«Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να αγγίζει το σώμα μας χωρίς τη συγκατάθεσή μας. Σε κανέναν δεν πρέπει να επιτρέπεται να βγάζει τα ρούχα των κοριτσιών στο σχολείο για την εξέταση αυτή. Πρόκειται για παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων μας». Αυτά δηλώνει έφηβη μαθήτρια από τη Μογγολία, η οποία θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία της, ένα από τα πολλά κορίτσια που αναγκάζονται να υποβληθούν σε τεστ παρθενίας στο σχολείο τους.
Παρόλο που τα τεστ στη χώρα, έπειτα από πίεση του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, απαγορεύτηκαν με νόμο το 2021, η πρακτική αυτή εξακολουθεί να εφαρμόζεται σε σχολεία της υπαίθρου έως και σήμερα. Η διοίκηση των σχολείων εξουσιοδοτεί γιατρούς που υποβάλλουν τα κορίτσια σε αυτή την ψυχικά και σωματικά βάναυση εξέταση. Χωρίς να λαμβάνουν υπόψη ούτε τη δική τους συγκατάθεση ούτε των οικογενειών τους.
Τι Είναι τα Τεστ Παρθενίας;
Πρακτικά, αποτελούν μια εξέταση κατά την οποία ελέγχεται ο υμένας με σκοπό να εξακριβωθεί αν η εν λόγω κοπέλα είναι παρθένα. Εφόσον ο υμένας έχει υποστεί οποιουδήποτε είδους ρήξη, βγαίνει αυτομάτως το συμπέρασμα ότι η κοπέλα έχει σεξουαλικές επαφές. Πολλοί γιατροί, ωστόσο, κατακρίνουν αυτή την πρακτική, κρίνοντάς την ανεπαρκή και αφερέγγυα, καθώς η ελαστικότητα κάθε υμένα διαφέρει, ενώ κάποιες γυναίκες γεννιούνται χωρίς αυτόν.
Ειδικά στις θεοκρατούμενες χώρες, η διασφάλιση για την παρθενία της γυναίκας αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου να παντρευτεί, ενώ η πίεση για το τεστ παρθενίας σε μεγάλο βαθμό ασκείται από τις ίδιες τις οικογένειες των γυναικών.
Σύμφωνα μάλιστα με έρευνα του 2004 στις ΗΠΑ, 34 από τις 36 έγκυες γυναίκες που εξετάστηκαν είχαν άθικτο υμένα. Η πληροφορία αυτή, ωστόσο, αγνοήθηκε πλήρως από το ευρύ κοινό, το οποίο έμεινε προσκολλημένο στον αφελή μύθο του παρθενικού υμένα.
Τα τεστ αυτά έχουν τη βάση τους στη μακροχρόνια, βαθιά ριζωμένη –και λανθασμένη– πεποίθηση ότι η παρθενία προσδίδει αξία σε μια γυναίκα. Συνδέονται με σεξιστικές αντιλήψεις που προσδιορίζουν τη γυναίκα ως ιδιοκτησία, διαιωνίζοντας τις προκαταλήψεις. Ωστόσο, όχι μόνο η ισότητα μεταξύ των δύο φύλων, αλλά και η σεξουαλική υγεία των γυναικών πλήττονται από τη συνέχιση της εφαρμογής αυτών των τεστ.
Ειδικά στις θεοκρατούμενες χώρες, η διασφάλιση για την παρθενία της γυναίκας αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου να παντρευτεί, ενώ η πίεση για το τεστ παρθενίας σε μεγάλο βαθμό ασκείται από τις ίδιες τις οικογένειες των γυναικών. Η περίπτωση της Zara, μιας γεννημένης στη Βρετανία γυναίκας από το Μπαγκλαντές, είναι χαρακτηριστική. Πριν από τον προσυμφωνημένο γάμο της, ο πατέρας της την ανάγκασε να υποβληθεί σε μια τέτοια εξέταση κατόπιν επιθυμίας της οικογένειας του γαμπρού.
