Αυτό το καλοκαίρι θα μπορούσαμε να δοκιμάσουμε να διαβάσουμε μικροί και μεγάλοι «μαζί». Όχι παράλληλα, αλλά μαζί, με αφορμή βιβλία-κοινούς τόπους. Σε «αναγνωστικά ραντεβού» μέσα στη μέρα, που θα δημιουργούν τόπους σύνδεσης, εξερεύνησης, ανάπτυξης και, το πιο σημαντικό, ξεγνοιασιάς και γέλιου.
Τόποι που σιγά σιγά μπορούν να γίνουν αγαπημένοι προορισμοί, ανοιχτοί στην επικοινωνία, στο μοίρασμα, στο λάθος, στη φαντασία, στην κατάκτηση της γνώσης. Στιγμές που θα γίνουν πολύτιμες αναμνήσεις.
Ψάχνοντας τις λέξεις, στο μυαλό μου κολλάει η φράση «δημιουργικός χρόνος», φράση την οποία εγώ που μεγάλωσα σε μια τυπική ελληνική οικογένεια με το δίπολο φροντιστή-κουβαλητή ακόμα προσπαθώ να κατανοήσω. Δημιουργικός χρόνος ήταν όταν η μάνα απλώς ξάπλωνε δίπλα μου μέχρι να με πάρει ο ύπνος ή όταν μου ετοίμαζε αγαπημένες λιχουδιές – και ήταν, πράγματι, «χρόνος» –μετρώντας τον σήμερα– που με έμαθε πολλά, κι ας ήταν απογυμνωμένος από κανόνες, θεωρίες και λέξεις. Το παιχνίδι, το διάβασμα, από την άλλη, ήταν τόποι ολοδικοί μου. Ποτέ και κανείς δεν εισέβαλε εκεί.
Γι’ αυτό, αντί της έννοιας του «δημιουργικού χρόνου», περιγράφω αυτές τις κοινές αναγνωστικές εμπειρίες μικρών-μεγάλων με τον όρο «κοινοί τόποι», που στο δικό μου μυαλό φέρνει ευρυχωρία και ανοιχτοσύνη, αλλά και μια συνάντηση επί ίσοις όροις: στην εξερεύνηση ενός βιβλίου δεν υπάρχουν περισσότερο και λιγότερο έξυπνοι, δεν υπάρχουν χαρισματικοί και μετρήσιμες δεξιότητες, υπάρχουν μόνο αναγνώστες.
Οι γονείς θέλουν παιδιά χαρούμενα, υγιή και ικανά να γίνουν ανεξάρτητοι στοχαστές. Και το κοινό διάβασμα είναι ένα δυνατό καύσιμο για να τροφοδοτήσει το νεαρό μυαλό τους που αναπτύσσεται με ρυθμούς άπιαστους για τους μεγαλύτερους. Το να περνάμε χρόνο μαζί με τα παιδιά διαβάζοντας είναι κάτι που δεν αφορά απλώς τη μάθηση, αλλά και τη συναισθηματική και κοινωνική τους ανάπτυξη.
Στο μυαλό ενός παιδιού, ο εκρηκτικός συνδυασμός πραγματικότητας και απεριόριστης φαντασίας τροφοδοτεί την περιέργεια, δημιουργεί σκέψεις που διαμορφώνονται από την απορία, που με τη σειρά τους οδηγούν στα μονοπάτια της ανακάλυψης. Και είναι αυτή η περίοδος ταχείας ανάπτυξης του μυαλού τους που θέτει τα θεμέλια για τη μάθηση και την ανάπτυξη.
