Προσβάσιμες πόλεις, προσβάσιμος τουρισμός, προσβάσιμες αίθουσες, ακόμη και εκλογικές αίθουσες και πολιτικά debate. Τα τελευταία χρόνια γίνεται ολοένα μεγαλύτερη προσπάθεια εκπαίδευσης και εξοικείωσης της ελληνικής κοινωνίας στη συμπερίληψη ατόμων με αναπηρία.
Τι γίνεται όμως με τα μέσα που έχουν κατακλύσει τη ζωή μας, που έχουν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε και αλληλεπιδρούμε, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
Τα άτομα με αναπηρία χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως όλοι. Θα μπορούσαμε υιοθετώντας απλούς κανόνες χρήσης να βελτιώσουμε την εμπειρία τους, ενώ ταυτόχρονα να μεταφέρουμε το μήνυμα που επιθυμούμε χωρίς να τους αποκλείουμε, μεγαλώνοντας ταυτόχρονα και την απήχησή του;
Ψηφιακή Συμπερίληψη
Στην εταιρεία που εργάζομαι τον τελευταίο χρόνο συζητάμε συχνά –ακόμη και για μία δημοσίευση στο Linkedin, στο λογαριασμό τον οποίο διαχειρίζομαι– πώς πρέπει να επεξεργαστούμε ένα κείμενο ώστε να είναι περισσότερο ελκυστικό στο κοινό που στοχεύουμε.
Στην αρχή αυτό μου φαινόταν απείρως κουραστικό και χρονοβόρο. Αναλώναμε πολλή ώρα και παράλληλα «οι δουλειές έτρεχαν». Κάποια στιγμή η Abbie, συνάδελφος από τη Σκωτία, μoυ έστειλε ένα μήνυμα στην εσωτερική εταιρική επικοινωνία. «Κατά τη διάρκεια των meetings γυρνάω το κεφάλι μου προς τα δεξιά. Αυτό συμβαίνει γιατί έχω 85% κώφωση στο δεξί μου αυτί και προσπαθώ να σε ακούσω. Επίσης, please, μπορείς να με κοιτάς όταν μου μιλάς;»
Και συνέχισε: «Θα ήθελα να σου ζητήσω στα hashtags που χρησιμοποιείς κατά τις δημοσιεύσεις σου το πρώτο γράμμα κάθε λέξης να είναι κεφαλαίο. Έτσι το καταλαβαίνω καλύτερα. Επίσης, είναι πιο εύκολο να το διαβάσουν από την οθόνη τους νευροαποκλίνοντα άτομα, άτομα με προβλήματα όρασης και με μαθησιακές δυσκολίες».
Και κάπως έτσι, άρχισα να ψάχνω και να μαθαίνω περισσότερα για τη συμπεριληπτικότητα των social media.
Η Χρήση των Hashtags
Στη βιομηχανία των συναντήσεων που εργάζομαι πραγματοποιούνται συχνά διαδικτυακά συνέδρια ή webinars. Πολλές φορές η χρήση υποτιτλισμού στις ομιλίες, όπως επίσης και η σταθερή κίνηση των ομιλητών κατά τη διάρκεια της διάλεξης, ώστε ο θεατής να έχει συνεχόμενη οπτική επαφή με το στόμα του καθώς μιλάει, προσδίδει ένα συμπεριληπτικό χαρακτηριστικό στο συνέδριο. Συνήθως αυτό επικοινωνείται και πριν από κάθε διοργάνωση, γεγονός που προσελκύει ακόμη περισσότερους συμμετέχοντες. Ωστόσο, μήπως όταν εφαρμόζονται τέτοιου είδους πρακτικές η εμπειρία είναι πιο ευχάριστη και για το υπόλοιπο κοινό;
Σίγουρα θα έχετε πιάσει τον εαυτό σας να απολαμβάνει πιο πολύ κάποιο βίντεο στα social media όταν αυτό συνοδεύεται από υπότιτλους. Το φαινόμενο «curb-cut effect», όπως ονομάζεται διεθνώς, συμπυκνώνει τα οφέλη που αποκομίζουν παράλληλα πολλοί από εμάς.
