Δεν μιλάμε αρκετά για το AI. Το ξέρω, γουρλώσατε τα μάτια σας! Πώς μπορεί να λέω στ’ αλήθεια ότι δεν μιλάμε αρκετά για το AI μέσα στη φρενίτιδα που επικρατεί στις αγορές που καλπάζουν –αν όχι φουσκώνουν επικίνδυνα– στη βάση αυτής της τεχνολογίας; Πώς μπορεί να το λέω τη στιγμή που στα δημόσια φόρα «μπαίνει από το παράθυρο» η λέξη σε κάθε συζήτηση, σε κάθε πάνελ, σε κάθε τοποθέτηση; Πώς μιλάμε λίγο για το AI όταν στις παρέες καθημερινά υπάρχει κάποιος που θα μοιραστεί το τελευταίο «τρελό» που δοκίμασε ως power user του ChatGPT ή του Gemini – που ούτε ιδιαίτερα τρελό είναι, ούτε προσεγγίζει τις πραγματικές δυνατότητες των συγκεκριμένων εργαλείων;
Πώς μπορεί, λοιπόν, μέσα σε όλον αυτό το θόρυβο, να μη μιλάμε αρκετά για το AI;
Και όμως, δεν μιλάμε αρκετά για πραγματικά, ουσιαστικά use cases, σε διαφορετικούς κλάδους και σε διαφορετικές περιστάσεις. Εκείνα που δείχνουν τις σημερινές πρακτικές, αλλά πρωτοφανείς δυνατότητες των ήδη διαθέσιμων μοντέλων και εργαλείων για αύξηση της αποτελεσματικότητας και της παραγωγικότητας, μείωσης του κόστους και απόκτησης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Όχι στο μέλλον, όχι στην επανάσταση του «κάποια στιγμή», αλλά στο τι μπορεί να γίνει σήμερα.
Η αδυναμία υιοθέτησής της δεν είναι μόνο θέμα πόρων ή δεξιοτήτων. Είναι θέμα φαντασίας, κουλτούρας, ακόμη και αυτοπεποίθησης.
Δεν μιλάμε επίσης αρκετά για το πώς θα καταφέρουμε, ως χρήστες, να επωφεληθούμε τα μέγιστα από αυτό το κύμα που ήδη έχει μαζέψει ορμή και μπορεί να διαμορφώσει νέες προοπτικές αν μάθουμε να το χρησιμοποιούμε σωστά – ή να μας καταπιεί κανονικά, αν μείνουμε πίσω. Η αδυναμία υιοθέτησής της δεν είναι μόνο θέμα πόρων ή δεξιοτήτων. Είναι θέμα φαντασίας, κουλτούρας, ακόμη και αυτοπεποίθησης. Δεν έχουμε ακόμη χτίσει την πεποίθηση ότι μπορούμε να σταθούμε στην πρώτη γραμμή χρήσης.
Επίσης, δεν μιλάμε αρκετά για το πώς αυτά τα ατομικά, οργανωσιακά ή μικροοικονομικά πλεονεκτήματα θα μπορούσαν να μεταφραστούν πιο άμεσα σε μακροοικονομικά οφέλη – και γιατί, μέχρι στιγμής, αυτό δεν έχει συμβεί. Πού κολλάμε; Και τι θα γίνει σε επίπεδο μακροοικονομικών δεικτών όταν κάποιες οικονομίες «ξεκολλήσουν, ενώ κάποιες άλλες όχι;
Η συζήτηση γύρω από την εκρηκτική αυτή τεχνολογία θα έπρεπε να είναι fierce – πού βρισκόμαστε, πού πάμε, ποιες είναι οι συγκεκριμένες πολιτικές που θα διασφαλίσουν ότι δεν θα χάσουμε το τρένο;
Και κάπου εδώ παρατηρώ ότι λείπει αρκετά το ΑΙ στην πολιτική του διάσταση. Η πολιτική συζήτηση στην Ελλάδα παραμένει σε μεγάλο βαθμό εγκλωβισμένη σε μια ατζέντα του παρελθόντος. Όσα ακούγονται δημόσια συνήθως κινούνται μεταξύ εντυπωσιασμού, ευχολόγιων και επιφανειακής ρητορικής. Ενώ η συζήτηση γύρω από την εκρηκτική αυτή τεχνολογία θα έπρεπε να είναι fierce – πού βρισκόμαστε, πού πάμε, ποιες είναι οι συγκεκριμένες πολιτικές που θα διασφαλίσουν ότι δεν θα χάσουμε το τρένο;
Δεν μιλάμε αρκετά, επίσης, για το αν –και πώς– μπορεί η Ευρώπη να συναγωνιστεί τις ΗΠΑ και την Κίνα ως παραγωγός αυτής της τεχνολογίας. Και αν όχι, κατά πόσο η απόσταση που χρειάζεται να διανύσουμε είναι αδύνατο να καλυφθεί εγκαίρως, τι μπορούμε να κάνουμε για να επωφεληθούμε ως χρήστες; Υπάρχει κάποιο πλεονέκτημα στο να προσφέρεις ένα σταθερό, πιο σωστά ρυθμισμένο περιβάλλον; Η Έκθεση Draghi έθεσε εύστοχα το ζήτημα της ανταγωνιστικότητας και της τεχνολογικής κυριαρχίας.
