Καθώς το ρολόι δείχνει 9:00, σε ένα γραφείο η ομάδα συνδέεται στην πρωινή συνάντηση: δύο project managers, ένας data scientist, ένας UX designer… και ένας AI βοηθός.
Ο ψηφιακός συνεργάτης έχει ήδη ολοκληρώσει αναλύσεις, έχει ελέγξει τις τάσεις της αγοράς, έχει οργανώσει εργασίες με ακρίβεια. Δεν κουράζεται, δεν κάνει διάλειμμα για καφέ, δεν ζητάει άδεια. Είναι πάντα «προετοιμασμένος».
Την ίδια στιγμή, ο νέος εργαζόμενος, ο οποίος μόλις αποφοίτησε και ζει την πρώτη του εργασιακή εμπειρία, κοιτάζει την οθόνη και αναρωτιέται:
«Αν η AI κάνει όσα υποτίθεται θα μάθω εγώ να κάνω… πώς θα εξελιχθώ; Ποιος είναι ο δικός μου ρόλος;»
Αυτή είναι μια πραγματικότητα που δεν αφορά το μακρινό μέλλον. Είναι το παρόν. Και αλλάζει γρήγορα τις ισορροπίες και τα δεδομένα στον χώρο της εργασίας.
AI και Δημογραφικό της Εργασίας: Το Νέο Κοινωνικό «Πείραμα»
Η ραγδαία εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) δεν είναι απλώς τεχνολογικό φαινόμενο· είναι κοινωνικό και εκπαιδευτικό. Ο Οκτώβριος του 2025 συνοδεύτηκε από έρευνες και αναλύσεις που δείχνουν πως οι εταιρείες αξιοποιούν την ΑΙ όχι μόνο για να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους, αλλά, σε πολλές περιπτώσεις, και για να μειώσουν ή να επανασχεδιάσουν ρόλους, ιδιαίτερα αυτούς που απαιτούν ελάχιστη προϋπηρεσία και βασικές δεξιότητες – με άμεσες επιπτώσεις στη νέα γενιά εργαζόμενων.
Συγκεκριμένα, η πρόσφατη έρευνα από το Βρετανικό Ινστιτούτο Προτύπων (BSI) αναφέρει ότι περίπου το 41% των ηγετών επιχειρήσεων από επτά χώρες που ρωτήθηκαν σχετικά προτεραιοποιεί την επένδυση σε εργαλεία ΑΙ και έχουν ήδη μειώσει ή σχεδιάζουν να μειώσουν θέσεις εισαγωγικού επιπέδου. Σχεδόν το ένα τρίτο (31%) των ερωτηθέντων δήλωσε ότι ο οργανισμός τους εξετάζει λύσεις AI πριν εξετάσει το ενδεχόμενο πρόσληψης ενός ατόμου, με τα δύο πέμπτα να αναμένουν ότι αυτό θα συμβεί εντός 5 ετών. Οι ηγεσίες των επιχειρήσεων δίνουν προτεραιότητα στον αυτοματισμό μέσω της ΑΙ για να καλύψουν τα κενά δεξιοτήτων και να μπορέσουν να μειώσουν το εργασιακό κόστος αντί να εκπαιδεύουν τα νεότερα μέλη του προσωπικού.
Ενώ η ΑΙ αυξάνει τη συνολική παραγωγικότητα της οικονομίας, δεν εξασφαλίζει αυτόματα δίκαιες ευκαιρίες εισόδου για όλους. Η λεγόμενη Γενιά Ζ, δηλαδή οι εργαζόμενοι που γεννήθηκαν γύρω στο 2000, έρχονται αντιμέτωποι με νέα και σημαντικά εμπόδια εισόδου στην αγορά εργασίας. Η απώλεια παραδοσιακών entry-level ρόλων στερεί από πολλούς νέους τον χώρο μάθησης και πρακτικής εμπειρίας. Η «πρώτη δουλειά» που έδινε πρόσβαση σε επαγγελματικά δίκτυα και δεξιότητες τώρα συχνά αντικαθίσταται από αυτοματοποιημένα workflows ή από ρόλους που απαιτούν υψηλότερο υπόβαθρο τεχνολογικής εξειδίκευσης. Οι νέοι εργαζόμενοι κινδυνεύουν να χάσουν την πρώτη ουσιαστική ευκαιρία της ζωής τους, αυτή της επαγγελματικής αποκατάστασης.
Η Αντιστροφή του Ageism: Η Εμπειρία Αποκτά Νέο Βάρος
Τι γίνεται όμως με τους εμπειρότερους εργαζόμενους; Παρότι οι προκαταλήψεις στο θέμα της ηλικίας καλά κρατούν (το λεγόμενο ageism), φαίνεται ότι σταδιακά οι εμπειρότεροι εργαζόμενοι μπορεί να ωφεληθούν περισσότερο.
