#BraveNewIslands: Εργαστήρια Καινοτομίας τα Νησιά μας

Νησιά. Για κάποιους το σπίτι τους, η κοινωνία στην οποία ζουν. Για άλλους προορισμοί απόδρασης, χαλάρωσης, περιπέτειας.

Νησιά. Είτε ζει κάποιος σε αυτά είτε τα επισκέπτεται ως τουρίστας, κανείς τους δεν αμφισβητεί ότι είναι τα διαμάντια της χώρας. Μικρά, μεγάλα, άσπρα, πολύχρωμα στη μέση του απέραντου γαλάζιου δίνουν το καλύτερο στίγμα της Ελλάδας.

Ποιες είναι, όμως, οι συνθήκες στα νησιά μας σήμερα; Μπορούν να είναι, παράλληλα, ζωντανά εργαστήρια που θα παράγουν γνώση και τεχνογνωσία, σε τομείς όπως η ενέργεια, οι μεταφορές, η κυκλική οικονομία, η χρήση τεχνολογιών αιχμής; Τα ελληνικά νησιά μπορούν να γίνουν έξυπνα;

O νέος κύκλος του #BraveNewGreece με τους 12 θεματικούς άξονες κάνει πρεμιέρα στον ΑΝΤ1 το Σάββατο 29 Ιουνίου στις 15:00 με το #BraveNewIslands να μας δίνει την πιο δροσερή αλλά και μια από τις πιο αισιόδοξες νότες για την Ελλάδα που ονειρευόμαστε.

Γιώργος Χατζημάρκος | Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου

Βιωσιμότητα Πάνω στο Κύμα

«Κάθε εποχή βγάζει τις δικές της προτεραιότητες στην επιφάνεια. Τώρα ζούμε, κατά τη δική μου γνώμη, στην ιστορική περίοδο της αστάθειας και της αβεβαιότητας. Δημοσιονομική αβεβαιότητα, γεωπολιτική αβεβαιότητα και αγωνίες μαζί. Tώρα περιβαλλοντική, κλιματική.

Τα νησιά, μέσα σε όλο αυτό το νέο περιβάλλον, αναδεικνύονται ως πρωταγωνιστές μιας προσπάθειας και μιας διαδικασίας εξόδου. Στο δικό μου μυαλό είναι εργαστήρια. Γιατί είναι μικρά οικοσυστήματα στα οποία μπορείς στην πράξη να δοκιμάσεις νέες τεχνολογίες», λέει, εισάγοντάς μας στο περιεχόμενο του επεισοδίου, ο Γιώργος Χατζημάρκος, Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου.

Αλήθεια είναι πώς ο τουρισμός αναδεικνύεται σε βασική πηγή εισοδήματος για τις οικονομίες των νησιών, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ανάπτυξη, ακόμη και σε δύσκολές περιόδους για την ελληνική οικονομία, όπως η περίοδος της κρίσης; Και πώς τα νησιά ανταποκρίνονται στην κλιματική κρίση;

«Ο κυριότερος παράγων αυτής της εξίσωσης είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Είναι οι κάτοικοι οι ίδιοι», επισημαίνει ο κ. Γιώργος Χατζημάρκος ενώ, αναφερόμενος στα νησιά του Νότιου Αιγαίου, εξηγεί: «Θέλαμε να τα κάνουμε ένα μεγάλο hub αειφορίας και νομίζω ότι βήμα βήμα πλησιάζουμε αυτό τον στόχο με έναν ρυθμό που δεν μοιάζει ελληνικός».

Ο τρόπος με τον οποίο εξελίσσονται κάποια ελληνικά νησιά αποτελεί πρότυπο για τους ξένους. Ωστόσο, όπως εξηγεί ο Sebastian Ebel, CEO της TUI Group, «πιστεύουμε ότι πρέπει να αλλάξει ο τουρισμός. Κυρίως ως προς τη βιωσιμότητα, τα καύσιμα. Πρέπει όμως να ασχοληθούμε και με την αποκαλούμενη κοινωνική βιωσιμότητα. Είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να καταφέρουμε να έχουμε ένα “πράσινο” ξενοδοχείο και οι ντόπιοι να βλέπουν το όφελος από αυτόν τον τουρισμό».

Sebastian Ebel | Διευθύνων Σύμβουλος, TUI Group

Πώς θα προχωρήσουμε προς τη βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών μας και κατά συνέπεια τον βιώσιμο τουρισμό; «Το κλειδί βρίσκεται στις συνεργασίες μεταξύ διαφορετικών τομέων», τονίζει η Cheryl Novak, Research Associate του ELIAMEP & Sustainability Expert, ενώ ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος επισημαίνει χαρακτηριστικά: «Δημόσιος και ιδιωτικός τομέας όχι μόνο μπορούν να πάνε μαζί, αλλά, όποτε το έχουν πετύχει, ο πρώτος ωφελημένος είναι η ίδια η κοινωνία».

