Μια underground hard rock εκδοχή του «Βασιλιά Ληρ» με κοστούμι από δέρμα φιδιού της Ιωάννας Τσάμη αποτελεί η σκηνοθετική προσέγγιση του Γιάννη Χουβαρδά, θέλοντας να αναδείξει μια dark, ζοφερή και συνομωτική ατμόσφαιρα που δημιουργείται από την εξέλιξη της σαιξπηρικής τραγωδίας.
Ο Λόγος στην Εξουσία
Ο Γιάννης Χουβαρδάς μας καλεί να μπούμε σε ένα σύμπαν όπου η εξουσία σημαίνει τα πάντα, ως μια μετρήσιμη δύναμη που κυριαρχεί στις ανθρώπινες σχέσεις, τις διαφθείρει και τις ελέγχει, ξεπερνά το βάθος και την αξία της ηθικής και του συναισθήματος, το οποίο εξαγοράζει ενόσω κατεβάζει και ανεβάζει αδίστακτα πρόσωπα να διοικούν.
Η αμφισβήτηση της εξουσίας οδηγεί στην απώλεια, στο σκοτάδι και στην ερημιά. Μέσω της εκτεταμένης χρήσης live video, που ως τεχνική είναι ευρέως χρησιμοποιούμενη, ο σκηνοθέτης ακολουθεί κατά πόδας κινηματογραφικά αφενός την πορεία του Ληρ –που παρέδωσε επιπόλαια την πρωτοκαθεδρία του μοιράζοντας το βασίλειό του στις κόρες του (εύστοχη σκηνικά η απόδοση της μοιρασιάς)–, αφετέρου τα όσα διαδραματίζονται παρασκηνιακά και υπόγεια, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τις αθέατες εγκληματικές ενέργειες για την απόκτηση της εξουσίας.
Η δολοφονική αρχομανία, η ραδιουργία, η απάτη και αυταπάτη, η εξουσιαστική αλαζονεία και η σκληρότητα αποτελούν θεματικούς άξονες του έργου του William Shakespeare και σε αυτούς στηρίζεται η σκηνοθετική προσέγγιση, υπερτονίζοντας τη σκληρότητα και τον αδυσώπητο κόσμο όπου το κακό δείχνει το πρόσωπό του, οι οικογενειακές σχέσεις διαρρηγνύονται έχοντας έμμεσα αιμομικτικές τάσεις –σύμπλεγμα του Ληρ, όπως το έχει ορίσει ο Arpad Pauncz–, και τα στοιχεία της φύσης επηρεάζουν λεκτικά και σωματικά τους χαρακτήρες – και αυτό αποτυπώνεται μέσω video.
Αυτό που προβληματίζει στον «Βασιλιά Ληρ», που ως έργο έχει αντικειμενικά δύσβατο ανέβασμα, είναι πως η πλοκή, που κινείται σε δύο επίπεδα, όπως εξελίσσεται ως σκηνικό συμβάν φαίνεται να λειτουργεί ομαλά εντός των ηθοποιών που παίζουν, χωρίς να μπορεί να κάνει το κοινό συμμέτοχο-συμπάσχον στην τραγικότητα που το διέπει.
Shakespeare αλά Χουβαρδά
Σκηνοθετικά ο σαιξπηρικός «Ληρ» γίνεται χουβαρδικός «Ληρ», καθώς δημιουργείται ένα δραματουργικό σύμπαν όπου η ροή δεν είναι γραμμική, με αρκετές ιντριγκαδόρικες δράσεις να λαμβάνουν χώρα στο υποσκήνιο και στο παρασκήνιο, προβαλλόμενες θολά σε πλαστικά παραπετάσματα (σκηνικά Εύας Μανιδάκη), παρακολουθώντας από τη μία πλευρά τη σύγχυση του Ληρ, ο οποίος, προδομένος και βαθιά απογοητευμένος από την αχαριστία, οδηγείται στην τρέλα αλλά και στη δραματική ιστορία της πτώσης του κόμη του Γκλόστερ.
Η σαιξπηρική γραφή είναι ένα σύνολο κωδίκων, με ποιητική αλληγορική και φιλοσοφική χροιά. Μένει να αποκωδικοποιηθούν και να αποκαλυφθούν οι δονήσεις που μεταφέρουν, ωστόσο σε αυτό το θεατρικό εγχείρημα έμειναν μετέωρες οι συνδέσεις της τέχνης του λόγου του Shakespeare με τη σκηνοθετική και δραματουργική του ανάγνωση.
Αμηχανία επί Σκηνής
Στον «Βασιλιά Ληρ» όπου η βαρβαρότητα, η κοινωνική ωμότητα και η αδικία κυριαρχούν, η βουλιμία και ο εγωισμός για εξουσία σαρώνουν, η λογική αυτοαναιρείται και τα αλλοτινά μεγαλεία γκρεμίζονται, οι ηθοποιοί συντάσσονται με τη σκηνοθετική και σκηνογραφική αισθητική με κάποια αμηχανία, στηρίζοντας όμως τους ρόλους τους επί σκηνής.
Ο Γιάννης Νταλιάνης ενδύεται τον ρόλο του βασιλιά, προσπαθώντας επιδερμικά να αναδείξει την αλαζονική αυταρχικότητα, με κάπως καλύτερη στιγμή την καταβύθιση στην τρέλα και τη σκηνική του συνάντηση με τη μικρότερη κόρη του, την Κορντέλια (Ιωάννα Κολλιοπούλου), στην τελευταία πράξη της ποιητικής τραγωδίας.
Άξιες λόγου οι αδερφές της Κορντέλια, η Αλεξία Καλτσίκη ως Γκόνεριλ, μεγάλη κόρη του Ληρ, και η Ανθή Ευστρατιάδου ως Ρίγκαν, δεύτερη κόρη. Στον ρόλο του Έντγκαρ, του μεγάλου γιου του Γκλόστερ, ο Αργύρης Ξάφης κάνει αισθητή με υπερβολή τη συνομιλία του δραματουργού με τη φύση.
Ο Μίνως Θεοχάρης στηρίζει τον ρόλο του Τρελού, του ακόλουθου του έκπτωτου βασιλιά, σε μια όμως τρανς εκδοχή που τελικά αδικεί τον ρόλο. Ο Παντελής Δεντάκης, ως Δούκας του Όλμπανι και σύζυγος της Γκόνεριλ, και ο Αλέκος Συσσοβίτης ως Δούκας του Κόρνουαλ και σύζυγος της Ρίγκαν, δίνουν μια κλιμακούμενη ένταση στον ρόλο τους προκαλώντας θετική εντύπωση, ενώ ο Γιώργος Παπαγεωργίου ως Έντμοντ, νόθος γιος του Γκλόστερ, εγκλωβίζεται σε μια γκανγκστερική ροκ περσόνα.
• Η παράσταση παίζεται μέχρι τις 3/3/2024 στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Φαίδων Καστρής, Ένας Ηθοποιός Αυτός Καθεαυτός