Αλλά πώς να δημιουργήσει κανείς αυτούς τους κοινούς τόπους; Πώς να συναγωνιστεί τους ψηφιακούς κόσμους αλλά και το παιχνίδι, αυτό καθαυτό; Πώς να κάμψει αντιστάσεις; Ακόμα και τη φυσική ροπή προς τις στιγμές ηρεμίας που όλοι αναζητάμε, μόνοι με τον εαυτό μας, και μας οδηγούν σε παράλληλες, μη εφαπτόμενες δραστηριότητες; Κανείς δεν μπορεί να στερήσει από κανέναν αυτές τις πολύτιμες στιγμές, όμως πολύτιμες είναι και εκείνες που, εξερευνώντας μαζί με τα παιδιά τον κόσμο, κερδίζουμε, εκτός από όλα όσα αναφέρθηκαν ήδη, και έναν τρόπο να θυμηθούμε αυτά που έχουμε ξεχάσει ή και τρόπους ανάγνωσης που επίσης έχουμε ξεχάσει.
Σε αυτό το άρθρο, ή μάλλον στις προτάσεις κοινής ανάγνωσης που ακολουθούν, δεν περιλαμβάνονται βιβλία μυθοπλασίας, αλλά βιβλία εξερεύνησης, βιβλία γνώσης, ώστε τόσο ο γονιός όσο και το παιδί να μοιραστούν μια κοινή εμπειρία ανακάλυψης και μαζί να δημιουργήσουν έναν κόσμο πληροφοριών που μπορούν να αξιοποιούν διαχρονικά.
Είναι βιβλία που απευθύνονται σε μικρούς και μεγάλους, γιατί τα μυστήρια της ζωής είναι αμέτρητα και είναι όμορφο να τα ανακαλύπτεις με παρέα.
Σκέψου Πίσω από τις Λέξεις | Tracey Turner | Eκδόσεις Διόπτρα
Τι σημαίνει καπιταλισμός και τι φασισμός; Ποια η σημασία των λέξεων σεξισμός, παγκοσμιοποίηση, αναρχία, σουρεαλισμός; Με εντυπωσιακή εικονογράφηση και απλά λόγια, το βιβλίο αυτό περιγράφει σημαντικές έννοιες και ιδέες από την επιστήμη, τη φιλοσοφία, την πολιτική και την τέχνη που έχουν διαμορφώσει την οπτική μας για τον κόσμο. Για παιδιά από 10 ετών
• Εικονογράφηση: Tequitia Andrews | Μετάφραση: Νοέλα Ελιασά
Το Μυστήριο της Ζωής | Jan Paul Schutten | Εκδόσεις Κάτοπτρο
Τι υπάρχει πέρα από την άκρη του Σύμπαντος; Ποια είναι η πραγματική ηλικία της Γης; Γιατί δεν γεννιόμαστε από αβγά; Τι είναι το DNA και γιατί στις αστυνομικές σειρές συζητούν όλοι για αυτό; Γιατί μοιάζει η οπλή ενός αλόγου με ανθρώπινο χέρι; Γιατί παθαίνουμε λόξιγκα και γιατί ανατριχιάζουμε; Είναι αλήθεια ότι όλοι μας καταγόμαστε από τον Τζένγκις Χαν; Μήπως στις φλέβες μας ρέει αίμα ανθρώπων του Νεάντερταλ; Πώς θα μοιάζουν τα μακρινά εγγόνια μας; Στο βιβλίο περιλαμβάνονται αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα που απαντιούνται με έξυπνο και διασκεδαστικό τρόπο. Για παιδιά από 11 ετών
• Μετάφραση: Παναγιώτης Δεληβοριάς
Δώσε μου μια Mπουκιά – Πεντανόστιμες Iστορίες Φαγητού | A. Mizielińska – D. Mizieliński – N. Baranowska | Eκδόσεις Πατάκη
