Μην κοιτάς τον χρόνο που άφησες πίσω σου. Ασχολήσου με αυτόν που σε περιμένει μπροστά σου. Δύσκολο; Εξαρτάται. Ανακουφιστικό; Προφανώς. Υλοποιήσιμο; Είναι θέμα οπτικής. Αν προσκολλάσαι στις αντοχές που μειώνονται, ετοίμασε το βραδινό σου τσάι. Αν αδημονείς να κάνεις την εμπειρία έμπνευση, πάψε να ασχολείσαι με την ηλικία σου. Αντιμετώπισέ την ως έναν απλό αριθμό, που σε προσδιορίζει ενδεχομένως, αλλά δεν σε καθορίζει.
Η Νίκη Ψαραύτη-Μπουτάρη, την οποία μπορεί να γνωρίζετε και από τα κείμενά της στην αθηΝΕΑ, σύμβουλος μάρκετινγκ και επικοινωνίας και με σταδιοδρομία στη διαφήμιση, είναι φανατική οπαδός του σλόγκαν «Age is Just a Number». Προφανώς γιατί στην περίπτωσή της η ηλικία… χρόνια δεν κοιτά. Κι έτσι η senior με τον νεανικό ενθουσιασμό προχωρά, μαζί με τους συνεργάτες της, στο νέο της εγχείρημα: ένα digital age specific περιοδικό ποικίλης ύλης, με τίτλο Just a Number και πρόθεση να συμβάλλει στην άμβλυνση του κακοποιητικού ηλικιακού διαχωρισμού των γυναικών πρωτίστως, αλλά και των ανδρών.
Αναμένοντας οσονούπω δείγμα γραφής του στοχευμένου περιοδικού, που αν μη τι άλλο εξαρχής προκαλεί την περιέργεια χιλιάδων senior γυναικών, η Νίκη Ψαραύτη-Μπουτάρη μας μιλά για τους δικούς της αριθμούς.
Τι είναι το Just a Number, τι προκάλεσε την ιδέα και από πότε θα αρχίσει να «τρέχει»;
To Just a Number, ως τίτλος, είναι μέρος ενός καθιερωμένου πια statement (slogan), που ισχυρίζεται ότι η βιολογική ηλικία είναι απλώς ένα νούμερο (Age is Just a Number), σε αντίθεση με τη λεγόμενη «αντιληπτή» ηλικία (perceived age). Η ιδέα αφορά τη δημιουργία μιας ψηφιακής πλατφόρμας που θα έχει τη φόρμα ενός digital age specific περιοδικού. Γεννήθηκε από μία τραυματική επαγγελματική εμπειρία, όταν βίωσα τη διάκριση λόγω ηλικίας στην αιχμή μιας αναγνωρισμένα επιτυχημένης επαγγελματικής διαδρομής.
Ωστόσο, όπως συμβαίνει συχνά στη ζωή, ένα αρνητικό γεγονός μπορεί να μας δώσει την έμπνευση για να αντιστρέψουμε το αρνητικό σε θετικό, να μας δείξει έναν καινούργιο δρόμο, που ίσως οδηγήσει εμάς αλλά και πολλούς άλλους σε θετικό τρόπο σκέψης, σε ένα περιβάλλον ευχάριστο, σε μια σύνδεση με πολλούς άλλους που βιώνουν την ηλικία με ψυχική ευεξία, αισιοδοξία, δημιουργικότητα, χαρά.
Έπειτα από περίπου έναν χρόνο δουλειάς, είμαστε με τους συνεργάτες μου στο στάδιο του τελικού σχεδιασμού. Ευελπιστώ, αν όλα πάνε καλά, να λανσαριστεί σε 2-3 μήνες.
Ποιοι είναι οι συνοδοιπόροι σου σε αυτό το εγχείρημα και ποιο το περιεχόμενό του;
Οι συνοδοιπόροι και οι υποστηρικτές του εγχειρήματος, καθώς και οι ευρύτερες συνεργασίες, θα συστηθούν στο λανσάρισμα του Just a Number. Πολύτιμοι συνεργάτες μου στον σχεδιασμό και στο branding είναι η ομάδα του design agency Saint of Athens και η εταιρεία ερευνών Qed, που έκανε την έρευνα για το digital age specific περιοδικό, τα οποία είναι για μένα η πιο αξιόπιστη πυξίδα σε αυτό το συναρπαστικό ταξίδι.