Τα Καλά Παραδείγματα Είναι Εδώ

Αν θέλουμε ευτυχή παραδείγματα τέτοιων συμπράξεων δεν χρειάζεται παρά να στρέψουμε το βλέμμα στη Χάλκη.

«Πρόκειται για το πρώτο GR-eco Island της χώρας. Μια πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης, μέσω του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, να μετατρέψει τα μικρά νησιά της Ελλάδας σε βιώσιμους και αειφόρους προορισμούς όσον αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων, των υδάτων, των λυμάτων και φυσικά των ενεργειακών αναγκών», λέει ο Άγγελος Φραγκάκης, Δήμαρχος Χάλκης.

Μαριάννα Σκυλακάκη | FOUNDER & CEO, ΑΘΗΝΕΑ & Άγγελος Φραγκάκης | Δήμαρχος Χάλκης

Τα παραδείγματα των νησιών που πορεύονται με στόχο τη βιωσιμότητα είναι αρκετά. Κι αν η Χάλκη είναι η πρώτη, λίγο βορειότερα, στην κοντινή Τήλο, η πράσινη μετάβαση και η κυκλική οικονομία γίνονται πράξη μέσα από άλλο ένα φιλόδοξο project.

«Η Τήλος, το 2012 που ανέλαβα εγώ Δήμαρχος, αντιμετώπιζε αρκετά χρόνια ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα, της ομαλής ηλεκτροδότησης. Τότε συνεργαστήκαμε με το ΤΕΙ Πειραιά –τώρα πια είναι Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής– και καταθέσαμε ολοκληρωμένη πρόταση για την ομαλή ηλεκτροδότηση του νησιού με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», εξηγεί η Μαρία Καμμά, Δήμαρχος Τήλου, και συνεχίζει: «Αυτό το πρόγραμμα κατατέθηκε στο τέλος στο Horizon Euronews. Το έργο ονομάστηκε Τήλος Project. Βγήκε πρώτο ανάμεσα σε 83 προτάσεις. Και έτσι φτιάχτηκε ο πρώτος υβριδικός σταθμός στην Ευρώπη. Αυτό είχε μεγάλη απήχηση παγκοσμίως. Το νησί μας κέρδισε 4 ευρωπαϊκά βραβεία γι’ αυτό το έργο».

Μαρία Καμμά | Δήμαρχος Τήλου

Υπερτουρισμός

Αν αναρωτιέστε για το αρμονικό «πάντρεμα» βιωσιμότητας και τουρισμού χρειάζεται ίσως να αποσαφηνιστούν ορισμένα πράγματα. Πώς εισέρχεται σε όλη αυτή τη συζήτηση η έννοια του υπερτουρισμού, την οποία ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού ορίζει ως «την επίδραση του τουρισμού σε έναν προορισμό ή τμήματά του, που επηρεάζει υπερβολικά την αντίληψη ποιότητας ζωής των πολιτών και την ποιότητα των εμπειριών των επισκεπτών με ιδιαιτέρως αρνητικό τρόπο»;

«Οι κανονισμοί και η πολιτική της ΕΕ μας ενθαρρύνουν να λάβουμε υπόψη τη φέρουσα ικανότητα που έχει ο τόπος και οι άνθρωποί του», λέει η Cheryl Novak.

«Όταν εξετάζουμε την υπάρχουσα ξενοδοχειακή υποδομή, διαπιστώνουμε πιέσεις που σχετίζονται με την αδυναμία των τοπικών υποδομών να ανταποκριθούν στην έντονη ζήτηση νερού, ηλεκτρικού ρεύματος, στέγης για τον τοπικό πληθυσμό. Χρειαζόμαστε μια ολιστική προσέγγιση και πρέπει να διατηρήσουμε το περιβάλλον στο επίκεντρο της λήψης των αποφάσεών μας» συμπληρώνει.

Cheryl Novak | Research Associate του ELIAMEP & Sustainability Expert

Πολλοί, τελευταία, μιλούν για υπερτουρισμό και για τα προβλήματα που αυτός δημιουργεί στις τοπικές κοινωνίες, άλλοι διατείνονται πως όλη η συζήτηση, σε ό,τι αφορά το σύνολο των ελληνικών νησιών, είναι αποπροσανατολιστική.

Ίσως, λοιπόν, μια απάντηση στο debate περί υπερτουρισμού στα ελληνικά νησιά να βρίσκεται στην πιο ισορροπημένη αξιοποίησή τους. Να βρίσκεται στην προσπάθεια να έχουμε μεγαλύτερη διασπορά των επισκεπτών σε διαφορετικούς προορισμούς. Μεγαλύτερη διασπορά της επισκεψιμότητας σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, ιδιαίτερα σε μια χώρα όπως η Ελλάδα που μπορεί να υποστηρίξει κάτι τέτοιο από πλευράς κλίματος και καιρικών συνθηκών.