Χίλιες γεύσεις από όλο τον κόσμο. Ένα τεράστιο ταξίδι στα ίχνη πιάτων και υλικών σε ένα άλμπουμ γεμάτο πληροφορίες και πεντανόστιμες συνταγές. Από πού προέρχονται το καλαμπόκι, το σιτάρι και οι πατάτες; Τι τρώνε εδώ και αιώνες στην Τουρκία, την Ιταλία ή τη Νιγηρία; Πώς φτιάχνουμε την ισπανική κρύα ντοματόσουπα ή τις βραζιλιάνικες πραλίνες; θα επισκεφτείτε 26 χώρες από πέντε ηπείρους και θα γνωρίσετε πάμπολλες λιχουδιές και θα καταλάβετε πόσο πολύ συνδέεται το φαγητό με την ιστορία, την κουλτούρα και τη φύση της χώρας στην οποία παρασκευάστηκε για πρώτη φορά. Για παιδιά από 7 ετών
• Μετάφραση: Ναταλία Σκανδάλη
Μέλισσες | Wojchiech Grajkowski | Εκδόσεις Μικρή Σελήνη
Ένα ξεχωριστό βιβλίο, αφιερωμένο στις μέλισσες. Δίνοντας έμφαση στην αισθητική της εικόνας και σε συνδυασμό με άκρως ενδιαφέροντα επιστημονικά κείμενα, πρόκειται για ένα όμορφο picture book για ατελείωτο χάζι. Θα μάθετε την ιστορία του εντόμου, τη βιολογία του, τον τρόπο ζωής του, αλλά και τη δουλειά του μελισσοκόμου, τα εργαλεία και τις τεχνικές, ακόμα και τα δεκάδες είδη μελιού που υπάρχουν ανά τον κόσμο. Για παιδιά από 5 ετών
• Εικονογράφηση: Piotr Socha | Μετάφραση: Μαριάννα Ψύχαλου
Παιδιά, Χωράει Όλη η Αρχαιότητα στο Ασανσέρ; | Θεόδωρος Παπακώστας | Key Books
Ποιος ήταν ο μεγαλύτερος υπερήρωας του αρχαίου κόσμου; Ποια τεράστια παλάτια χάθηκαν για αιώνες και ξαναβγήκαν στο φως; Γιατί μας πηγαίνουν εκδρομή στον Παρθενώνα; Πώς ένα γαϊδουράκι έγινε ήρωας και το δόξασε όλη η αρχαία Αθήνα; Ποιο ήταν το πιο διάσημο αίνιγμα της αρχαιότητας; Με αυτό το βιβλίο θα ταξιδέψετε εύκολα, γρήγορα και απλά σε κόσμους αρχαίους και θα καταλάβετε γιατί η αρχαιολογία είναι τόσο συναρπαστική. Το bestseller του Θεόδωρου Παπακώστα «Χωράει Όλη η Αρχαιότητα στο Ασανσέρ;» για πρώτη φορά σε ειδική έκδοση για παιδιά.
Ζήτω οι Ολυμπιακοί Αγώνες! | Hervé Le Gof | Εκδόσεις Φουρφούρι
Το λιοντάρι, η καμηλοπάρδαλη και όλα τα γρήγορα, δυνατά και πανέξυπνα ζωάκια της ζούγκλας δεν μπορούν παρά να διεξάγουν τους δικούς τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ποιος θα πετάξει το ακόντιο πιο μακριά; Και ποιος θα τρέξει πιο γρήγορα απ’ όλους; Μήπως η πίστη και η φιλία είναι πιο σημαντικές αρετές για τη νίκη από την αντιπαλότητα και τον ανταγωνισμό; Ένα βιβλίο για την αξία της φιλίας και του συναγωνισμού, με αναφορά στην ιστορία και τη σημασία των Ολυμπιακών Αγώνων, καθώς κι ένα μικρό αφιέρωμα στις πιο αξιολάτρευτες μασκότ των αγώνων όλων των εποχών. Για παιδιά 3-6 ετών
• Μετάφραση: Λαμπριάνα Οικονόμου
Σκύλοι από τους Αρχαίους Χρόνους | Πάνος Βαλαβάνης | Εκδόσεις Πρώτη Ύλη