Μία ενδιαφέρουσα επίπτωση της μετάβασης είναι ότι η εμπειρία επανέρχεται στο προσκήνιο.Σε περιβάλλοντα όπου οι τεχνικές και επαναλαμβανόμενες εργασίες μπορούν να αυτοματοποιηθούν, η γνώση για το οικονομικό περιβάλλον, η εμπειρία στην επιχειρηματική λειτουργία και η ικανότητα κάποιου να κρίνει, να ερμηνεύει και να λαμβάνει υπεύθυνες αποφάσεις αποκτά υπεραξία – και συχνά αυτή ανήκει σε εργαζόμενους με μεγαλύτερη εργασιακή εμπειρία. Η ΑΙ, επομένως, αναδεικνύει την αξία της εμπειρίας αντί να την αντικαθιστά, εφόσον οι οργανισμοί επενδύουν σε διαγενεακή συνεργασία και σε κουλτούρες μάθησης.
Με άλλα λόγια, η AI ισοπεδώνει την παραδοσιακή πυραμίδα ηλικίας στην εργασία – και αυτό ανοίγει μοναδικές ευκαιρίες για τους πιο έμπειρους να ηγηθούν αντί να μένουν στο περιθώριο.
Για πρώτη φορά στην ιστορία, oι μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι έχουν στρατηγικό πλεονέκτημα.
Η Ελλάδα στο Μάτι του ΑΙ «Κυκλώνα»
Η Ελλάδα, μια από τις πλέον γερασμένες οικονομίες της ΕΕ, αντιμετωπίζει διπλή πρόκληση. Η νεανική ανεργία, παρά τη σταδιακή πτώση, παραμένει υψηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (πηγή: Eurostat). Και επιπλέον, το εκπαιδευτικό σύστημα παράγει δεξιότητες που δεν συναντούν τις ανάγκες της σύγχρονης οικονομίας.
Σύμφωνα με την έκθεση «Education at a Glance» (OECD, 2025) για την Ελλάδα, περίπου το 30% των πτυχιούχων προέρχεται από πεδία STEM, το 19% από επιχειρηματικές/διοικητικές/νομικές σπουδές και το 24% από ανθρωπιστικές/κοινωνικές επιστήμες και μέσα ενημέρωσης. Οι περίπου 69.000 εισακτέοι στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση φέτος δείχνουν τη σταθερή ζήτηση στην ελληνική κοινωνία για πανεπιστημιακές σπουδές, αλλά όχι απαραίτητα την ευθυγράμμιση με τις μελλοντικές ανάγκες της αγοράς εργασίας.
Και ενώ υπάρχει σημαντικός αριθμός φοιτητών στα πεδία STEM –σαφέστατα ένα πλεονέκτημα για την τεχνολογική μετάβαση μέσω ΑΙ–, μεγάλο ποσοστό μοιράζεται ακόμη και σήμερα σε τομείς με υψηλή εκπαιδευτική αξία (ανθρωπιστικές επιστήμες) που απαιτούν άλλου τύπου αναγνώριση και μεταδεξιότητες για να «συνεργαστούν» με την ΑΙ. Με την ΑΙ, ο ρόλος των ανθρωπιστικών επιστημών θα είναι κρίσιμος στο μέλλον. Όμως σήμερα δεν συνδέονται με τις νέες ανάγκες της αγοράς, με αποτέλεσμα οι νέοι να είναι διπλά ευάλωτοι: η τεχνολογία περιορίζει τις πρώτες ευκαιρίες εργασίας, το δε σύστημα επαγγελματικού προσανατολισμού οδηγεί σε κορεσμένα μονοπάτια.
Οι νέοι χρειάζονται επειγόντως προετοιμασία και εκπαίδευση για να μη μείνουν πίσω.
Αντιστροφή Ηλικιακής Ισχύος: Το Νέο «Αge Shift» στην Εργασία
Για πρώτη φορά στην ιστορία:
– Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι έχουν στρατηγικό πλεονέκτημα.
– Οι νέοι χρειάζονται επειγόντως προετοιμασία και εκπαίδευση για να μη μείνουν πίσω.
Η γενιά που μεγάλωσε σε μια εποχή μαζικής ψηφιοποίησης βρίσκεται αντιμέτωπη με τριπλή πρόκληση: την έλλειψη ευκαιριών για ουσιαστική εκπαίδευση μέσα από την εργασία, τον αυξανόμενο ανταγωνισμό όχι μόνο με άλλους ανθρώπους αλλά και με αλγορίθμους, και την ψυχολογική πίεση της συνεχούς σύγκρισης με πρότυπα υπεράνθρωπης απόδοσης που επιβάλλει η τεχνολογία.
Και εδώ γεννιέται η μεγάλη κοινωνική πρόκληση: η καινοτομία χρειάζεται τους νέους, αλλά η AI δυσκολεύει τα πρώτα βήματά τους.
Τι Πρέπει να Κάνει η Ελλάδα – Τώρα!
