Με ενδιαφέρον διάβασα πρόσφατα ένα άρθρο από την εφημερίδα The Guardian και ανέτρεξα διεξοδικά σε έρευνες και πηγές που αναφέρονταν στο χάσμα μεταξύ ανδρών γυναικών κατά την περίοδο της καραντίνας από τα πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ, της Οξφόρδης, της Ζυρίχης και του King’s College του Λονδίνου.
Η πανδημία λειτούργησε ως “προβολέας” που φώτισε την ήδη υπάρχουσα ανισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, την έλλειψη ισορροπίας στην προσωπική και επαγγελματική ζωή, η οποία κατά τον εγκλεισμό και την τηλεργασία επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο.
Κατά τη διάρκεια της καραντίνας, όπως οι προαναφερθείσες έρευνες δείχνουν, οι γυναίκες ανέλαβαν την ευθύνη των παιδιών και της τηλεκπαίδευσης στο σπίτι, σχεδόν εξολοκλήρου. Τόσο οι εργαζόμενες όσο και οι άνεργες μητέρες, περάσαν περίπου έξι ώρες παρέχοντας παιδική υποστήριξη και κατ’ οίκον εκπαίδευση κάθε εργάσιμη ημέρα, ενώ αντίστοιχα, ο μέσος πατέρας αφιέρωσε λιγότερο από τέσσερις ώρες, ανεξάρτητα από το καθεστώς απασχόλησής του.
Η πανδημία λειτούργησε ως “προβολέας” που φώτισε την ήδη υπάρχουσα ανισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, την έλλειψη ισορροπίας στην προσωπική και επαγγελματική ζωή, η οποία κατά τον εγκλεισμό και την τηλεργασία, επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο.
Δεν ήταν κάτι μη αναμενόμενο, καθώς η ενασχόληση των γυναικών με τα οικιακά θέματα και τα παιδιά είναι σαφώς περισσότερη και σε κανονικές συνθήκες. Όμως, σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, οι γυναίκες αναλαμβάνουν γρηγορότερα περισσότερες αρμοδιότητες γιατί είναι συνηθισμένες σε αυτό και γιατί “προσομοιάζει” περισσότερο την καθημερινότητά τους.
Το στερεότυπο συνεχίζει να αναπαράγεται και οι γυναίκες είναι η αυτονόητη “πρώτη επιλογή” για να αναλάβουν τη φροντίδα του νοικοκυριού και των παιδιών. Εξακολουθεί να υπάρχει η προσδοκία ότι οι γυναίκες θα συνεχίσουν να εργάζονται στο γραφείο ή σε τηλεργασία, θα κάνουν τις δουλειές του σπιτιού, θα φροντίσουν τα παιδιά, ενώ οι άνδρες θα ασχοληθούν πρωταρχικά και σχεδόν αποκλειστικά με την εργασία τους.
Αυτό σημαίνει αυτόματα επιπτώσεις στην επαγγελματική καριέρα των γυναικών. Πολλές γυναίκες υπερφορτώνονται με όλες τις επιπλέον ευθύνες και επιλέγουν αναγκαστικά τη μερική απασχόληση ή να παραιτηθούν, αδιαφορώντας για το πλήγμα στην οικονομική τους ανεξαρτησία, καθώς διολισθαίνουν στη φτώχεια.
Η Emma Worley, co-founder και co-CEO στο The Philosophy Foundation του King’s College, αναφέρει ότι κατά την καραντίνα “έχει μειωθεί ο αριθμός των ακαδημαϊκών εργασιών που υποβάλλονται από γυναίκες, ενώ οι υποβολές από άνδρες ακαδημαϊκούς έχουν αυξηθεί”. Αυτό συμβαίνει επειδή οι περισσότερες από τις γυναίκες ακαδημαϊκούς πρέπει να επικεντρωθούν στην παιδική φροντίδα και την κατ’ οίκον εκπαίδευση. Συνεχίζει λέγοντας ότι “οι άνδρες φαίνεται να είναι σε θέση να κλειδωθούν στο γραφείο και να ολοκληρώσουν μια μελέτη, την ώρα που οι γυναίκες εργάζονται στο τραπέζι της κουζίνας, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούν και να εργαστούν και να βοηθήσουν τα παιδιά τους”.
Τα παραπάνω αναδεικνύουν την επείγουσα ανάγκη επαναπροσδιορισμού των πολιτικών εξισορρόπησης προσωπικής και οικογενειακής ζωής. Οι συνθήκες εγκλεισμού δεν γνωρίζουμε πώς και πότε θα εκλείψουν ή αν και πώς θα επανεμφανιστούν.
Ταυτόχρονα, όμως, η ψηφιακή εποχή είναι ήδη εδώ, με απαιτήσεις και διευκολύνσεις, αλλά και με αναγκαιότητα διαμόρφωσης πλαισίου για τα εργασιακά δικαιώματα, για την ενδυνάμωση των γυναικών και την εξασφάλιση ίσων ευκαιριών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αντιλαμβανόμενη τις νέες αναδυόμενες συνθήκες και την αργή πρόοδο που έχει σημειωθεί στον τομέα της προώθησης των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών, καθώς και τις νέες παγκόσμιες προκλήσεις, παρουσίασε και προώθησε -λίγες εβδομάδες πριν- νέο σχέδιο δράσης της ΕΕ για την ισότητα των φύλων και την ενδυνάμωση των γυναικών στην εξωτερική δράση της ΕΕ (2021-2025) (GAP III), ώστε να ενισχυθεί η ενδυνάμωση των γυναικών. Κάθε τομέας ενσωματώνει τη διάσταση του φύλου σε όλες τις πολιτικές και σε όλες τις δράσεις.
Η μετάβαση και υλοποίηση του GAP III στην καθημερινότητα κάθε μιας από εμάς είναι ένας μαραθώνιος μετ’ εμποδίων. Πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση και να απαιτήσουμε την εφαρμογή σε κάθε εθνική πολίτικη των παραπάνω αρχών, για να διασφαλίσουμε ίσες ευκαιρίες για όλους και όλες στη νέα εποχή του ήδη αναδύεται…