Μοναδική στο είδος της μελέτη για τον πιο πιστό φίλο του ανθρώπου, τον σκύλο. Το βιβλίο του αρχαιολόγου και ομότιμου καθηγητή Πανεπιστημίου Πάνου Βαλαβάνη αποτελεί μια βαθιά έρευνα στους αρχαίους χρόνους μέσα από κείμενα και πηγές και απαντάει σε ερωτήματα, όπως: Γιατί ο σκύλος θεωρείται ο παλαιότερος φίλος του ανθρώπου; Ποιες ράτσες υπήρχαν στην αρχαία Ελλάδα; Τι μας λένε σχετικά οι περίπου 1.300 παραστάσεις σκύλων στα αγγεία και τα 9 βασιλικά κυνηγόσκυλα στην τοιχογραφία της Βεργίνας; Ήταν οι αρχαίοι Έλληνες φιλόζωοι και τι ονόματα έδιναν στα σκυλιά τους; Γιατί εμφανίζονται τόσο συχνά στα παιδικά επιτύμβια μνημεία;
• Εικονογράφηση: Χαρά Μαραντίδου
Βρες τον Ένοχο! | Paul Martin | Εκδόσεις Πατάκη
Βιβλιοπαιχνίδι με 17 μυστήρια σε 17 ευφάνταστα περιβάλλοντα, τα οποία καλείστε να λύσετε σε ρόλο ντετέκτιβ. Αφού παρατηρήσετε προσεκτικά την εξωτερική όψη κάθε κτιρίου, διαβάσετε τις δηλώσεις των θυμάτων, των μαρτύρων και των υπόπτων, διπλώσετε τις σελίδες ώστε να ερευνήσετε και το εσωτερικό κάθε κτιρίου και στη συνέχεια λύσετε τον γρίφο συνδυάζοντας τις ενδείξεις που σας παρέχονται, θα έχετε ολοκληρώσει την έρευνά σας, διαλευκάνει το μυστήριο και εντοπίσει τους ενόχους. Για παιδιά από 8 ετών
• Εικονογράφηση: Guillaume Decaux | Μετάφραση: Φίλιππος Μανδηλαράς
Ο Ελύτης για Παιδιά | Ιουλίτα Ηλιοπούλου | Εκδόσεις Ίκαρος
Η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου δημιουργεί ένα εικονογραφημένο βιβλίο για τον Οδυσσέα Ελύτη, με το οποίο προσφέρει έναν άλλον τρόπο μύησης των παιδιών στη μαγεία, τις ιδέες και τα σύμβολα της ποίησης του μεγάλου Έλληνα ποιητή.
Η συγγραφέας αφηγείται με τρόπο ευχάριστο τη ζωή του ποιητή, δίνοντας πληροφορίες για τον ίδιο, την ποίηση και τον κόσμο στον οποίο μεγάλωσε. Στο κείμενο παρεμβάλλονται ποιήματα και πεζά αποσπάσματα του Οδυσσέα Ελύτη καθώς και δικά του εικαστικά και φωτογραφίες. Στις τελευταίες σελίδες προτείνεται πλειάδα δραστηριοτήτων, βασισμένες στο έργο του. Για παιδιά από 7 ετών
12 Μυθο-ιστορίες για την Κύπρο | Ελένη Σβορώνου | Εκδόσεις Καλέντη
Στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, της Ασίας, της Ευρώπης και της Αφρικής, εκατομμύρια χρόνια πριν, αναδύθηκε από τα βάθη της ταραγμένης θάλασσας ένα κομμάτι γης που έμελλε να γίνει, λόγω θέσης και πλούτου, η Ωραία του Κόσμου της Μέσης Ανατολής. Η Κύπρος. Ένα «χρυσοπράσινο φύλλο ριγμένο στο πέλαγος». Μια γροθιά με τον δείκτη προτεταμένο…
Η συγγραφέας μας ταξιδεύει στον χρόνο και στον τόπο της Μεγαλονήσου, με αφορμή τη συμπλήρωση των 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο (1974). Για παιδιά από 8 ετών
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