Το Just a Number αφορά μόνο εργασιακά θέματα;
Θα παράγει περιεχόμενο για όλα τα θέματα της ζωής των seniors (ας τους ονομάσουμε έτσι κωδικά, εδώ), δηλαδή για όλα τα θέματα της προσωπικής, της κοινωνικής και της επαγγελματικής ζωής, από τη σκοπιά αυτής της ηλικίας. Οικονομία, Κοινωνία, Πολιτισμός, Νέες Τάσεις και Νέες Ιδέες, Ευζωία, Ταξίδια, Περιβάλλον και Κλίμα, Νέες Τεχνολογίες και Διά Βίου Μάθηση. Το περιεχόμενο θα είναι εξίσου ενημερωτικό και ψυχαγωγικό.
Έχω την ακράδαντη πεποίθηση ότι οι μεγάλες αξίες της πείρας, του έργου, της συνολικής αποτίμησης μιας σημαντικής σταδιοδρομίας, της σοφίας, τελικά δεν έχουν καμία σχέση και δεν αντικατοπτρίζονται στα likes ή τους followers στα social media και στο ναρκισσιστικό περιβάλλον τους.
Πιστεύετε ότι σε ένα εργασιακό περιβάλλον που αλλάζει άρδην και ταχύτατα, με τις ψηφιακές δεξιότητες να πρωταγωνιστούν, δεν παίζει ρόλο η ηλικία στην προσαρμογή στα νέα δεδομένα;
Πιστεύω ότι η εξοικείωσή μας με τις νέες τεχνολογίες, που προϋποθέτουν βέβαια ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων, είναι μονόδρομος για όποιον/όποια θέλει όχι απλώς να παρακολουθεί τη σύγχρονη ζωή ως θεατής, αλλά να συμμετέχει ενεργά, αξιοποιώντας και απολαμβάνοντας όλα τα χρήσιμα εργαλεία που μπορεί να προσφέρει η τεχνολογία.
Δεν εννοώ να μάθουμε να γράφουμε κώδικα στα 60 μας, αν και το έχω δει να συμβαίνει, χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, αλλά όταν ήδη έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε τόσες εφαρμογές του κινητού μας κι όταν είμαστε συνεχώς ενεργοί στα social media και σερφάρουμε με άνεση στο διαδίκτυο, ε, τότε νομίζω ότι έχει αποδειχθεί ότι η ηλικία δεν αποτελεί εμπόδιο για την προσαρμογή του ανθρώπινου εγκεφάλου στο συναρπαστικό περιβάλλον της 4ης τεχνολογικής επανάστασης!
Ποτέ δεν θα γίνουμε βέβαια ίδιοι με τους «ψηφιακούς γηγενείς» της Generation Z, που έμαθαν να πληκτρολογούν πριν καν αρχίσουν να διαβάζουν. Αλλά, μήπως αξίζει λίγη προσπάθεια, αναπτύσσοντας πιο ουσιαστικά τις ψηφιακές δεξιότητες, ώστε να έρθουμε πιο κοντά τους;
Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η αξία της εμπειρίας, σε επαγγελματικό αλλά και σε προσωπικό επίπεδο, σε μια εποχή όπως η σημερινή, που η αξία εμφανίζεται (όχι αποδεικνύεται) εν πολλοίς στα likes και στους followers;
Έχω την ακράδαντη πεποίθηση ότι οι μεγάλες αξίες της πείρας, του έργου, της συνολικής αποτίμησης μιας σημαντικής σταδιοδρομίας, της σοφίας, τελικά δεν έχουν καμία σχέση και δεν αντικατοπτρίζονται στα likes ή στους followers στα social media και στο ναρκισσιστικό περιβάλλον τους. Και έχω και την αισιόδοξη άποψη ότι το «κοινό» εκεί έξω δεν περιμένει από αυτά, ή πάντως όχι μόνο από αυτά, για να αποκτήσει γνώση για τις αληθινές αξίες και τους αληθινά αξιόλογους ανθρώπους.
Ομοίως και στο επαγγελματικό περιβάλλον, οι σύγχρονες και ηθικές επιχειρήσεις αξιοποιούν αυτό το σημαντικό δυναμικό, με ένα καλό mix ηλικιών στα διοικητικά συμβούλια ή/και δημιουργώντας θέσεις απασχόλησης μεγαλύτερων για coaching και mentoring των νεοεισερχόμενων.
