Έφτασα στο Νυμφαίο μ’ ένα ταξί από το Αμύνταιο, όπου είχα φτάσει με το τραίνο από τη Θεσσαλονίκη, στην οποία είχα προσγειωθεί από την Κρήτη, όπου είχα βρεθεί, για επαγγελματικούς λόγους, στο Διεθνές Συμπόσιο του Δικτύου Διαφημιστικών Εταιρειών.
Πάνε κοντά 25 χρόνια από τότε – μην τρομάζετε λοιπόν. Σήμερα, χάρη στους νέους αυτοκινητόδρομους, φτάνεις οδικώς από την Αθήνα στο Νυμφαίο της Φλώρινας σε πεντέμισι ώρες και από τη Θεσσαλονίκη σε δυόμισι!
Ήταν Μάιος, στην Αθήνα είχε ζέστη, στην Κρήτη είχα κάνει άνετα το πρώτο μου μπάνιο. Στο Νυμφαίο, άλλη “χώρα”, άλλο κλίμα. Τουρτουρίζοντας με τα καλοκαιρινά μου στους 12 βαθμούς μέρα μεσημέρι, ανέβαινα πεζή προς το σπίτι του προορισμού μου, στα καλντερίμια, κάτω από μια ψιλή ψιλή βροχούλα , αλλιώτικη κι αυτή: το νερό έπεφτε σε λεπτές- λεπτές κλωστές, σαν αραιά κρόσσια, σιωπηλά εντελώς, όπως άκρως σιωπηλό ήταν όλο το χωριό, σαν κοιμισμένο, σας σε παραμύθι.
Η λέξη παραμυθένιο ήταν η πρώτη που μου ήρθε στο μυαλό μόλις πρωτοαντίκρισα το ορεινό τοπίο. Μου θύμισε μάλιστα έντονα την “παραμυθένια” (και αυτοβιογραφική) ταινία του Ingmar Bergman “Φάννυ και Αλέξανδρος”, γυρισμένη στη Σουηδία…
Η άκρα του τάφου σιωπή έσπασε ξαφνικά από ένα αρκετά ηχηρό γκλιν-γκλον. Πριν καταλάβω από πού ερχόταν εμφανίστηκε από τη γωνία η πηγή του: μία ευμεγέθης αγελάδα που περιπλανιόταν στο σοκάκι, ανέμελη και μόνη. Κάθε άλλη ομοιότητα με… Ινδία σταματάει εδώ.
Ξεχωριστή Ομορφιά
Από εκείνη τη στιγμή, αληθινά μαγική, άρχισε η σχέση μου με το Νυμφαίο. M΄εκείνη την πρώτη εικόνα να επανέρχεται στη μνήμη μου κάθε φορά, μέχρι και σήμερα, που θα διαβώ την είσοδο του χωριού.
Το πόσο ιδιαίτερο, μοναδικό και ασύγκριτο με οτιδήποτε άλλο είναι το το Νυμφαίο έχει ειπωθεί, γραφτεί πολλές φορές, με διάφορους και διαφορετικούς τρόπους. Αν δεν το ζήσεις όμως, έστω και μια φορά, δεν μπορείς να συλλάβεις αυτή τη μοναδική αύρα που τυλίγει το χωριό.
Ένα σύμπλεγμα από σπίτια, αρχοντόσπιτα στη συντριπτική πλειοψηφία τους. Το στιλ παραπέμπει στον αρχιτεκτονικό ρυθμό αστικών κατοικιών Βόρειας Ευρώπης, του 19ου αιώνα.
Αυτό το κείμενο είναι προσωπικό αφήγημα. Σίγουρα δεν είναι ένας (ακόμα) ταξιδιωτικός οδηγός. Έχουν άλλωστε γραφτεί άπειρα άρθρα, στα ελληνικά και ξενόγλωσσα γι’ αυτόν τον διατηρητέο οικισμό, έχουν εκδοθεί σε θαυμάσια βιβλία με την ξεχωριστή ιστορία αυτού του προγονικού χωριού των Βλάχων, αυτού του φύλου λατινόφωνων αυτόχθονων Μακεδόνων του 14ου αιώνα.
Γοητευτικές Διαδρομές
Επίσης, να διευκρινίσω ότι το Νυμφαίο δεν είναι ο τόπος καταγωγής μου. Είμαι Αθηναία δεύτερης γενιάς, ενώ η καταγωγή μου είναι από τη Σίφνο, την οποία, όπως οι περισσότεροι Σιφνιοί, λατρεύω. Το Νυμφαίο είναι τόπος καταγωγής του άνδρα μου, από πατέρα και από μητέρα.
