Την τελευταία δεκαετία ο κόσμος του κρασιού βρίσκεται σε αναβρασμό. Αντιμέτωπος με πολλές προκλήσεις, οικονομικές, κλιματικές αλλά και κοινωνικές, καλείται να επαναπροσδιορίσει τακτικές και να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα.
Τους κανόνες καθορίζουν η Gen Z, η οποία αντιστοιχεί σήμερα στο 27% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού, αλλά και οι Millennials, τους οποίους όσοι εμπλέκονται στη βιομηχανία του κρασιού καλούνται να αφουγκραστούν έτσι ώστε να αναπροσαρμόσουν τις στρατηγικές τους.
Εδώ θα αναφερθούμε σε κάποιες από τις σημαντικότερες τάσεις που κυριαρχούν στον κλάδο αυτόν και διαμορφώνουν τη νέα πραγματικότητα.
Παραγωγή και Κατανάλωση σε Πτώση
Η πτωτική τάση της παγκόσμιας κατανάλωσης δεν είναι κάτι καινούργιο, καθώς απασχολεί τον κλάδο τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια. Είναι εμφανής από το 2018, με μια παροδική ανάκαμψη στη μετά Covid εποχή, ενώ το 2024, σύμφωνα με στοιχεία του International Organisation of Vine and Wine (OIV), η μείωση ήταν 3,3% σε σχέση με το 2023, η μεγαλύτερη των τελευταίων 60 ετών – με τις χαμηλότερες πωλήσεις από το 1961. Πτωτική κατά 4,8% είναι και η παραγωγή λόγω της κλιματικής κρίσης που αντιμετωπίζουν πολλές καλλιεργητικές περιοχές τα τελευταία χρόνια.
Η μείωση της παγκόσμιας κατανάλωσης φαίνεται να οφείλεται κυρίως στην υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής από τις νεότερες γενιές, αλλά και στον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο καταναλώνουν. Προτιμούν μικρότερες ποσότητες και λιγότερη συχνότητα, ενώ θα επιλέξουν ευκολότερα ένα κρασί σε κουτάκι ή μια kombucha έτοιμη προς κατανάλωση παρά ένα Châteauneuf-du-Pape.
Λευκά και Ροζέ vs Kόκκινων
Η ανοδική τάση στην κατανάλωση λευκών και ροζέ κρασιών σε σχέση με τα ερυθρά έχει πλέον παγιωθεί και αποδίδεται τόσο στη μετατόπιση των προτιμήσεων των νεότερων καταναλωτών όσο και στη ραγδαία αύξηση της ζήτησης για αφρώδη κρασιά. Σύμφωνα με μελέτη του OIV, την τελευταία εικοσαετία η αυξημένη ζήτηση εστιάζεται κυρίως στην Αμερική, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη Γερμανία – τις σημαντικότερες αγορές για την κατανάλωση αφρωδών οίνων. Και ενώ η κατανάλωση ερυθρού κρασιού παρουσιάζει πτωτική πορεία στην Ευρώπη, στην Κίνα, στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Βραζιλία καταγράφονται ανοδικές τάσεις.
Περιορισμός Κατανάλωσης Αλκοόλ
Η κατηγορία των NOLO (no- or low-alcohol) κρασιών –δηλαδή με χαμηλή ή μηδενική περιεκτικότητα σε αλκοόλ– αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς. Μόνο το 2024 καταγράφηκε αύξηση 31%. Μέχρι πρόσφατα, βασικοί καταναλωτές κρασιού ήταν οι εκπρόσωποι της Generation X, οι οποίοι σταδιακά μειώνουν την κατανάλωση αλκοόλ και, νομοτελειακά, τη θέση τους αρχίζουν να παίρνουν οι Millennials και η Generation Z. Ωστόσο, είναι λάθος να θεωρούμε δεδομένο ότι οι νεότερες γενιές θα υιοθετήσουν την ίδια κουλτούρα κατανάλωσης αλκοόλ με τους προκατόχους τους – δηλαδή το ποτό ως μέσο χαλάρωσης, κοινωνικοποίησης ή έκφρασης ενός εκλεπτυσμένου τρόπου ζωής.
Η κατηγορία των NOLO wines έρχεται να καλύψει τις ανάγκες της νέας γενιάς καταναλωτών, η οποία έχει υιοθετήσει έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής και εμφανίζεται πιο ευαισθητοποιημένη απέναντι στους κινδύνους της υπερκατανάλωσης αλκοόλ. Ο περιορισμός και η λελογισμένη κατανάλωση αλκοόλ οδηγούν πολλούς στην αναζήτηση εναλλακτικών επιλογών, όπως τα NOLO wines, τα mocktails, τα αφρώδη τσάγια ή ροφήματα με βάση τον σταφυλοχυμό κ.ά. Είναι πολλοί πλέον οι παραγωγοί που προσθέτουν στο portfolio τους κρασιά αυτής της κατηγορίας, ενώ δεν είναι λίγα τα εστιατόρια που προσφέρουν ακόμη και λίστες κρασιού χωρίς αλκοόλ.