Ποιες είναι οι προσδοκίες σου για το Just a Number;
Όπως με καθετί που καταπιάνομαι, προσεγγίζω το Just a Number με ενθουσιασμό, πάθος, θέληση να βοηθήσω για να «γεννηθεί» υγιές και με λαχτάρα για να μεγαλώσει. Από εκεί και πέρα, όπως και για τα παιδιά που ενηλικιώνονται και τραβούν τον δικό τους δρόμο, εύχομαι να αφήσει ένα αποτύπωμα θετικότητας, ελεύθερο από στερεότυπα και προκαταλήψεις, να είναι φορέας σύγκλισης και όχι αντιπαλότητας ανάμεσα στις γενιές.
Η αντικειμενική ηλικία «καταγράφει» τα χρόνια που έχουμε ζήσει από την ημερομηνία γέννησής μας. Η «αντιλαμβανόμενη», ο τρόπος δηλαδή που βιώνουμε την ηλικία μας, είναι υποκειμενική και επηρεάζεται σαφώς από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων και η «προσωπική στάση ζωής».
Και κυρίως, να προσφέρει ιδέες, ευκαιρίες και στήριξη για νέα νέα αρχή και νέους ρόλους σε αυτούς που «φέρουν» τη βιολογική ηλικία τους απλώς σαν ένα νούμερο. Και που διατηρούν την περιέργειά τους και τη θέληση για εξέλιξη σαν εικοσάχρονοι. Είναι πολλοί, είναι παντού γύρω μας. Ελπίζω το Just a Number να γίνει το «σπίτι» τους!
Η ηλικιακή διάκριση είναι κοινωνική/σεξιστική κατασκευή κατά τη γνώμη σου;
Η ηλικία είναι το πιο καθοριστικό συστατικό της ταυτότητας ενός ατόμου. Τι πληροφορία μας δίνει μόνο το όνομα και το φύλο για κάποιον άνθρωπο αν δεν ακολουθείται από την ηλικία; Η κακοποίηση λοιπόν εξαιτίας αυτού του καθοριστικού χαρακτηριστικού της υπόστασής μας –γιατί η ηλικιακή διάκριση κακοποίηση είναι– δεν είναι κατά τη γνώμη μου κατασκευή, είναι ένα μείζον γεγονός πραγματικής διάκρισης, με τεράστιες επιπτώσεις, ψυχολογικές αλλά και πρακτικές, στο θύμα και στην κοινωνία ευρύτερα.
Μήπως, χαρακτηρίζοντας την ηλικία ως το πιο καθοριστικό συστατικό της ταυτότητας ενός ατόμου, προσδίδετε μονοδιάστατη υπόσταση στην ταυτότητά μας; Εννοώ ότι η ηλικία και ο τρόπος με τον οποίο τη βιώνει καθένας μας δεν είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την καταγωγή, τη χώρα που ζούμε, το κοινωνικό στάτους, την οικονομική κατάσταση, το συντηρητικό ή προοδευτικό περιβάλλον μας;
Ευχαριστώ για την ευκαιρία να διευκρινίσω τη διαφορά της βιολογικής και της «αντιλαμβανόμενης» ηλικίας. Η πρώτη είναι αντικειμενική, δηλαδή «καταγράφει» τα χρόνια που έχουμε ζήσει από την ημερομηνία γέννησής μας. Η «αντιλαμβανόμενη», ο τρόπος δηλαδή με τον οποίο βιώνουμε την ηλικία μας, είναι υποκειμενική και σαφώς επηρεάζεται από όλους τους παράγοντες που αναφέρετε, στους οποίους θα πρόσθετα και τον παράγοντα «προσωπική στάση ζωής».
Η αντικειμενική ηλικία, ωστόσο, είναι ένα γεγονός αμετάβλητο και ακλόνητο. Είναι ένα στοιχειώδες δεδομένο της ταυτότητάς μας –και εννοώ την ταυτότητα στην κυριολεκτική της σημασία–, πιο καθοριστικό, ας πούμε, από το χρώμα των ματιών μας. Όταν αυτό το «αρχέτυπο» δεδομένο μας λοιπόν γίνεται «εργαλείο» διάκρισης, όπως π.χ. το χρώμα της επιδερμίδας ή το φύλο, μπορούμε να επιστρατεύσουμε την πολυδιάστατη αντιληπτή ηλικία μας, όπως την αντιλαμβανόμαστε υποκειμενικά, και με αυτή να πορευτούμε, να διεκδικήσουμε τη θέση που επιθυμούμε και, αν θέλουμε, να αποδείξουμε ότι η «άλλη» είναι απλώς ένα νούμερο.
