Πότε ήταν η τελευταία φορά που πιάσατε χώμα στα χέρια σας; Που φροντίσατε τις ζαρντινιέρες και τις γλάστρες στο μπαλκόνι, ένα παρτέρι ή τον κήπο σας; Αν έχετε καιρό να το κάνετε, ξανασκεφτείτε το. Η κηπουρική κάνει καλό!
Ζώντας οι περισσότεροι από εμάς στο πολύβουο αστικό περιβάλλον, αρκετά εξαρτημένοι από την ψηφιακή τεχνολογία και τις «χάρες» της σύγχρονης ζωής, συχνά επιζητούμε τη σύνδεση με τη φύση μόνο σε εκδρομές ή αποδράσεις. Η κηπουρική αποτελεί έναν ευκολότερο, αμεσότερο και ευχάριστο τρόπο να νιώσουμε κοντά στον φυσικό κόσμο και μάλιστα όχι ως επισκέπτες, αλλά ως μέρος του.
Το Κεσεδάκι της… Χαράς
Θα σας πάω αρκετά χρόνια πίσω, τότε που μια μέρα πήγαμε στο σχολείο με ένα άδειο κεσεδάκι από γιαούρτι, βαμβάκι, λίγες φακές ή φασόλια και με τις οδηγίες των δασκάλων μας φτιάξαμε το πρώτο μας σπορείο.
Ρίχναμε νεράκι στο βαμβάκι και κρυφοκοιτούσαμε από κάτω κάθε μέρα. «Μα, τι θα γίνει;»! Κι έγινε! Ο σπόρος «έσκασε», έβγαλε ριζούλα και μετά ξεπρόβαλε δειλά ένα πράσινο φυλλαράκι. Θυμάστε τα συναισθήματα; Έκπληξη, ικανοποίηση και τι χαρά!
Ισχύει και επιστημονικά πάντως. Mελέτες έχουν δείξει ότι η ενασχόληση με την κηπουρική τονώνει τη διάθεση: μειώνει τα επίπεδα του στρες, την αρτηριακή πίεση, προσφέρει γαλήνη, παρηγοριά, αναζωογόνηση, σωματική, πνευματική και συναισθηματική ευεξία. Και όχι μόνο αυτό.
Ο Βρετανός νευρολόγος και συγγραφέας Oliver Sacks, στο σύντομο δοκίμιό του με τίτλο «Γιατί Χρειαζόμαστε τους Κήπους», είχε διαπιστώσει τις θεραπευτικές δυνάμεις της φύσης και των κήπων ακόμη και σε ασθενείς με σοβαρές νευρολογικές παθήσεις, θεωρώντας μάλιστα πως σε πολλές περιπτώσεις ήταν πολύ ισχυρότερες από τη φαρμακευτική αγωγή. Γιατί όμως;
Πρώτος και προφανής λόγος είναι η αναμφισβήτητη ευεργετική σωματική και ψυχολογική επίδραση της άμεσης επαφή μας με τη φύση. Όμως, τι επιπλέον μας προσφέρει η κηπουρική ως ασχολία;
Φυσικός… Διαλογισμός
Σκάβουμε, φυτεύουμε, σκαλίζουμε, ποτίζουμε, ξεβοτανιάζουμε, κλαδεύουμε… Οι κηπουρικές διαδικασίες έχουν σειρά, ρυθμό, πρόγραμμα. Κάτι που λειτουργεί «διαλογιστικά» και ηρεμιστικά στους χαοτικούς και ανεξέλεγκτους ρυθμούς της σύγχρονης καθημερινότητας.
Εξαιρετικά σημαντική θεωρώ πως είναι και η εξοικείωσή μας με το έδαφος. Yπάρχει κάτι βαθιά αρχέγονο και ανθρώπινο στην καλλιέργεια της γης. Ας αλλάξουμε τη νοοτροπία και την άποψη των σύγχρονων κοινωνιών πως «το χώμα είναι βρόμικο». Ας «λερωθούμε» ασύστολα. Η κηπουρική είναι μια άκρως αισθητηριακή εμπειρία, που η ελεύθερη, ζωντανή πλευρά μας θα λατρέψει!
«Να Αγαπάς την Ευθύνη»
Η κηπουρική προσφέρει μια χειροπιαστή αίσθηση ολοκλήρωσης κάποιου σκοπού. Φροντίζοντας τα φυτά μας γινόμαστε πιο υπεύθυνοι και παρατηρητικοί. Εξασκούμαστε στη συγκέντρωση, την υπομονή, την επιμονή, τη συνέπεια. Αξίες που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη του μικρού μας φυτωρίου, αλλά και για την επίτευξη κάθε στόχου γενικότερα.
Το να βλέπουμε δε τα φυτά μας να μεγαλώνουν, να χαρίζουν χρώματα και αρώματα ή ακόμα και καρπούς θα νιώσουμε μια γλυκιά αίσθηση υπερηφάνειας και ικανοποίησης, που ενισχύει την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή μας. Ειδικότερα για άτομα που παλεύουν με την κατάθλιψη ή το άγχος, η απλή πράξη της φροντίδας ενός κήπου μπορεί να προσφέρει μια πολυπόθητη αίσθηση σκοπού και χαράς.
Ε, Καλά, δεν Έσκαβες Κιόλας!
Αλλά… να σκάβεις! Πέρα από τα ψυχολογικά της οφέλη, η κηπουρική προσφέρει επίσης πολλά σωματικά πλεονεκτήματα. Η σωματική ενέργεια που απαιτείται για εργασίες όπως το σκάψιμο, το φύτεμα και το κλάδεμα αποτελεί μορφή άσκησης ήπιας έντασης που προάγει την καρδιαγγειακή υγεία και μας δυναμώνει μυϊκά.