Ίσως το πραγματικό στρατηγικό πλεονέκτημα θα βρεθεί λιγότερο στην «παραγωγή μοντέλων» και περισσότερο στη μαεστρία της χρήσης τους.
Αλλά ίσως πρέπει να τολμήσουμε να θέσουμε και κάτι που σπάνια λέγεται φωναχτά: ότι η Ευρώπη μπορεί να μη χρειάζεται –ή να μην μπορεί– να γίνει παραγωγός αιχμής σε όλες τις τεχνολογίες ταυτόχρονα. Ότι ίσως το πραγματικό στρατηγικό πλεονέκτημα θα βρεθεί λιγότερο στην «παραγωγή μοντέλων» και περισσότερο στη μαεστρία της χρήσης τους. Στο να γίνει η Ευρώπη ο πιο ώριμος χρήστης και ο πιο εποικοδομητικός ρυθμιστής της αξιοποίησης προηγμένων συστημάτων στην οικονομία, στην κοινωνία και στο κράτος. Είναι αυτό ήττα ή στρατηγική;
Δεν μιλάμε αρκετά ούτε για τους κινδύνους – που είναι πολλοί και ξεκινούν από τους καθημερινούς και απολύτως πρακτικούς μέχρι και τους υπαρξιακούς. Δεν γίνεται να λέμε ότι το εργαλείο αυτό θα φέρει μια άνευ προηγουμένου επανάσταση που θα αλλάξει την ανθρώπινη εμπειρία και, ταυτόχρονα, να σηκώνουμε τους ώμους αδιάφορα όταν τίθεται το ερώτημα πώς το ίδιο, δυνητικά πανίσχυρο, εργαλείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κακό.
Και τέλος, δεν μιλάμε αρκετά για το πώς θα δημιουργήσουμε εγκαίρως το πλαίσιο που θα ξεκλειδώσει με ασφάλεια την υπόσχεση αυτής της τεχνολογίας – η οποία ωριμάζει παράλληλα με άλλες, εξίσου καθοριστικές, σε μια κομβική στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία. Γιατί δεν ωριμάζει σήμερα μόνο η ΑΙ. Ωριμάζει η βιοτεχνολογία. Ωριμάζει η κβαντική υπολογιστική. Ωριμάζουν οι τεχνολογίες ενέργειας, από νέες μπαταρίες μέχρι πυρηνική σύντηξη μικρής κλίμακας, που, αν πετύχουν, θα ξαναγράψουν τον χάρτη της παραγωγής και της γεωπολιτικής ισχύος. Όλες αυτές οι τεχνολογίες κινούνται παράλληλα, τροφοδοτούν η μία την άλλη και δημιουργούν ένα σημείο καμπής που δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε με τη λογική του «θα δούμε».
Στην αθηΝΕΑ, σηκώνουμε το γάντι της συγκυρίας και ανοίγουμε τον δρόμο για φρέσκες ιδέες και οπτικές σε αυτόν τον θαυμαστό, καινούργιο κόσμο. Μέχρι το τέλος της χρονιάς θα φιλοξενήσουμε άρθρα και απόψεις που θέτουν ένα απλό –αλλά κρίσιμο– ερώτημα:
Θα μπορούσε το 2026 να είναι η χρονιά των low-hanging fruits για την εφαρμογή της ΑΙ; Αν ναι, ποια ακριβώς είναι αυτά; Σήμερα. Συγκεκριμένα. Πρακτικά.
Και αυτή είναι μόνο η αρχή. Γιατί αν δεν φέρουμε εμείς την κουβέντα στα σωστά της μέτρα, πολύ σύντομα η τεχνολογία θα προχωρήσει χωρίς εμάς.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Το Νέο Δημογραφικό: Η ΑΙ και το Μέλλον της Εργασίας