Κλιματική Αλλαγή και Νέες Αξίες
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί αναμφίβολα το πιο «καυτό» θέμα συζήτησης τα τελευταία χρόνια στον κόσμο του κρασιού – και όχι μόνο. Η ταχεία άνοδος της θερμοκρασίας, οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας και τα απρόβλεπτα και ακραία καιρικά φαινόμενα αλλάζουν τη γεωγραφία της οινοπαραγωγής. Τοπικές ποικιλίες δοκιμάζονται πλέον σε διαφορετικά αμπελοτόπια, με στόχο να αξιολογηθεί η ανθεκτικότητά τους στα νέα δεδομένα. Σε αυτό το νέο τοπίο, η βιωσιμότητα και η διαφάνεια είναι παράγοντες καθοριστικής σημασίας για τους σύγχρονους καταναλωτές – αξίες που αναζητούν σε κάθε γουλιά που απολαμβάνουν.
Σύμφωνο… Ελαφριάς Φιάλης
Το μεγάλο βάρος των φιαλών κρασιού αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες που επιβαρύνουν το ανθρακικό αποτύπωμα της οινικής βιομηχανίας, καθώς ευθύνονται για τις υψηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου τόσο κατά την παραγωγή όσο και κατά τη μεταφορά τους. Οι βαριές φιάλες θεωρούνται πλέον ξεπερασμένες και το μότο «όσο πιο βαρύ, τόσο πιο καλό» ανήκει στα 90s. Είναι καιρός όλοι οι παραγωγοί να αναθεωρήσουν την αντίληψη πως η υψηλή ποιότητα σχετίζεται με το βάρος της φιάλης.
Η Jancis Robinson, υπέρμαχος της χρήσης ελαφρύτερων φιαλών για τα ήσυχα κρασιά, αναφέρει πάντα το βάρος της φιάλης στις αξιολογήσεις της, επιδιώκοντας με αυτό τον τρόπο να αφυπνίσει τόσο τους καταναλωτές όσο και τους παραγωγούς. Το 2023, ορισμένοι από τους πιο δυνατούς παίκτες στο εμπόριο του κρασιού παγκοσμίως –που διακινούν πάνω από 250 εκατομμύρια φιάλες τον χρόνο–υπέγραψαν σύμφωνο με στόχο τη μείωση του βάρους των φιαλών κατά 25% έως το 2026: από τα 550 γραμμάρια κατά μέσο όρο σήμερα σε λιγότερα από 420.
Γηγενείς Ποικιλίες, Εναλλακτικές Οινοποιήσεις
Τα οργανικά και βιοδυναμικά κρασιά συνεχίζουν να βρίσκονται ψηλά στις προτιμήσεις των νεότερων καταναλωτών. Σύμφωνα με έρευνες, το 52% δηλώνει ότι επιλέγει οργανικά προϊόντα για τη διατροφή του. Η στροφή προς τη βιώσιμη κατανάλωση προϊόντων που παράγονται χωρίς τη χρήση χημικών, αλλά και η αναζήτηση κρασιών εναλλακτικής οινοποίησης, που ξεχωρίζουν από τις mainstream επιλογές, αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τις πωλήσεις τα επόμενα χρόνια.
Παράλληλα, βλέπουμε στην αγορά μια συνεχώς αυξανόμενη τάση υπέρ των κρασιών που παράγονται από γηγενείς ή λιγότερο γνωστές ποικιλίες. Οι καταναλωτές, θέλοντας να διευρύνουν τις γευστικές τους εμπειρίες, δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για κρασιά από τοπικές ποικιλίες, καθώς και διαφορετικών στιλ οινοποίησης, που τους προσδίδουν ξεχωριστό χαρακτήρα, όπως τα pet-nat, τα orange wines και τα φυσικά κρασιά.
Νέες Συσκευασίες
Οι συσκευασίες του κρασιού ακολουθούν και αυτές το ρεύμα της εποχής, για πιο φιλικές λύσεις προς το περιβάλλον. Ελαφριές συσκευασίες όπως κουτάκια αλουμινίου, Tetra Pak, bag-in-box, φιάλες από PET, αλλά και επαναχρησιμοποιούμενα δοχεία κάνουν ολοένα και πιο συχνά την εμφάνισή τους τα ράφια, υπογραμμίζοντας τις συνέπειες από τη χρήση της παραδοσιακής γυάλινης φιάλης, με το τεράστιο περιβαλλοντικό αποτύπωμα της παραγωγής, μεταφοράς και αποθήκευσης.
***
Καμία αγορά δεν μπορεί να αναπτύσσεται αέναα χωρίς να επαναπροσδιορίζεται, να προσαρμόζεται και να εξελίσσεται. Και για τον κόσμο του κρασιού, αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή για όλα τα παραπάνω. Όλοι οι τομείς της οινικής βιομηχανίας καλούνται να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Να αφουγκραστούν να μελετήσουν τις ανάγκες και να φέρουν το κρασί πιο κοντά στη νέα γενιά· να μιλήσουν στη γλώσσα τους. Περισσότερο TikTok και Instagram, λιγότερο «σοβαρές» και ακαταλαβίστικες ετικέτες. Περισσότερο storytelling, τεχνολογική καινοτομία, σύγχρονες ιστοσελίδες και ζωντανή παρουσία στα social media. Περισσότερη διαφάνεια, αυθεντικότητα και σεβασμός προς το περιβάλλον.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Spirits & Cocktails Tasting στη Θεσσαλονίκη