Για να μη δούμε μια «χαμένη γενιά», η χώρα πρέπει να κινηθεί σε 4 άξονες:
Εκπαίδευση ευθυγραμμισμένη με το AI μέλλον
Απαιτείται άμεσα ριζική αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού προγράμματος σε όλα τα επίπεδα σπουδών και σε όλα τα γνωστικά πεδία. Η ανανέωση αυτή πρέπει να περιλαμβάνει μαθήματα ψηφιακής δημιουργικότητας, ανάλυσης δεδομένων και εξοικείωσης με την ΑΙ ήδη από το Λύκειο, ώστε οι μαθητές να αποκτούν τις απαραίτητες δεξιότητες για το μέλλον. Παράλληλα, είναι αναγκαία η ενίσχυση των εργαστηρίων, των πρακτικών εφαρμογών και η στενότερη συνεργασία με επιχειρήσεις, ώστε η εκπαίδευση να συνδέεται άμεσα με την πραγματική αγορά εργασίας. Τέλος, η σύνδεση των επιστημών STEM με τις τέχνες και τις κοινωνικές επιστήμες, μέσα από το μοντέλο STEAM (Science, Technology, Engineering, Arts, Mathematics), θα προσφέρει πιο ολιστική και δημιουργική προσέγγιση στη μάθηση.
Μάθηση στην εργασία: γέφυρες αντί για κενά
Η μάθηση στην εργασία πρέπει να λειτουργεί ως γέφυρα και όχι ως κενό, ειδικά στη νέα εποχή της ΑΙ. Τα προγράμματα μαθητείας (apprenticeship) που αξιοποιούν εργαλεία AI μπορούν να προσφέρουν στους νέους ουσιαστικές ευκαιρίες ανάπτυξης δεξιοτήτων, ενώ οι εισαγωγικοί ρόλοι θα πρέπει να εστιάζουν περισσότερο στη μάθηση και στην απόκτηση εμπειρίας παρά στην απλή εκτέλεση καθηκόντων. Παράλληλα, η συνεργασία ανθρώπων και ΑΙ μέσα από το co-piloting μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα και να επιταχύνει την επαγγελματική εξέλιξη, δημιουργώντας ένα περιβάλλον όπου η τεχνολογία λειτουργεί ως σύμμαχος στη διαρκή εκπαίδευση και ανάπτυξη.
Καθοδήγηση καριέρας που βασίζεται σε δεδομένα
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός που βασίζεται σε δεδομένα αποτελεί πλέον αναγκαιότητα, καθώς επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση των δεξιοτήτων που ζητά η αγορά και βοηθά τους νέους να προσανατολιστούν σε εναλλακτικούς επαγγελματικούς δρόμους. Παράλληλα, η στρατηγική ενημέρωση για τα νέα αναδυόμενα επαγγέλματα, όπως ο data engineer, δίνει τη δυνατότητα στους εργαζόμενους να προετοιμαστούν έγκαιρα και να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της σύγχρονης αγοράς εργασίας.
Ενεργή στήριξη της νεανικής επιχειρηματικότητας
Η ενεργή στήριξη της νεανικής επιχειρηματικότητας είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση ενός δυναμικού και καινοτόμου οικοσυστήματος. Απαιτούνται κίνητρα που θα ενθαρρύνουν τη δημιουργία startups από τη γενιά Ζ και τους φοιτητές, καθώς και η παροχή πρόσβασης σε σύγχρονα εργαλεία ΑΙ, χρηματοδότηση και καθοδήγηση μέσω mentoring. Παράλληλα, η εξωστρέφεια και η διασύνδεση με διεθνή οικοσυστήματα αποτελούν βασικούς παράγοντες για την ανάπτυξη και την επιτυχία των νέων επιχειρηματικών εγχειρημάτων, προσφέροντας ευκαιρίες για ανταλλαγή γνώσεων, εμπειριών και δικτύωσης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ένα Παράθυρο Ευκαιρίας – Όχι Φόβου
Η επανάσταση της AI μπορεί να είναι είτε η μεγαλύτερη ευκαιρία για τις νεότερες γενιές είτε το μεγαλύτερο χάσμα στη σύγχρονη ιστορία της εργασίας.
Η επιλογή είναι δική μας.
Αν προετοιμάσουμε τα παιδιά μας με δεξιότητες δημιουργικότητας, εφευρετικότητας και προσαρμοστικότητας, αν τους δώσουμε πρόσβαση στα σωστά εργαλεία και σε ευκαιρίες μάθησης και αν χτίσουμε εμπιστοσύνη στην ανθρώπινη υπεραξία πάνω από τους αλγόριθμους, τότε η Ελλάδα μπορεί να πρωταγωνιστήσει στο νέο οικονομικό γίγνεσθαι. Αν επενδύσουμε τώρα, η Ελλάδα δεν θα φοβάται το μέλλον – θα το σχεδιάσει.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Τι δεν Μπορεί να Διαβάσει η AI στο Βιογραφικό σου;