Ο όρος αυτός είναι δανεικός, έτσι ονομάζουν τις μικρές ράμπες των πεζοδρομίων για την πρόσβαση αναπηρικών αμαξιδίων σε συγκεκριμένα σημεία, οι οποίες ωστόσο διευκολύνουν περισσότερες ομάδες πολιτών. Όταν εκείνοι διεκδίκησαν την υποχρεωτική χρήση ράμπας στα πεζοδρόμια, ωφελήθηκαν επίσης γονείς με παιδικά καρότσια, ταξιδιώτες με αποσκευές, χρήστες σκέιτμπορντ, ποδηλάτες και εργαζόμενοι που μεταφέρουν βαριά φορτία. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τις εφαρμογές συμπερίληψης στα social media.
Για παράδειγμα, υπάρχει ένα χαρακτηριστικό περιστατικό που ίσως βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα πόσο μας ωφελεί όλους η πρόταση της Abbie για τη χρήση των hashtags. Όταν πέθανε η τέως πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Margaret Thatcher το 2013, στα social media κυκλοφόρησε το hashtag #nowthatcherisdead, φράση που… τρομοκράτησε τους θαυμαστές της σταρ τραγουδοποιού Cher, οι οποίοι παρανόησαν «τι ακριβώς ήθελε να πει ο ποιητής» και φυσικά πίστεψαν πως μαζί με τη Thatcher θρηνούσαμε και για τη Cher. Αν όμως χρησιμοποιούσαν τον όρο με τη μέθοδο UpperCamelCase or PascalCase, όπως λέγεται στη διεθνή ορολογία, και το έθεταν ως #NowThatcherIsDead, δεν θα υπήρχε τέτοια παρανόηση.
Προσβάσιμα Social Media
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να κάνεις τις δημοσιεύσεις σου στα social media προσβάσιμες και το μήνυμά σου πιο συμπεριληπτικό. Αυτό που ακολουθώ από τότε που η Abbie με εισήγαγε σε αυτόν τον μαγικό κόσμο της ψηφιακής συμπεριληπτικής επικοινωνίας είναι να υιοθετώ κάποιες εφαρμογές που μου προσφέρουν οι πλατφόρμες, τις οποίες μέχρι τώρα προσπερνούσα, καθώς δεν αντιλαμβανόμουν τη χρησιμότητά τους.
Πέρα από τα hashtags και τους υπότιτλους στα βίντεο –πρακτικές που εφαρμόζω−, το Linkedin δίνει τη δυνατότητα μέσω της επιλογής «Alt Text», δηλαδή εναλλακτικό κείμενο, να περιγράψεις τι προβάλλεται στο δημοσιευμένο περιεχόμενο σε μαύρο φόντο, ένα αποτέλεσμα ευανάγνωστο και ευκατανόητο για άτομα με δυσκολία κυρίως όρασης.
Ακόμη, ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων με αναπηρία χρησιμοποιεί εφαρμογές που «διαβάζουν» αντί για αυτούς το κείμενο, τη λεγόμενη «screen-reader» ή «text-to-speech» τεχνολογία. Για τον λόγο αυτό αποφεύγω να χρησιμοποιώ άλλες γραμματοσειρές από αυτές που μου προσφέρει εξαρχής η εφαρμογή.
Μπορεί μια διαφορετική γραμματοσειρά να κάνει τη δημοσίευση να ξεχωρίζει αισθητικά, αλλά αφήνει εκτός ένα μεγάλο ποσοστό του κοινού στο οποίο απευθύνομαι, καθώς οι προαναφερθείσες τεχνολογίες δεν μπορούν να την αναγνώσουν. Το ίδιο συμβαίνει με τα πολλά και διαφορετικά εικονίδια και emojis μέσα στο κείμενο.
Περισσότερες προτάσεις για πιο συμπεριληπτικές εφαρμογές των social media μπορείτε να βρείτε σε αυτό το άρθρο που συμβουλεύομαι συχνά.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
5 Λόγοι για τους Οποίους Αξίζει να Διδάσκεται η Οικιακή Οικονομία
Φωτεινή Στυλιανοπούλου: Οι Έφηβοι Επινοούν τον Εαυτό τους
