Οι διακοπές στη Βόρεια Εύβοια ήταν προγραμματισμένες από τις αρχές Ιουνίου. Πολύ πριν από τις καταστροφικές πυρκαγιές. Τότε που όλα ήταν καταπράσινα και μια βόλτα προς την Αγία Άννα, τα Βασιλικά και το Πευκί γέμιζε τα πνευμόνια οξυγόνο και το βλέμμα ομορφιά. Το εφιαλτικό δεκαήμερο στο βόρειο τμήμα του νησιού από τις αρχές του Αυγούστου φάνηκε να συμπαρασύρει και τη δική μου ανάπαυλα.
Παρότι οι διακοπές θα άρχιζαν από τις 16 Αυγούστου, όταν πια η πύρινη λαίλαπα είχε περάσει, σκέφτηκα πως δεν είχε κανένα νόημα να πάω στα καμένα. Το σκέφτηκα και στραβομουτσούνιασα. Μετά ντράπηκα με τη σκέψη μου. “Το δάσος αφανίστηκε, τα ζώα κάηκαν ζωντανά, οι άνθρωποι έζησαν εφιαλτικές ώρες και έχασαν τις περιουσίες τους κι εγώ το χαβά μου! Ντροπή!”, είπα.
Μετά ένα μήνυμα έφτασε στο κινητό μου: “[…] Στο Πευκί έχει καθαρίσει το τοπίο και προσπαθούμε να μπούμε στους κανονικούς ρυθμούς μας… Στηρίξτε μας με την παρουσία σας.” Ετοίμασα τη βαλιτσούλα μου και αναχώρησα. “Αν έστω έτσι μπορώ να βοηθήσω, θα πάω”, σκέφτηκα. Και χάρηκα με τη σκέψη μου.
Το Καμένο Δάσος
Σχεδόν μέχρι την Αγία Άννα η διαδρομή ήταν, όπως πάντα, υπέροχη. Πυκνή βλάστηση, καταπράσινα θεόρατα δέντρα που σε αρκετά σημεία σχηματίζουν φυσικούς διαδρόμους καθώς οι κορυφές των πεύκων στη αριστερή και τη δεξιά πλευρά του δρόμου ενώνονται, αναζωογονητικό οξυγόνο. Μετά, όλα σκοτεινιάζουν. Το πράσινο γίνεται μαύρο. Πίσσα. Μαύρα δέντρα με μαύρα κλαδιά, μαύροι κορμοί πεσμένοι στην άκρη του δρόμου πάνω από τις στάχτες.
Μαύρο παντού. Μαύρο και, πού και πού, ένα κίτρινο/ώχρα χρώμα στα φύλα των δέντρων που δεν λαμπάδιασαν. Και μυρωδιά. Τέσσερις μέρες μετά από τη λήξη των πυρκαγιών το δάσος μύριζε κάρβουνο. Μια μυρωδιά που προκαλούσε τσούξιμο στο λαιμό κι ένα θέαμα που δημιουργούσε σφίξιμο στην καρδιά.
Η Εκκένωση
Το Πευκί έχει τέσσερα και βάλε χιλιόμετρα παραλία, καθαρά νερά, νόστιμο φαγητό και, συνήθως, πολύ κόσμο. Ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβέρνες, μπαρ και ζαχαροπλαστεία είναι γεμάτα. Συνήθως. Φέτος, δεν ήταν. Για την ακρίβεια, ο κόσμος, κουρασμένος κι από τους περιορισμούς της πανδημίας, διψούσε για διακοπές. Μέχρι τον Ιούλιο κατέφτανε (και) στη Βόρεια Εύβοια, οι κρατήσεις καταλυμάτων για τον Αύγουστο άγγιζαν το 100%. Όταν ξέσπασαν ο φωτιές και όσο πλησίαζαν προς το Πευκί, ο τόπος άδειασε από τουρίστες.
Ο τουρισμός… εκκενώθηκε! Οι τουρίστες “εξαφανίστηκαν”. “‘Έφυγαν όλοι”, λέει η τουριστική πράκτορας και ξενοδόχος κυρία Δόμηνα Χατζηαθανασίου. “Προσωπικά είχα γύρω στους 400 με 500 τουρίστες Σέρβους που είχαν έρθει για διακοπές με λεωφορεία και δεν μπορούσαν να φύγουν. Καταφέραμε με τον Δήμαρχο Ιστιαίας Γιάννη Κοντζιά να βρούμε να τους μεταφέρουμε μέχρι τα λουτρά της Αιδηψού.”
Το Πευκί όμως δεν ερήμωσε. Καθώς είναι παραθαλάσσιο μέρος και διαθέτει λιμάνι, θεωρήθηκε ως το πιο ασφαλές για διαφυγή από τις ανεξέλεγκτες φωτιές. Όσοι από τους κατοίκους των γύρω χωριών, κυρίως ηλικιωμένοι, μικρά παιδιά και γυναίκες, αποφάσισαν, όπως τους συστήθηκε μέσω του 112, να εκκενώσουν τον τόπο τους, κατέληξαν εκεί. Φοβισμένοι και απελπισμένοι.
“Όταν λάβαμε το μήνυμα εκκένωσης”, λέει η κυρία Δόμηνα Χατζηαθανασίου, “έπρεπε να σκεφτώ πώς θα μεταφέρω τον πατέρα μου, που έχει κινητικά προβλήματα, και τα παιδιά μου, πώς θα σώσουμε τις επιχειρήσεις μας… Άρπαξα λίγα χρήματα που είχαμε και φύγαμε. Προς στιγμήν, και μπορεί να με χαρακτηρίσετε γραφική μ΄αυτό που θα πω, σκέφτηκα να πάρω και μια εικόνα της Παναγίας μαζί μου… Μετά, την άφησα για να φυλάει το σπίτι! Κατέβαινα τις σκάλες, κλαίγοντας”.
Το μέγεθος του φόβου σε τέτοιες καταστάσεις ούτε μεταφέρεται, ούτε αποτυπώνεται. Μονάχα αμυδρά μπορεί να αντιληφθεί κάποιος πόση αγωνία έχει ο κίνδυνος να καταστραφεί η ζωή σου.
“Έβλεπα παιδιά και ηλικιωμένους ανθρώπους να μπαίνουν μέσα στα καράβια με αποπνικτική ατμόσφαιρα χωρίς να ξέρω τι θα συμβεί την επόμενη στιγμή και νόμιζα ότι ήμουν στην κόλαση”, συμπληρώνει η ξενοδόχος κυρία Νικολέττα Χατζηαθανασίου.
“Κάποια στιγμή σήκωσα το βλέμμα μου και είδα το έντονο πορτοκαλί χρώμα του ουρανού, μέσα από την κάπνα και χωρίς να μπορώ να ανασάνω σωστά. Νομίζαμε πως η φωτιά ήταν μακριά από το Πευκί εκείνη την ώρα, αλλά δεν ήταν. Είχε φτάσει, όπως είναι φανερό πια, στον λόφο πάνω από την παραλία. Ευτυχώς που δεν το κατάλαβα τότε. Θα είχα πάθει πανικό”.
Ο Θυμός
Η εικόνα που αντίκρισα φτάνοντας στο Πευκί ήταν ετεροχρονισμένη. Σαν το καλοκαίρι μόλις να άρχιζε. Οι ντόπιοι στα πόστα τους, οι τουρίστες λίγοι, περισσότερες από τις μισές ξαπλώστρες της ατελείωτης παραλίας άδειες, οι ταβέρνες και τα μπαρ μισογεμάτα, η περίφημη και ρομαντική περατζάδα με λίγες οικογένειες κατά κύριο λόγο να περιφέρονται απ΄άκρη σ’ άκρη και να χαζολογάνε στην υπαίθρια αγορά με τα φρεσκοψημένα καλαμπόκια, τα τσίπουρα και τα μέλια.
Αρχικά, με το ξέσπασμα των πυρκαγιών, οι ακυρώσεις των κρατήσεων στα ξενοδοχεία έφτασαν το 100%. Μετά, δειλά δειλά, άρχισαν κάποιες αφίξεις. Ενδεχομένως κάποιοι να ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα μέσω ΜΜΕ των ντόπιων να στηρίξουν τη Βόρεια Εύβοια. Ίσως κάποιοι άλλοι να στήριζαν έτσι κι αλλιώς τον τόπο. Υπάρχουν άνθρωποι, όπως η Ευβοιώτισσα κυρία Χρυσούλα Γερογιώργη που θεωρεί την αλληλεγγύη συστατικό της ανθρώπινης υπόστασης.
“Κάθε χρόνο πάμε διακοπές σε καμένες περιοχές”, λέει η καθηγήτρια σε σχολείο της Ιστιαίας κυρία Γερογιώργη, την οποία συνάντησα σε σούπερ μάρκετ στο Πευκί. “Να βοηθάμε ο ένας τον άλλο έχει μεγάλη σημασία”, είπε και με ψύχραιμο λόγο συνέχισε: “Είναι κοινή η εντύπωση του κόσμου ότι μας άφησαν αβοήθητους.
Σίγουρα το ότι εκκενώθηκαν εγκαίρως τα χωριά και δεν χάσαμε ανθρώπους είναι πολύ σημαντικό, αλλά δεν αρκεί. Λένε πως θα δώσουν αποζημιώσεις. Καλό είναι αυτό. Όμως πώς ακριβώς θα δοθούν δεν έχω καταλάβει.