Επιπλέον, η παραμονή σε εξωτερικούς χώρους μας εκθέτει στο ηλιακό φως, το οποίο, εκτός του ότι –ούτως ή άλλως– προκαλεί ευεξία, είναι απαραίτητο για την παραγωγή της βιταμίνης D, που παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της διάθεσης και των προτύπων ύπνου.
Value-For-Money
Στα πρακτικά τώρα. Μεταξύ των περισσότερων hobbies που μπορούμε να κάνουμε, η κηπουρική είναι μια μάλλον οικονομική ασχολία, με ελεγχόμενο κόστος, που απαιτεί ελάχιστο εξοπλισμό. Το σίγουρο πάντως είναι πως χρειάζεται χρόνο και όρεξη.
Ιδανικά, στην αρχή θα χρειαστεί να συμβουλευτούμε τους ειδικούς (γεωπόνους και κηπουρούς σε φυτώρια, ενημερωμένα γεωπονικά καταστήματα κ.λπ.), που θα μας κατευθύνουν και θα μας βοηθήσουν να επιλέξουμε το πρώτο μας «kit κηπουρικής» ανάλογα με τα γούστα μας.
Τι προτιμούμε; Θέλουμε να καλλιεργήσουμε λουλούδια, φυτά εσωτερικού χώρου, κάκτους, παχύφυτα (τα αγαπημένα μου!), βότανα ή μήπως ζαρζαβατικά; Καλό θα είναι να εστιάσουμε σε ένα είδος για αρχή, ώστε να γνωρίσουμε τις ξεχωριστές ανάγκες και «παραξενιές» του και να μην μπερδευτούμε.
Επειδή η προσφορά και οι «πειρασμοί» είναι ανεξάντλητοι, ας υπολογίσουμε ορθολογικά πόσα φυτά μπορούμε να φροντίσουμε βάσει του χώρου και του χρόνου μας. Ας θυμόμαστε ότι τα φυτά θέλουν φροντίδα και έγνοια: πότισμα, λίπανση, κοπριά, σκαψιματάκια και ξεχορτάριασμα. Δεν θα αφήσουμε το «περδικάκι» να μας τα πνίξει, σωστά;
Ναι, να ξεκινήσουμε με ενθουσιασμό, αλλά και σύνεση. Να κάνουμε μια συντηρητική αρχή, να δούμε αν μας αρέσει, αν μας ευχαριστεί, και έπειτα συνεχίζουμε ακάθεκτα.
Τα Κηπευτικά… Κόποις Κτώνται
Η χαρά που θα πάρουμε βλέποντας τα φυτά μας να μπουμπουκιάζουν και να ανθίζουν και μυρίζοντας τη δική μας ρίγανη ή τον δικό μας δυόσμο, όπως και η ικανοποίηση να στύψουμε τα λεμόνια που μόλις κόψαμε από τη λεμονίτσα μας, να φάμε τοματίνια ή φράουλες από τη ζαρντινιέρα μας ή να δούμε τους βολβούς που «ξεχάσαμε» στο χώμα μήνες πριν να ξαναδίνουν όμορφα ζουμπούλια, είναι ανεκτίμητες. Πόσο μάλλον όταν ξέρουμε τις ασφαλείς συνθήκες καλλιέργειάς τους, χωρίς τοξικά φυτοφάρμακα και άλλες παρεμβάσεις.
Η ενασχόληση με τη φύση μας φέρνει σε επαφή και με έναν ακόμη συναρπαστικό μικρόκοσμο, αφού στα φυτά μας θα βρουν φιλικό περιβάλλον και διάφορα έντομα, μυρμήγκια, σκουληκάκια, μέλισσες, ίσως κάποια πουλιά, ακόμα και η γάτα ή ο σκύλος μας!
Η «γωνιά της φύσης» που θα δημιουργήσουμε είναι από κάθε άποψη ένας ζωντανός τόπος που θα μας προσφέρει και σημαντικές πληροφορίες για τον κύκλο της ζωής, την εναλλαγή των εποχών, τα καιρικά φαινόμενα, τους ζωντανούς οργανισμούς κ.λπ.
Τερπνόν και Ωφέλιμο
Όλες αυτές οι όμορφες γνώσεις σε συνδυασμό με τις πνευματικές και ψυχικές δεξιότητες που προαναφέραμε είναι και οι λόγοι που αρκετά σχολεία (στο εξωτερικό κυρίως) έχουν ενσωματώσει την κηπουρική στα εκπαιδευτικά τους προγράμματα: τα παιδιά μαθαίνουν από μικρά την αξία της φροντίδας, της ευθύνης, της ενσυναίσθησης, της ομαδικότητας και του κόσμου που μας περιβάλλει, παίρνοντας παράλληλα πολύτιμα μαθήματα βιολογίας, περιβαλλοντικής ευθύνης και βιωσιμότητας.
«Δουλεύω σαν κηπουρός», έλεγε ο μεγάλος ζωγράφος Joan Miró. «Αν έχεις κήπο και βιβλιοθήκη, έχεις ό,τι χρειάζεσαι», υποστήριζε ο Κικέρων. «Αν ξεχάσουμε πώς να σκάβουμε τη γη και να καλλιεργούμε το χώμα, έχουμε ξεχάσει την ίδια μας την ύπαρξη», συμβούλευε ο Gandhi. E, κάτι ήξεραν! Δεν νομίζετε;
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Ψυχοθεραπεία στη Φύση. Τουλάχιστον, Αλλάζει η Διάθεση
10 [+] | Η Παιδική Ατζέντα του Απριλίου
Ανακοινώθηκε το Πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2024