Η Νησιωτική Κουλτούρα στο Πιάτο μας

Όπως και να έχει, η βιώσιμη ανάπτυξη συνδέεται, επίσης, με την καλύτερη αξιοποίηση του τοπικού γαστρονομικού πλούτου.

«Εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια εργαζόμαστε πάνω στην κουζίνα του Αιγαίου και το σήμα της κουζίνας του Αιγαίου, το οποίο ξεκίνησε από τη Ρόδο», εξηγεί ο Γιώργος Χατζημάρκος. «Η γαστρονομία είναι παράδοση, είναι ιστορία, είναι έθιμα, κάθε πιάτο έχει μέσα την ιστορία ενός λαού. Έχουμε υπηρετήσει και τον τίτλο της Γαστρονομικής Περιφέρειας της Ευρώπης με πάρα πολύ μεγάλη επιτυχία από το 2019. Τα τελευταία 7 χρόνια, μάλιστα, έχουμε πετύχει να εκλέξουμε τρεις φορές young chef της Ευρώπης ένα νεαρό νησιώτη», ολοκληρώνει ο κ. Χατζημάρκος.

Τα ελληνικά νησιά και ο τουρισμός τους βρίσκονται σε σταθερά εξελικτική πορεία και ανάπτυξη, ενώ παράλληλα αντιπροσωπεύουν την ηλιόλουστη πλευρά της οικονομίας μας. Ταυτοχρόνως μπορούν να είναι και τόπος προσέλκυσης ψηφιακών νομάδων.

Και όπως επισημαίνει ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, «Τα νησιά θα έρθουν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος ως τόποι ζωής. Πιστεύω ότι και πάρα πολύς κόσμος από την κεντρική και τη βόρεια Ευρώπη θα προσπαθήσει να αποκτήσει κατοικία και να χτίσει τη δική του ζωή με έναν τρόπο που να μπορεί να περνάει τουλάχιστον ένα εξάμηνο και παραπάνω κατά τη διάρκεια της χρονιάς στα νησιά μας».

#BraveNewGreece: Μια Εκπομπή για το Μέλλον… Σήμερα!

Το #BraveNewGreece είναι μια τηλεοπτική σειρά για την Ελλάδα που έρχεται. Ένα docuseries για ένα μέλλον όπου άνθρωπος, φύση και τεχνολογία συνυπάρχουν αρμονικά.

Τα 16 25λεπτα explainers της πρώτης σεζόν, σε παραγωγή αθηΝΕΑς και ελc productions, αποτελούν μια βιβλιοθήκη γνώσης για να καταλάβουμε καλύτερα τι μας περιμένει. Πλούσια, γρήγορα και καλειδοσκοπικά, με ξεναγό τη Μαριάννα Σκυλακάκη, δίνουν βήμα σε κορυφαίους ειδικούς, επιστήμονες, thought-leaders και innovators, οι οποίοι μιλούν για τις νέες τάσεις που θα διαμορφώσουν το αύριο.

Γιατί το μέλλον δεν είναι εκεί μόνο για να μας προβληματίζει. Είναι εκεί για να μας προκαλεί ενθουσιασμό. Να μας κάνει να ονειρευόμαστε νέα όρια για το τι είναι εφικτό. Για το πώς θα κάνουμε καλύτερη τη ζωή μας. Αρκεί να το καταλάβουμε καλύτερα. Αρκεί να δούμε πώς θα προκύψει, μέσα από τις αντιθέσεις και τις αντιφάσεις της Ελλάδας του σήμερα.

• Το επεισόδιο #BraveNewIslands τoυ β’ κύκλου της τηλεοπτικής εκπομπής #BraveNewGreece θα μεταδοθεί σε πρώτη προβολή, το Σάββατο 29 Ιουνίου στις 15:00, στον ΑΝΤ1.

Με την ευγενική υποστήριξη της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.

Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου είναι μία από τις δεκατρείς διοικητικές περιφέρειες της Ελλάδας. Περιλαμβάνει τα νησιωτικά συμπλέγματα της Δωδεκανήσου και των Κυκλάδων, με έδρα την Ερμούπολη της Σύρου. Η Περιφέρεια έχει συνολική έκταση 5.286 τετραγωνικών χιλιομέτρων και καλύπτει το 4% της συνολικής έκτασης της χώρας. Καταλαμβάνει την περιοχή που ορίζεται από το Βόρειο Αιγαίο, την ανατολική Στερεά Ελλάδα, την Κρήτη, και τα μικρασιατικά παράλια.