Και πάλι, όμως, λόγω αυτής της σύνδεσης με όλες τις εννοούμενες προεκτάσεις, αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος που είναι τόσο έντονο το “αποτύπωμα” που αφήνει στη συνείδησή μου αυτός ο τόπος. Το καθηλωτικό σκηνικό, στο οποίο οφείλεται σίγουρα και το αναπόφευκτο coup de foudre που ένιωσα εκείνη τη “μαγική” πρώτη φορά, είναι πολύ σοβαρός λόγος για τη γοητεία που μου ασκεί αυτός ο τόπος.
Ένα σύμπλεγμα από σπίτια, αρχοντόσπιτα στη συντριπτική πλειοψηφία τους. Το στιλ παραπέμπει στον αρχιτεκτονικό ρυθμό αστικών κατοικιών Βόρειας Ευρώπης του 19ου αιώνα. Όχι τυχαία: πολλοί ντόπιοι έκαναν την τύχη τους (και τρανταχτές περιουσίες) σε βόρεια και βορειοκεντρικά ευρωπαϊκά αστικά κέντρα, μεταξύ άλλων της Σουηδίας, της Γερμανίας και της Ρουμανίας.
Έτσι, οι κεκλιμένες στέγες στρωμένες λαμαρίνες για να γλιστράει το χιόνι (ναι, χιονίζει πολύ στο Νυμφαίο!), που φαντάζουν ασημένιες στο φως, ακόμα και με συννεφιά, τα αετώματα και οι μετόπες στην πρόσοψη όπου αναγραφόταν το έτος ανέγερσης και το όνομα του ιδιοκτήτη, ο προθάλαμος με το τζαμωτό στην είσοδο για να βγάζουν τα χιονισμένα επανωφόρια και παπούτσια οι επισκέπτες, τα περίτεχνα κάγκελα στα παράθυρα και η πέτρα παντού χτισμένη με τέτοια τέχνη και μαεστρία (τόση πέτρα που δεν έχει ίχνος σκόνης το Νυμφαίο!), όλα αυτά παραπέμπουν ευθέως στο “Φάννυ και και Αλέξανδρος” του Bergman.
Οι “Μυστικοί” Κώδικες
Και η φύση! Καθισμένο στις ανατολικές παρυφές του όρους Βέρνο, στα σύνορα και με το Βίτσι, με λόφους, κοιλάδες και λίμνες στα πόδια του, το Νυμφαίο είναι κατάφυτο από πυκνά δάση από οξιές, βελανιδιές και, γενικώς, οργιώδη βλάστηση την άνοιξη και το καλοκαίρι, ενώ το χειμώνα τα γυμνά και χιονισμένα κλαδιά και τα σπίτια με τα φωτάκια παραπέμπουν… άνετα στην ελληνική του έκδοση του χωριού του Άι Βασίλη.
Δεν τελειώνεις εύκολα περιγράφοντας το Νυμφαίο. Μοιράζομαι λοιπόν κάποιους προσωπικούς μου “κωδικούς” όταν πάω αλλά κι όταν σκέφτομαι Νυμφαίο. “Αρκτούρος, καφέ Αρκούδα, Λύκος”, “Δάση Λεπούσια και Ραντόσι”, “Enterne”, “Κας στο τηγάνι”, “Τσουκνιδόπιτα”, “La Moara”. Λέξεις και γεύσεις-κλειδιά του τόπου, που κάποιες ίσως ακούγονται σαν μυστικοί κωδικοί. Σας προτρέπω ενθέρμως και σας εύχομαι από καρδιάς να τις αποκρυπτογραφήσετε σύντομα σε κάποια προσεχή σας εξόρμηση. Και μαζί με όσους τις γνωρίζουν και τις ζουν, “με το φως των λύκων (συχνά) να επανέρχονται”*.
* Ομώνυμο βιβλίο της Ζυράννας Ζατέλη.
Για περισσότερες αποδράσεις διαβάστε στην αθηΝΕΑ:
Gastropantry: Το Γαστροδρόμιο στο Λιτόχωρο Απέκτησε Νόστιμο Αδελφάκι
Δήμος Αμύνταιου: Η Νοστιμιά της Ζωής
Δράμα: Ένας Νομός που Θέλει το Χρόνο του
