Χθες μαγείρεψα μεξικάνικο για φίλους μου στο σπίτι και ζήτησα από τον καθένα να φτιάξει την πίτα του με λίγη δημιουργικότητα.
Αν και είχαμε όλοι μπροστά μας τα ίδια συστατικά (γαρίδες, γκουακαμόλε, ρύζι, καλαμπόκι κ.λπ.), τον ίδιο καμβά (το πιάτο μας) και τον ίδιο σκοπό (“φτιάξε την φαχίτα σου”), ο καθένας μας εκφράστηκε με το δικό του τρόπο και έφτιαξε το δικό του μικρό… έργο τέχνης.
Ένας έκανε την πίτα ρολό, άλλος σάντουιτς, και άλλοι δύο επέλεξαν να κάνουν σχέδια με την πίτα ανοιχτή. Άλλος την άφησε κενή και τοποθέτησε όλα τα συστατικά με στιλ έξω απ’ αυτήν, διαλέγοντας κάτι εντελώς διαφορετικό, κάνοντάς με να αναρωτηθώ, τι είναι τελικά η τέχνη για τον καθένα μας;
Σίγουρα η απάντηση διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, πάντως για εμένα, έχει πάμπολλές όψεις. Τέχνη είναι κάτι αισθητικά όμορφο, αλλά και κάτι το οποίο έχει ως σκοπό να σοκάρει ή να εξιτάρει ή να προκαλέσει. Είναι σκέψη, μόρφωση, ιδέες, δουλειά, τρόπος ζωής, αφιέρωση, μοναξιά, κοινωνικότητα, αισιοδοξία ή απαισιοδοξία, απόλαυση. Είναι ένας τρόπος να εκφραστείς, να περάσεις ένα μήνυμα ή να κάνεις μια επανάσταση.
Ιδανικά, όλοι μπορούμε να διακρίνουμε την τέχνη στην καθημερινότητά μας, αν έχουμε τα μάτια μας και το μυαλό μας ανοιχτά…
Για το ζωγράφο Δημήτρη Μυταρά, “η τέχνη δε μορφώνει, αλλά κάνει κάτι περισσότερο, σε συνδέει με το μυστήριο της ύπαρξης”, ενώ “δεν υπακούει σε θεωρίες, έχει δική της λογική και δεν ερμηνεύεται με λόγια”.
Ο Leo Tolstoy από την πλευρά του πίστευε ότι η αληθινή τέχνη δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι εγκεφαλική ή επιτηδευμένη – οφείλει εξ ορισμού να είναι προσιτή και κατανοητή σε όλους.
Ιδανικά, όλοι μπορούμε να διακρίνουμε την τέχνη στην καθημερινότητά μας, αν έχουμε τα μάτια μας και το μυαλό μας ανοιχτά… Η τέχνη υπάρχει στα ταξίδια μας (δείτε αυτή τη λίστα), στην ομορφιά της φύσης (δείτε το Blue Planet 2) ή στην τέχνη του μαγειρέματος και της παρουσίασης ενός πιάτου (δείτε το Chef’s Table).
Επίσης, κάποιες φορές το τι θεωρούμε τέχνη, όμορφο ή μη, αλλάζει μέσα στα χρόνια και με κάθε εποχή. Για παράδειγμα, στην πρόσφατη έκθεση του Amedeo Modigliani στην Tate Modern, αναρωτιέται κανείς: πώς γίνεται αυτός ο καλλιτέχνης να μη θεωρούνταν σπουδαίος στην εποχή του;
Τα έργα του με τις μακρόστενες φιγούρες δεν είχαν επιτυχία κατά τη διάρκεια της ζωής του και, όπως και στην περίπτωση του Van Gogh, η τέχνη, η αισθητική και η σημασία των δημιουργιών του δεν αναγνωρίστηκαν παρά μετά το θάνατό του. Ίσως γιατί ο Modigliani και ο Van Gogh έκαναν κάτι διαφορετικό από τους σύγχρονούς τους, σκέφτηκαν και έπραξαν “έξω από το κουτί”. Όπως άλλωστε έκανε κι ο φίλος μου με το πιάτο του… “έξω από την πίτα”!
Ένα είναι σίγουρο: όσο περισσότερη τριβή έχουμε με τις διάφορες μορφές τέχνης, τόσο περισσότερο την εκτιμούμε. Ίσως θα μπορούσαμε να αρχίσουμε αφιερώνοντας λίγο περισσότερο χρόνο και σημασία στην “τέχνη του βλέπειν”…
