Οι απολογισμοί των οργανώσεων για το 2021 δείχνουν ότι οι αριθμοί για την έμφυλη βία είναι αμείλικτοι. Οι γυναικοκτονίες στην Ευρώπη που κατά την περίοδο τoυ lockdown είχαν μειωθεί, με τη σταδιακή επαναφορά στην κανονικότητα σημειώνουν αποκαρδιωτική αύξηση. Στην Ισπανία για παράδειγμα, κάθε τρεις ημέρες δολοφονείται μία γυναίκα από τον πρώην ή τον νυν σύντροφό της έναντι μίας κάθε εβδομάδα κατά μέσο όρο πριν από την πανδημία.
Παρόμοια φαινόμενα παρατηρούνται και στην Ελλάδα, με την έξαρση των γυναικοκτονιών τον τελευταίο χρόνο να δημιουργεί έντονη ανησυχία και να επιβάλει άμεση λήψη μέτρων και πρωτοβουλιών που θα συμβάλλουν σε ουσιαστική αλλαγή της νοοτροπίας που οδηγεί σε τέτοιες εγκληματικές συμπεριφορές.
Στο πλαίσιο της καμπάνιας της WeFor, που έχει στόχο να αναδείξει θέματα της ισότητας των φύλων, η βουλευτής του ΚΙΝΑΛ Νάντια Γιαννακοπούλου μας εξηγεί γιατί η έμφυλη βία δεν είναι σημερινό φαινόμενο.
Τα φαινόμενα της έμφυλης βίας έχουν αυξηθεί ραγδαία τον τελευταίο χρόνο. Πιστεύετε πως αυτό οφείλεται μόνο στις πιεστικές συνθήκες που δημιούργησε η περίοδος της πανδημίας;
Το πρόβλημα της ενδοοικογενειακής βίας, της έμφυλης βίας, των γυναικοκτονιών, είναι τεραστίων διαστάσεων. Το ερώτημα που προκύπτει είναι εύλογο: βρισκόμαστε μπροστά σε μια γενίκευση της βίας αυτής της μορφής ή έχουν ανοίξει τα στόματα περισσότερο απ’ ό,τι στο παρελθόν;
Αναφερόμαστε σε ένα γενικότερο πρόβλημα, με βαθιές ρίζες στα πρότυπα που υπάρχουν.
Τα στατιστικά στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις γυναικοκτονίες, κλίνουν προς την δεύτερη ερμηνεία, ότι δηλαδή έχουν ανοίξει τα στόματα. Όποια και αν είναι η εξήγηση της ραγδαίας αύξησης της έμφυλης βίας, σημαντικό ρόλο στην ανάδειξη του φαινομένου παίζουν διάφοροι παράγοντες, όπως η λειτουργία της Ανοιχτής Γραμμής SOS 15900 αλλά και οι πυκνές, ουσιαστικές και διακομματικές παρεμβάσεις από την Επιτροπή Ισότητας της Βουλής σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας κατά την περίοδο της πρώτης καραντίνας.
photography by Olga Tzimou/ www.olga-t.com
Αναφερόμαστε σε ένα γενικότερο πρόβλημα με βαθιές ρίζες στα πρότυπα που υπάρχουν. Στην περίοδο της καραντίνας νομίζω πως είχαμε επιδείνωση της κατάστασης, αύξηση των κρουσμάτων και των καταγγελιών. Η κλεισούρα και η νευρικότητα ενέτειναν τα φαινόμενα αυτά. Δεν ήταν όμως η καραντίνα που “γέννησε” αυτό το φαινόμενο.
Τι μέτρα χρειάζονται ώστε να υπάρξει λύση κατά της βίας των γυναικών;
Είναι σημαντικό να μην ξεχάσουμε τις πολύτιμες διαπιστώσεις που κάναμε μετά την πρώτη καραντίνα. Οι καταγγελίες στη Γραμμή SOS 15900 αυξήθηκαν, οι πρωτοβουλίες μας για την κοινοποίηση του προβλήματος και το κάλεσμά μας να ανοίξουν στόματα φάνηκε να πιάνουν τόπο.
Ένα πρώτο βήμα είχε γίνει. Είχαμε δει το “τέρας” πιο καθαρά, είχαμε δει την έκταση του φαινομένου. Όλοι αντιλαμβανόμασταν καλύτερα ότι το πρόβλημα έχει τεράστιες διαστάσεις. Τα στόματα είχαν ανοίξει, τουλάχιστον πολύ περισσότερο απ’ ό,τι πριν. Η σιωπή που σκέπαζε όλη αυτή την παθογένεια έσπαγε. Ακολούθησε η τεράστιας σημασίας θαρραλέα παρέμβαση της Σοφίας Μπεκατώρου, που άνοιξε ένα σοκαριστικό κεφάλαιο δημόσιων καταγγελιών για επώνυμους από τον χώρο του αθλητισμού, του θεάτρου, της εκπαίδευσης.
Ας κρατήσουμε αυτό ακριβώς το στοιχείο ως πολύτιμη παρακαταθήκη για τη συνεχή, καθημερινή προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η έμφυλη βία, να βάλουμε φρένο στις γυναικοκτονίες. Η αντίδραση των ίδιων των γυναικών που υφίστανται κάθε μορφής βία πρέπει να στηριχτεί και να ενθαρρυνθεί παράλληλα με την κοινωνική και την ατομική αντίδραση. Νομίζω ότι αυτό είναι το βασικό μήνυμα.
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Δείκτη για την Ισότητα των Φύλων που διαμορφώνεται από τη βαθμολογία σε έξι βασικούς τομείς, η Ελλάδα κατατάσσεται στην τελευταία θέση, στην οποία βρισκόμαστε από το 2010.
Τι πιστεύετε πως πρέπει να κάνει η πολιτεία ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σε θέματα ισότητας των φύλων στο εργασιακό περιβάλλον, αλλά και στην ενδυνάμωση των δεξιοτήτων της γυναίκας, ώστε να κατακτήσει ίση αξιολόγηση των ικανοτήτων της;
Έχουμε κάνει σημαντικά βήματα τις τελευταίες δεκαετίες στην κατεύθυνση της ισότητας των δύο φύλων. Ωστόσο, πέρα από τις εκτιμήσεις που καταγράφηκαν, υπάρχουν και στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ως χώρα έχουμε καθυστερήσει σε κάποια θέματα.
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Δείκτη για την Ισότητα των Φύλων που διαμορφώνεται από τη βαθμολογία σε έξι βασικούς τομείς, η Ελλάδα κατατάσσεται στην τελευταία θέση, στην οποία βρισκόμαστε από το 2010. Σχετικά καλύτερη θέση κατέχουμε στα θέματα υγείας και χρημάτων, αν και σε αυτά ακόμα κατέχουμε μια από τις χαμηλότερες βαθμολογίες (21η και 22η θέση αντίστοιχα).
Οι έμφυλες ανισότητες είναι περισσότερο έντονες στα πεδία της εξουσίας και της εργασίας, όπου καταλαμβάνουμε την 27η θέση. Ας μη μιλάμε, λοιπόν, θεωρητικά. Η απογοητευτική κατάταξή μας είναι το ερέθισμα για ένα εθνικό σχέδιο για την ισότητα των φύλων με κατάλληλες παρεμβάσεις, με αναγκαίες ενέργειες και με νομοθετικές πρωτοβουλίες. Ο Δείκτης και τα βασικά πεδία που τον καθορίζουν αποτελούν χρήσιμο εργαλείο για να διαμορφώσουμε μια δέσμη κινήσεων που θα μας φέρει πιο κοντά στη μεγαλύτερη δυνατή ισότητα. Στην καθολική ισότητα ανδρών και γυναικών.
Τι θεωρείτε πως πρέπει να αλλάξει στο παιδαγωγικό μας σύστημα ώστε να υπάρχει η κατάλληλη επιμόρφωση σε εκπαιδευτικούς, αλλά και στα στελέχη της Προσχολικής – Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, στα θέματα της ισότητας των φύλων και των έμφυλων διακρίσεων;
Όλα τα θέματα της ισότητας των φύλων είναι καταρχήν θέματα παιδείας. Έχω την αίσθηση ότι αυτό αντιμετωπίζεται, όσο αντιμετωπίζεται, ακόμη και αποσπασματικά, διαχρονικά, αλλά και από τη σημερινή πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας.
Αν κάτι χρειάζεται στο πλαίσιο ενός εθνικού σχεδίου είναι μια συνολική θεώρηση και αναπροσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος που να προωθεί τον στόχο της ισότητας. Δεν είναι να αλλάξουμε ένα μάθημα ή να προσθέσουμε κάποιο άλλο. Χρειάζεται συνολική αλλαγή της ίδιας της φιλοσοφίας, των ερεθισμάτων που εκπέμπονται από το σύνολο του αναλυτικού προγράμματος, αλλά και της σχολικής ζωής και δραστηριότητας.
Είναι απαραίτητο να υπάρχει μάθημα σεξουαλικής αγωγής, αλλά και η συνολική φιλοσοφία του εκπαιδευτικού συστήματος να απομακρύνει τον κίνδυνο βίας και σεξισμού.
Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν σε μεγαλύτερο ποσοστό ενδοοικογενειακή βία και ίσως, κατ’ επέκταση, τις περισσότερες φορές και τα παιδιά. Πώς θα καταφέρει η νέα γενιά να αλλάξει τις λανθασμένες αντιλήψεις του παρελθόντος ώστε να κοιτάμε με αισιοδοξία το μέλλον;
Το υπόβαθρο του φαινομένου είναι η έμφυλη βία που συνδέεται με τον σεξισμό και οι ανισότητες ως γενεσιουργός αιτία της βίας. Ακόμη, η σύνδεση όλων αυτών των φαινομένων με την ανισότητα των φύλων και την πατριαρχική δομή της ελληνικής κοινωνίας. Η έλλειψη σεβασμού και αποδοχής της ισότητας των φύλων από κάποιους άνδρες. Γι’ αυτό χρειάζονται μέτρα στην παιδεία, διαμόρφωση νέων κωδίκων συμπεριφοράς και πολιτισμικών προτύπων.
Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να υπάρχει μάθημα σεξουαλικής αγωγής, αλλά και η συνολική φιλοσοφία του εκπαιδευτικού συστήματος να απομακρύνει τον κίνδυνο βίας και σεξισμού.
Παράλληλα, όμως, χρειάζονται και μέτρα για την αυστηροποίηση των ποινών των θυτών και την προστασία εκείνων που καταγγέλλουν τέτοια περιστατικά. Τη διαμόρφωση ενός αποτελεσματικού πλαισίου στήριξης των θυμάτων, με διασφάλιση νομικής στήριξης και αύξηση των ξενώνων φιλοξενίας.
Η διαμόρφωση όρων συνεργασίας μεταξύ θεσμών, αρχών, κομμάτων, ΜΚΟ και γυναικείων οργανώσεων συνιστά τη βάση για την ανάληψη πρωτοβουλιών με σκοπό την αντιμετώπιση του φαινομένου. Από την παθογένεια που έρχεται στην επιφάνεια προκύπτει και κάτι αισιόδοξο: ότι όλοι μαζί μπορούμε.
Διαβάστε ακόμη στην αθηΝΕΑ:
