Τη φετινή χρονιά σκεφτήκαμε στην αθηΝΕΑ να αναζητήσουμε προσωπικές ματιές. Τις ματιές 12 φωτογράφων: έναν/μία για κάθε μήνα του χρόνου. Η επιθυμία μας είναι να μοιραστούν μια εμβληματική φωτογραφία τους, αλλά και να αποκαλύψουν τον κόσμο τους πίσω από τα κλικ της μηχανής τους. Φιλοξενούμενη φωτογράφος για τον Μάρτιο είναι η Μόνικα Κρητικού.
Η Μόνικα είναι Ελληνοϊταλίδα φωτογράφος, με αφηγηματικό στιλ και υβριδική ταυτότητα. Μετά τις σπουδές διοίκησης επιχειρήσεων στην Αθήνα και την ολοκλήρωση των μεταπτυχιακών της σπουδών (Ex. MBA) στο Πανεπιστήμιο του Strathclyde, εργάστηκε περίπου μια δεκαετία σε τμήματα marketing μεγάλων εταιρειών.
Το πέρασμά της από το Πανεπιστήμιο των Τεχνών του Λονδίνου (London College of Arts) τη βοήθησε να εξερευνήσει έναν διαφορετικό κόσμο δημιουργίας. Ο συνδυασμός των δύο την έκαναν να κατανοήσει καλύτερα τις ανάγκες κάθε διαφημιστικής φωτογράφισης και να τις μεταφράσει μέσα σε ένα σύγχρονο περιβάλλον, κυριαρχημένο από τα social media.
Μετρά στο ενεργητικό της πολλές ομαδικές και ατομικές εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό, ενώ δουλειές της έχουν παρουσιαστεί σε πολυάριθμα blogs και περιοδικά.
Photo credit: Monika Kritikou
Τι είναι αυτό που θα τραβήξει το βλέμμα και θα σας κάνει να σηκώσετε την κάμερα; Είναι ο φωτογράφος ένας καλλιτέχνης που φιλοσοφεί για μια στιγμή; Για όσο κρατάει ένα κλικ;
To κλικ μπορεί να κρατάει δέκατα του δευτερολέπτου, αλλά η φωτογραφία που δημιουργείται κρατάει για πάντα. Η ουσία παραμένει αμετάβλητη στον χρόνο. Ένας μη διεκπεραιωτικός φωτογράφος δεν μπορεί παρά να προσφέρει κομμάτι της φιλοσοφίας και της έκφρασής του μέσω της φωτογραφίας.
Μπορεί ως τέχνη η φωτογραφία να μην εκτιμάται όπως η μητέρα-ζωγραφική, αλλά δεν παύει να είναι ένα μέσο έκφρασης, μια μορφή καλλιτεχνίας. Ο φωτογράφος βλέπει με τον δικό του τρόπο την πραγματικότητα, η οποία αποτελείται από πολλές αλήθειες, αυτή του καθένα από εμάς. Απλώς ο φωτογράφος χρησιμοποιεί ως μέσο τη μηχανή για να εκφράσει αυτή την αλήθεια και, εν συνεχεία, τη φιλοσοφία του απέναντι στη ζωή.
Πιστεύω στην ομορφιά… όχι στην ομορφιά που μπορείς να βρεις σε ένα εξώφυλλο περιοδικού ή σε αυτό ενός όμορφου προσώπου. Πιστεύω στην ομορφιά ενός αγγίγματος, στην ομορφιά μιας αγκαλιάς, στην ομορφιά ενός κύματος που σκάει στη στεριά, μιας περιπέτειας που ξεκινά με ένα ταξίδι ή απλώς, με μια λέξη, στην ομορφιά μιας σοκολάτας που μοιράζονται δύο…
Πιστεύω ότι η ομορφιά είναι παντού γύρω μας και έτοιμη να αποκαλυφθεί στον καθένα από εμάς. Αυτό τελικά είναι που τραβάει την προσοχή μου.
Photo credit: Monika Kritikou
Θα θέλατε να μας συστήσετε τις αγαπημένες σας φωτογραφικές μηχανές;
Για μένα η μηχανή είναι απλώς ένα μέσο, δεν είμαι φανατική υπέρ κάποιας μάρκας ή συγκεκριμένου μοντέλου. Βέβαια, υπάρχουν ορισμένες συναισθηματικές συνδέσεις που δεν μπορώ να παραλείψω. Όπως η πρώτη μου μηχανή: μια Minolta XG1, με την οποία έχω «ξοδέψει» αναρίθμητα μέτρα φιλμ και έχει συγχωρέσει όλα τα λάθη μου ως αρχάριας. Ως επαγγελματίας χρησιμοποιώ την Canon EOS R6, αλλά συνεχίζω κατά περίπτωση και λειτουργώ με τη Mamiya 645.
Από την αναλογική κάμερα στην πλήρη ψηφιοποίηση. Καθώς αλλάζει ο εξοπλισμός, αλλάζει και ο τρόπος με τον οποίο φωτογραφίζουμε;
Καθώς είμαι φωτογράφος γεννημένη την εποχή του φιλμ, μπορώ να πω ότι έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τη φωτογραφία, όχι ο τρόπος με τον οποίο φωτογραφίζουμε. Ο τρόπος παραμένει ο ίδιος, όποιο μέσο και αν χρησιμοποιούμε: από το κινητό έως μια ψηφιακή slr μηχανή, οι κανόνες είναι εκεί για να τους ακολουθούμε και να τους σπάμε κατ’ επιλογή. Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε την εικόνα, όμως, έχει επηρεάσει κατά πολύ το πώς βλέπουμε τη φωτογραφία.