Εννοώ ότι είπαν κατά δήλωση του πληγέντα. Χρειάζεται άμεση καταγραφή των ζημιών. Κι έπειτα, ρητινοπαραγωγοί, μελισσοκόμοι, κτηνοτρόφοι καταστράφηκαν. Κι ας μην υποτιμάμε πως οι κόποι μιας ολόκληρης ζωής δεν αποζημιώνονται με τίποτα! Απογοητευμένοι είμαστε. Απογοητευμένοι από την έλλειψη κρατικής αντίδρασης.”
Ο ψύχραιμος λόγος της Χρυσούλας Γερογιώργη αντικατοπτρίζει τη μία πλευρά του κοινού αισθήματος, η καταγραφή των ζημιών έχει ξεκινήσει πια και προχωρά με ταχείς ρυθμούς, ενώ η πρώτη φάση των αποζημιώσεων ξεκίνησε με το άνοιγμα της πλατφόρμας της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Η άλλη πλευρά όμως είναι η οργή και τα συμπεράσματα. Η τουριστική πράκτορας και ξενοδόχος κυρία Δόμηνα Χατζηαθανασίου, για παράδειγμα, δηλώνει εξοργισμένη με την κρατική αντιμετώπιση των πυρκαγιών στη Βόρεια Εύβοια και διατυπώνει την άποψη πως “ασχολήθηκαν με τη πλούσια Βαρυμπόμπη και εγκατέλειψαν τη φτωχή Εύβοια!”.
Πυρκαγιά ή Εμπρησμός;
Οι κουβέντες για τις φωτιές ήταν σε ημερήσια διάταξη. Από εργαζόμενους, εργοδότες και παραθεριστές. Ένας μιλούσε για τον τεράστιο κορμό μιας υπεραιωνόβιας ελιάς που έγινε στάχτη και την απίστευτη καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας του βόρειου κομματιού του νησιού, άλλος για τον γέροντα αγρότη που έφυγε για πρώτη φορά από το χωριό του, αφού δεν είχε πού να μείνει και πώς να επιβιώσει, κάποιος για την πιθανότητα οι νεότεροι, χωρίς ελιές και ζώα, να εγκαταλείψουν αναγκαστικά τα χωριά του βόρειου τμήματος του νησιού και όλοι για τα αίτια της καταστροφής.
Η αλήθεια είναι πως μόνο από έναν νεαρό σερβιτόρο άκουσα ότι η φωτιά γιγαντώθηκε από την ιδιότητα του φλοιού των κορμών τον πεύκων και των κουκουναριών να εκτινάσσονται χιλιόμετρα μακριά την ώρα τις πυρκαγιάς και να προξενούν νέες εστίες. Οι περισσότεροι μιλούσαν για εμπρησμούς και εμπρηστικούς μηχανισμούς που βρέθηκαν σε διάφορα σημεία.
“Ποια συμφέροντα υπάρχουν, που μπορεί να είναι άσχετα με τις ανεμογεννήτριες που λένε, δεν το ξέρω” είπε η κυρία Δόμηνα Χατζηαθανασίου. “Αυτό που ξέρω είναι πως έρχεται χειμώνας και τα αντιπλημμυρικά έργα πρέπει να γίνουν άμεσα και πως η Εύβοια είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της χώρας και κανείς δεν δίνει σημασία.
Κατά τη γνώμη μου, άμεσα, όχι την επόμενη θερινή περίοδο, πρέπει να γίνει καμπάνια που να προωθεί τουριστικά τον τόπο. Και πρέπει εδώ, στη Βόρεια Εύβοια, να δημιουργηθεί αεροδρόμιο. Δεν είναι δυνατόν να χρειάζεται κάποιος τέσσερις ώρες ταξίδι για να φτάσει στο Πευκί για παράδειγμα. Και για τον Έλληνα τουρίστα είναι εμπόδιο μια τόσο μεγάλη διαδρομή αλλά και για τον ξένο που θέλει να φτάσει στο κατάλυμα των διακοπών του το πολύ σε μια ώρα μετά την άφιξη του στην Αθήνα”.
Η Ζωή Συνεχίζεται
Εξοργισμένοι ή απογοητευμένοι, οι Ευβοιώτες συνεχίζουν να ζουν και να στηρίζουν τον τόπο τους. Όσο δύσκολη και να είναι η επόμενη μέρα μιας οικολογικής καταστροφής 500.000 στρεμμάτων, η ζωή συνεχίζεται. Για τους ντόπιους που έχουν ανασκουμπωθεί και για τους τουρίστες που μπορούν να απολαύσουν θάλασσα και ουρανό, ακόμη και σ’ έναν τόπο που δεν είναι πια πράσινος.
Διαβάστε περισσότερα θέματα επικαιρότητας στην aθηΝΕΑ:
