Η Τήνος είναι για μένα μια παλιά ιστορία. Όσο με τσαντίζει, τόσο την αγαπώ. Τα τελευταία 2,5 χρόνια χωρίσαμε, όμως φέτος θα τα ξαναβρούμε. 25 χρόνια από την πρώτη φορά που πήγα σε μια άχαρη μονοήμερη επίσκεψη με τον πατέρα μου, η σχέση μας δυνάμωσε. Η αδερφή μου αποφάσισε το μακρινό 1996 να κατοικήσει σε ένα νησί όπου πήγαιναν μόνο όσοι είχαν τάμα. Τα χρόνια πέρασαν, δούλεψα τα καλοκαίρια εκεί, ερωτεύτηκα, πήρα πλοίο με όλους τους καιρούς και την έχω δει βροχερή, σκοτεινή, ηλιόλουστη και χρωματισμένη, και πιστέψτε με αξίζει.
Τα Χωριά και ο Καθολικισμός
Για να γνωρίσεις την Τήνο, πρέπει να φύγεις από το λιμάνι. Η δύναμη που ασκεί η Παναγία της Τήνου είναι τρομερή και ικανοποιεί εδώ και 200 χρόνια την ανάγκη πολλών ανθρώπων να πιστέψουν σε κάτι. Αξίζει να την επισκεφτείτε αν είστε κοινωνιολόγος ή πιστός. Μπορείτε να πάτε όποτε θέλετε. Θα ανεβείτε τον πλατύ δρόμο, θα αγοράσετε κεριά και άλλα θρησκευτικά είδη, θα προσκυνήσετε και θα κατεβείτε από τον πλαϊνό “παλιό” δρόμο με τα γραφικά καταστήματα. Και του χρόνου.
Ας φύγουμε σιγά σιγά από το λιμάνι. Ανηφορίζουμε προς το Εξώμβουργο, ένα γρανιτένιο όγκο, απότομο και τρομακτικό. Μια οχυρή θέση όπου βρισκόταν το παλιό κάστρο. Η Τήνος έχει μακρά ιστορία, κτήση της Ενετικής Αυτοκρατορίας, με σύντομη τουρκοκρατία, γεγονός που οδήγησε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού να ασπαστεί τον Καθολικισμό.
Οι δεσμοί του νησιού με την Καθολική Εκκλησία είναι ισχυροί και η Αρχιεπισκοπή τους βρίσκεται στο χωριό Ξυνάρα. Μπορείτε πάντα να αναζητήσετε το βιβλίο μου “Η Καθολική Κοινότητα της Τήνου” από τις εκδόσεις Πανεπιστημιακό για να μάθετε πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα για αυτή την ωραία συμβίωση που πέρασε και δύσκολες στιγμές.
Από τα χωριά της Τήνου ποιο να ξεχωρίσεις; Αχ! Έχω περπατήσει στα περισσότερα. Η ησυχία τους, η οικονομία χώρου που εκπέμπουν, το καθαρό φως τους, οι καμπύλες και οι γωνίες τους. Από τον Κτικάδο στα Δυο Χωριά, από το Φαλατάδο στη Βωλάξ και από εκεί στην Καλλονή, στην Καρδιανή και τα Υστέρνια, στον Πάνορμο και τον Πύργο.
Απολύτως Κυκλαδίτικα
Όλα απολύτως κυκλαδίτικα, απολύτως χειροποίητα, με τις απαραίτητες νεοελληνικές πινελιές. Σε όποιο και να πάτε θα δείτε όμορφες εκκλησίες σε ανθρώπινο μέτρο, κτίρια σε αυστηρά γεωμετρικά σχήματα, ένα μποστάνι, μια αυλή με γεράνια ή μπουκαμβίλιες. Το λευκό της Τήνου σπάει μόνο με το κόκκινο των λουλουδιών. Ακόμα θυμάμαι ένα λιβάδι παπαρούνες στη Βωλάξ από το μακρινό 2002.
Το συγκεκριμένο χωριό διαθέτει αυτό το… κάτι παραπάνω. Περάστε μέσα από το χωριό, να δείτε πώς πλέκουν τα παραδοσιακά καλάθια και το θεατράκι του, ενώ αν κάτι σας κάνει μεγάλη εντύπωση δεν θα είναι παρά οι εκατοντάδες, αλλόκοτοι, θηριώδεις στρογγυλοί βράχοι, προφανώς από κάποιο γεωλογικό καπρίτσιο. Αξίζει η βόλτα μόνο και μόνο για να τους δείτε. Κατεβείτε από το αμάξι και ανεβείτε σε έναν!
Από όπου και να το πιάσεις, σε αυτό το μέρος είσαι εσύ και ο βοριάς. Εσύ και όσα σε ζόρισαν το χειμώνα. Η φύση φρόντισε γι’αυτό το σημείο να αφήνεις τα σώψυχα σου να αδειάζουν και να γυρίζεις ειρηνεμένος στους ανθρώπους σου.
Πάμε πιο δυτικά, αρκετά χιλιόμετρα και αρκετά χωριά μετά, θα βρούμε την Καρδιανή να κοιτάει τη Σύρο, τη Γυάρο και το Αιγαίο. Πανέμορφη και αμφιθεατρική, με κατοίκους Ορθόδοξους και Καθολικούς, άρα με 2 διαφορετικές εκκλησίες και σοκάκια που αξίζουν να τα περπατήσετε. Κάποτε οι Καρδιανιώτισσες έφευγαν για την Πόλη για να εργαστούν ως τροφοί για τα παιδιά των πλούσιων Ελλήνων, ενώ το λατομείο μαρμάρου της απασχόλησε για χρόνια πολλούς εργάτες. Να θυμάστε πάντα ότι αυτά τα μικρά χωριά έχουν βαθιές ρίζες στην ιστορία. Λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα βρίσκονται τα Υστέρνια με την εκπληκτική θέα και την όμορφη βόλτα μέσα στο χωριό.
Παντού θα βλέπετε περιστεριώνες. Ένα πανέμορφο κτίσμα που διευκόλυνε τα περιστέρια να φωλιάζουν σε μεγάλους αριθμούς και σε δύσκολους καιρούς να αποτελούν μια διέξοδο διατροφής για τους κατοίκους. Οι Τηνιακοί τους αγαπάνε, όπως και τις εκκλησίες τους.
Η μαλακή, ήρεμη αρχιτεκτονική τους γραμμή υποδηλώνει ένα σεβασμό προς τη φύση, παρά μια σεμνοτυφία. Άλλωστε, πόσο σεμνότυφοι να είναι όταν το φθινόπωρο οργανώνουν τα “ρακεζιά”, το καζάνεμα της νέας ρακής με φαγητό και χορό, όπου μετά τις πρώτες 2 ώρες, τρέμει η γη από τη χαρά.
Οι Άνθρωποι
Η Τήνος κάποιες φορές είναι ένας σκυφτός ηλικιωμένος με σκαμμένο πρόσωπο, πουκαμισάκι και “ντρίλι”- το τζην παντελόνι που αντέχει τα πάντα. Άλλες φορές, είναι μια τσιγγάνα πεσμένη στα γόνατα να εκλιπαρεί την αγαπημένη Μάνα, την Παναγία.
Η σχέση των τσιγγάνων με την Παναγία είναι μοναδική, σφοδρή και παγανιστική. Τέλος, είναι και αυτές οι φορές που η Τήνος είναι μια γυναίκα με μακρύ, αεράτο φόρεμα, ένα παγωτό στο χέρι και όλα θαρρείς πως είναι εντάξει στη Γη ολόκληρη.
Πάμε πίσω στη βόλτα μας. Το πέρασμα από το διάσελο με τους παλιούς ανεμόμυλους προς τον Πύργο, τον Πάνορμο σε οδηγεί σε ένα άλλο νησί, με μέρη απόμακρα, αλλά προσιτά. Στην αγριάδα του Μαμάδου και του άκρου της Τήνου, που θαρρείς θα ακουμπήσεις την Άνδρο στο Μαλλί και στο Δύσβατο, όπου πάει κανείς μόνο με τζιπ ή με τα πόδια.
Το σύνηθες είναι να περπατήσετε τον Πύργο, ένα ονειρεμένο χωριό με μια πλατεία βγαλμένη από τα όνειρα των σκηνοθετών. Πριν πάτε, μάθετε 2 πράγματα για τον Γιαννούλη Χαλεπά, θα ζεστάνει την καρδιά σας. Όταν η βόλτα σας ολοκληρωθεί, το κλασικό παραθαλάσσιο χωριουδάκι του Πανόρμου σας περιμένει για μπάνιο και φαγητό.
Η Τήνος για μένα τελειώνει στην Αγία Θάλασσα και στο Καραβουλκο ή Καβαλουρκό, η γλώσσα έχει κάνει το θαύμα της σε αυτές τις ονομασίες. Ποιος γλυκός άνθρωπος ονόμασε τη Θάλασσα ως μια Αγία και ποιοι ένωσαν τις λέξεις καράβι και βαρούλκο; Από όπου και να το πιάσεις, σε αυτό το μέρος είσαι εσύ και ο βοριάς. Εσύ και όσα σε ζόρισαν το χειμώνα. Η φύση φρόντισε γι’ αυτό το σημείο να αφήνεις τα σώψυχα σου να αδειάζουν και να γυρίζεις ειρηνεμένος στους ανθρώπους σου.
Δεν θα σας προτείνω πού να φάτε και πού να πιείτε. Παντού υπάρχουν προσεγμένα καταστήματα, από το πιο απλό μέχρι το πιο ακριβό. Τα δουλεύουν νέα παιδιά, αλλά και 45άρηδες που κάποτε έκαναν το μεγάλο βήμα να ζήσουν σε ένα δύσκολο τόπο και τώρα βραβεύονται και επιβραβεύονται για τη δουλειά τους.
Μια βασική συμβουλή: τον αέρα που έχω “δει” στην Τήνο, δεν τον έχω βρει αλλού. Θέλει υπομονή και προσοχή. Να ψάχνετε τα απάνεμα γιατί η επιμονή του μπορεί να σας εξοργίσει. Βουτήξτε στη Δυτική και Νότια πλευρά όταν έχει Βοριά, στον Όρμο Γιαννάκη, στα Κιόνια, στον Άγιο Ρωμανό, στο Σταυρό και τον Άγιο Μάρκο. Στο Σκυλαντάρι και τον Άγιο Σώστη ή τον Άγιο Φωκά. Οι άγιοι πιάσανε τις παραλίες, όπως καταλαβαίνετε. Στον Νοτιά ψάξτε τις παραλίες της Κολυμπήθρας ή της Λειβάδας. Όσα και να γράψω θα είναι λίγα για τις παραλίες της Τήνου.
Για να βγείτε από την “πεπατημένη”, σας προτείνω να ψάξετε τις οργανωμένες βόλτες του Tinos Exclusive. Οι άνθρωποι πίσω από αυτή την όμορφη προσπάθεια, γνωρίζουν πολύ καλά τα μικρά μυστικά του νησιού. Μυστικά για τους πολλούς που μένουν στο λιμάνι. Δεν θα κάνετε απλά μια βόλτα, αλλά θα μάθετε πράγματα για τη μαρμαροτεχνία, την παρασκευή των κεριών για την Παναγία της Τήνου, τη μοναδική γαστρονομία του νησιού, τη μικροϊστορία των χωριών.