To Just a Number αφορά μόνο τις γυναίκες ή και τους άνδρες;
Και τους δύο. Απλώς οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες σε κάθε είδους διακρίσεις και κακοποιητικές συμπεριφορές, εισπράττουν μεγαλύτερο μερίδιο από αυτή την τοξική «πίτα». Και όχι μόνο στην εργασία, αλλά και κοινωνικά. Δείτε, για παράδειγμα, πόσο πιο αρνητικά βλέπουμε ακόμα μια γυναίκα που είναι πολύ μεγαλύτερη από τον άνδρα σύντροφό της, ενώ δεν συμβαίνει το αντίστροφο με την ίδια ένταση.
Ωστόσο, το Just a Number θα απευθύνεται σε όλους και σε όλες εξίσου. Από τη διάκριση λόγω ηλικίας δεν εξαιρούνται καθόλου οι άνδρες. Αφήστε που οι σημερινοί 60+ άνδρες δυσκολεύονται να ανοιχτούν σε νέους δρόμους πολύ περισσότερο από τις γυναίκες όταν έρχεται η στιγμή της αποχώρησης από τον εργασιακό χώρο. Προσωπικά, δεν είμαι και ο πιο ένθερμος οπαδός των διαχωριστικών γραμμών μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Όχι γιατί δεν αναγνωρίζω τις δίκαιες διεκδικήσεις μας, αλλά γιατί φοβάμαι την περαιτέρω «τμηματοποίηση/κατηγοριοποίηση» σε ανδρικό-γυναικείο. Αν μπορώ να το εκφράσω μεταφορικά, φοβάμαι λίγο την «ιδρυματοποίησή» μας. Νομίζω, δε, ότι αυτοί οι διαχωρισμοί είναι πια ξεπερασμένοι. Προτιμώ να δίνω τους αγώνες μου για συμπερίληψη, για ισότητα, για δικαιοσύνη, για αναγνώριση της αριστείας και της αξιοσύνης, όχι με την «ταμπέλα» του φύλου μου, αλλά με την «ταμπέλα» του σύγχρονου ανθρώπου.
Μαζί με τους άνδρες – που όλο και περισσότεροι υποστηρίζουν τις γυναικείες διεκδικήσεις. Όπως ως γυναίκα υποστηρίζω δικαιώματα των ανδρών, για παράδειγμα τη συν-επιμέλεια, την άδεια λόγω γέννησης παιδιού κ.ά. Για να επανέλθω στο θέμα του Just a Number, θα έχει περιεχόμενο που θα αφορά τους seniors συνολικά.
Τι απαντάς στο κλασικό στερεότυπο «δεν ρωτάμε ποτέ την ηλικία μιας γυναίκας»;
Απαντώ: ούτε ενός άνδρα την ηλικία ρωτάμε. Σήμερα η ηλικία εντάσσεται στα απανταχού ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Ακόμα και στις έρευνες, θα έχετε προσέξει ότι στους ερωτώμενους ζητούν τη δεκαετία που γεννήθηκαν, όχι τη χρονιά. Σε Αμερική και Ευρώπη, στα τμήματα ανθρώπινου δυναμικού αποφεύγεται επιμελώς πλέον να ζητούν χρονολογία γέννησης στα υποβαλλόμενα βιογραφικά – ασχέτως αν αυτή διαφαίνεται από άλλα στοιχεία.
Από κει και πέρα, είναι δικαίωμα του καθενός αν/πού/πότε /σε ποιον θέλει να δηλώνει την ηλικία του – πέρα από ταυτότητα και λοιπά πιστοποιητικά, εννοείται. Προσωπικά, δεν έχω θέμα να σας πω ότι τον Αύγουστο θα γίνω 69 ετών. Δεν ξέρω αν σας λέει κάτι αυτό. Για μένα… it’s Just a Number!
- Περισσότερες πληροφορίες για το υπό κατασκευή Just a Number εδώ.
Διαβάστε περισσότερες συνεντεύξεις στην αθηΝΕΑ και στο μηναίο newsletter No Man’s Land:
Πολύχρωμο Σχολείο: Για μια Κοινωνία «Διαφορετική»
The Boardroom: Ένας Ενάρετος Κύκλος διά Χειρός Ντιάνας Μαρκάκη
