 3 στις 5 γυναίκες δηλώνουν ότι έχουν χαμηλότερο εισόδημα από τον σύντροφό τους.
Επικεντρώνοντας σε ζητήματα συμπεριφορών και σε εμπόδια που προκύπτουν μόνο και μόνο από την έννοια του φύλου, οι ερωτώμενες δήλωσαν ότι στην αρχή της καριέρας τους, σε ποσοστό 27,1%, ένιωσαν διακρίσεις λόγω φύλου και το 24,6% υπέστη σεξιστική συμπεριφορά.
Παράλληλα, 1 στις 2 γυναίκες δήλωσε ότι έχει αντιληφθεί στην εργασία της σεξιστικές χειρονομίες, βλέμματα και προτάσεις, ενώ σε ποσοστό 34,8% ανέφεραν ότι οι ίδιες έχουν δεχτεί παρόμοιες συμπεριφορές.
Συζητώντας για το καίριο ζήτημα της μητρότητας, είναι εντυπωσιακό ότι 7 στις 10 γυναίκες θεωρούν ότι η μητρότητα αποτελεί εμπόδιο στην καριέρα μιας γυναίκας, ενώ αυτό εξηγείται και από το ότι 3 στις 4 γυναίκες πιστεύουν ότι η μητρότητα μπορεί να είναι εμπόδιο στην εργασιακή τους εξέλιξη γιατί δεν υπάρχουν κατάλληλες υποστηρικτές δομές.
Το «σύμπαν» των εργασιακών συνθηκών επηρεάζεται από την προσωπική ζωή, με τις γυναίκες που δήλωσαν ότι δεν εργάζονται και δεν αναζητούν εργασία να αναφέρουν σε ποσοστό 60% ως λόγο τις οικογενειακές υποχρεώσεις.
Τέλος, να σημειώσουμε ότι το 58,3% των ερωτώμενων θεωρεί ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να αναλάβουν περισσότερες εργασιακές ευθύνες λόγω των οικογενειακών υποχρεώσεων και το 29,3% ότι δύσκολα μια μητέρα μπορεί να είναι απόλυτα αφοσιωμένη στη δουλειά της.
Συμπέρασμα
Η έρευνα για τις συνθήκες εργασίας ρίχνει φως στο γυναικείο εργασιακό γίγνεσθαι μετά την πανδημία. Οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις στον εργασιακό χώρο, από διακρίσεις και προκαταλήψεις λόγω φύλου έως άνισες αμοιβές και περιορισμένες ευκαιρίες επαγγελματικής εξέλιξης.
Να σημειώσουμε εδώ ότι μια έρευνα κοόρτης, δηλαδή μια διαχρονική μελέτη χαρακτηριστικών ενός πληθυσμού και της εξέλιξης αυτών, θα ήταν χρήσιμη ώστε να δούμε αν αυτά τα ποσοστά μειώνονται σε βάθος χρόνου, που θα ήταν και το επιθυμητό.
Τα στερεότυπα και οι κοινωνικές προσδοκίες συχνά εμποδίζουν την επαγγελματική τους ανάπτυξη, διαιωνίζοντας το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων. Η εξισορρόπηση επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων παραμένει ένας επίμονος αγώνας, με τα συστήματα υποστήριξης να είναι ελλιπή και να περιπλέκουν περαιτέρω τα πράγματα.
Η επίτευξη της ισότητας τόσο στις εργασιακές «ευκαιρίες» όσο και στον χώρο εργασίας απαιτεί συνεχείς προσπάθειες για την άρση των στερεοτυπικών εμποδίων και την καλλιέργεια μιας κουλτούρας που ενδυναμώνει τις γυναίκες.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
#BraveNewNetworks: Το Μέλλον της Ενέργειας είναι Πράσινο