Η ψηφιακή εποχή και τα μέσα που παρέχει δίνει τη δυνατότητα στον χρήστη να μη χρειάζεται να σκεφτεί πολύ για να τραβήξει μια εικόνα. Δεν ρισκάρεις το κόστος από την καταστροφή του φιλμ (που κόστιζε και εξακολουθεί να κοστίζει για τους φανατικούς του φιλμ), άρα η «κατανάλωση» ψηφιακών κλικ δεν απαιτεί σκέψη και συγκέντρωση για τη δημιουργία μια καλής εικόνας. Η εικόνα πλέον, λόγω της ευκολίας στην πρόσβασή της αλλά και της υπερπροσφοράς, είναι περισσότερο ένα φθηνό καταναλωτικό αγαθό για τον θεατή παρά φωτογραφία. Προσωπικά βρίσκω ότι υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στο τραβάω φωτογραφίες και στο φωτογραφίζω.
Επεξεργάζεστε τις φωτογραφίες σας; Η ψηφιακή επεξεργασία είναι απαραίτητη συνθήκη στη φωτογραφία σήμερα;
Επεξεργάζομαι τις εικόνες μου ως το σημείο που εξακολουθούν να παραμένουν φωτογραφίες και όχι ένα ψηφιακό έργο που όλα τα στοιχεία του συνδυάζονται και δημιουργούνται εκ νέου από τον καλλιτέχνη για συγκεκριμένο σκοπό. Αυτή είναι η νοοτροπία μου ως φωτογράφου.
Ακόμα και στο σκοτεινό θάλαμο χρησιμοποιούσα τεχνικές επεξεργασίας εικόνας, οπότε δεν πιστεύω ότι είναι κάτι καινούργιο. Απλώς έχουν αλλάξει τα εργαλεία μας και θα αλλάξουν πολύ περισσότερο με την τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ-Artificial Intelligence). Θεωρώ απαραίτητη συνθήκη την ψηφιακή επεξεργασία πλέον. Το ποτάμι της τεχνολογίας σίγουρα προχωρά και δεν κοιτά πίσω.
Εκτυπώνετε τις φωτογραφίες σας;
Μπορεί να μου πάρει λίγο χρόνο παραπάνω, αλλά πλέον ναι, τυπώνω ορισμένες από τις φωτογραφίες μου. Στο κάτω κάτω της γραφής, τίποτα δεν μας εξασφαλίζει ότι οι ψηφιακές εικόνες που κρατάμε σε δίσκους, τηλέφωνα ή ακόμα και στο cloud θα παραμείνουν για πάντα. Το χαρτί είναι άλλη ιστορία… αυτό μένει στο χρόνο και περνά από γενιά σε γενιά. Εξάλλου η φωτογραφία είναι μορφή τέχνης. Γιατί να μην την απολαμβάνουμε τυπωμένη σε ένα εξαιρετικό fine art χαρτί;
Σε ποιους φωτογράφους έχετε «αδυναμία»; Θέλετε να αναφέρετε τους αγαπημένους σας;
Εμπνέομαι από πολλούς φωτογράφους ή άλλους καλλιτέχνες. Αλλά θα πρέπει να σταθώ στα παρακάτω σπουδαία ονόματα: Diane Arbus, Dorothea Lange, Cindy Sherman, Vivian Maier, Nan Goldin, Sally Mann, Julia Margaret Cameron, Lee Miller, Sophie Calle, Imogen Cunningham, Zoe Strauss, Martine Franck. Σπουδαίες γυναίκες φωτογράφοι, εν ζωή ή όχι, με καταπληκτική ματιά και μοναδικό έργο.
Photo credit: Monika Kritikou
Τελικά, τι σημαίνει για εσάς η φωτογραφία; Καταγραφή και αποτύπωση της πραγματικότητας, «μεταμόρφωση» της πραγματικότητας, έκφραση, άσκηση «ύφους»;
Η φωτογραφία για μένα είναι τρόπος σκέψης. Βλέπω την πραγματικότητα γύρω μου υπό φωτογραφικές συνθήκες, είτε κουβαλάω μια μηχανή πάνω μου είτε όχι, αν και με το κινητό πλέον αυτό διορθώνεται. Ακόμα και ως επαγγελματίας οι εικόνες που δημιουργώ είναι αποτέλεσμα αποτύπωσης, έκφρασης, εμπειρίας και ταλέντου. Η φωτογραφία είναι και λειτουργεί σε πολλά επίπεδα, ακουμπάει πολλές χορδές, μεταφράζεται από τον καθένα διαφορετικά και ποτέ δεν μπορεί να επαναληφθεί όσο ίδιες και αν είναι οι συνθήκες. Γι’ αυτούς τους λόγους, όσους ανθρώπους και αν βάλεις να φωτογραφίσουν το ίδιο θέμα, ποτέ δεν θα λάβεις ίδιο αποτέλεσμα.
Περισσότερες φωτογραφίες της Μόνικας Κρητικού μπορείτε να βρείτε εδώ: https://fiorellophotography.com και http://monikakritikou.com
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Φωτογραφικό Ταξίδι με τη Μοναδική Nelly’s στο Μουσείο Μπενάκη
Φωτογράφος του Μήνα | Παύλος Παυλίδης
Marketing και Φωτογραφία: Μαζί Δεν Κάνουνε και Χώρια Δεν Μπορούνε