Παρά τη διαφωνία της, τόσο η οικογένεια όσο και ο γιατρός της επέμειναν και η εξέταση πραγματοποιήθηκε κανονικά. Η τιμή της Zara έπρεπε να εξεταστεί, ειδάλλως ο γάμος δεν θα γινόταν. Όταν η Zara κατήγγειλε την εξέταση στην αστυνομία, ενημερώθηκε ότι δεν είχε παραβιαστεί κανένας νόμος. Ωστόσο, η εξέταση παρθενίας έχει απαγορευτεί νομικά από το 2018 σε πάνω από 20 χώρες.
Ακόμη Περισσότεροι Παραλογισμοί
Στο Πακιστάν, ο σκοταδισμός είναι ακόμη εντονότερος. Όταν μια γυναίκα υποστεί σεξουαλική κακοποίηση και καταφέρει να φτάσει στο δικαστήριο, συχνά οι δικαστές θεωρούν ότι ψεύδεται για τον βιασμό που καταγγέλλει διότι, αφού έχει σεξουαλικά ενεργό παρελθόν –λόγω της κακοποίησής της–, ο βιασμός της ήταν συναινετικός!
Όταν η Gul –πρόκειται για ψευδώνυμο–, μια επιζήσασα σεξουαλικής βίας, έκανε καταγγελία στην αστυνομία, αντιμετωπίστηκε αρχικά με αδιαφορία. Έπειτα από επίμονη προσπάθεια κατάφερε να καταχωριστεί το γεγονός στα πρακτικά της αστυνομίας. Όταν ήρθε η ώρα να εξεταστεί η υπόθεση και παρότι τα τραύματα από τον βιασμό της ήταν ακόμη νωπά, υποχρεώθηκε να υποβληθεί σε τεστ παρθενίας «δύο δακτύλων», σύμφωνα με το οποίο ο γιατρός εισχωρεί δύο δάχτυλα στον υμένα της γυναίκας ώστε να ελέγξει αν είναι άθικτος ή όχι.
Έρευνες δείχνουν ότι χώρες της Ευρώπης και πολλές πολιτείες της Αμερικής συνεχίζουν να εμμένουν στα τεστ παρθενίας.
Τα τεστ παρθενίας στο Πακιστάν γίνονται από ιατροδικαστές –τουλάχιστον όταν πρόκειται για καταγγελία βιασμού– που δεν έχουν καμία σχετική εξειδίκευση, ενώ προκειμένου να αιτιολογήσουν την πρακτική τους ισχυρίζονται πως δεν υπάρχει άλλος τρόπος να αποδείξουν ότι το θύμα αντιστάθηκε.
Τεστ Παρθενίας σε Ολόκληρο τον Κόσμο
Τέτοιες οπισθοδρομικές πεποιθήσεις και πρακτικές εντοπίζονται, δυστυχώς, σε διάφορα σημεία του χάρτη. Έρευνες δείχνουν ότι χώρες της Ευρώπης και πολλές πολιτείες της Αμερικής συνεχίζουν να εμμένουν στα τεστ παρθενίας. Όπως στην περίπτωση της Αμερικανίδας Michelle Northcote, η οποία έκανε τεστ παρθενίας από τα 6 της εξαιτίας της εμμονικής μητέρας της που ήθελε να είναι βέβαιη πως η κόρη της ήταν παρθένα, τρομοκρατώντας την και ρωτώντας την συνεχώς αν είχε σεξουαλικές εμπειρίες, θυμίζοντάς της ότι σε αυτή την περίπτωση θα καταστρεφόταν η τιμή της.
Η Michelle Northcote, έχοντας ξεκινήσει την εξέταση από μια τόσο νεαρή ηλικία, δεν σκέφτηκε ποτέ να την αμφισβητήσει, παρά την αμηχανία που της προκαλούσε. Έπρεπε να φτάσει στο πανεπιστήμιο και να αντικρίσει τις ανήσυχες αντιδράσεις των φίλων της ώστε να καταλάβει ότι κάτι πήγαινε λάθος.
Στη Γαλλία επίσης γίνεται προσπάθεια απαγόρευσης των τεστ, με την κυβέρνηση να σχεδιάζει πρόστιμα για τους γιατρούς που τα διεξάγουν. Αυτή που προσεγγίζει τους γιατρούς για τέτοιου είδους τεστ είναι η μουσουλμανική κοινότητα, πριν από τους παραδοσιακούς θρησκευτικούς γάμους. Ενώ οι γιατροί είναι απρόθυμοι να κάνουν τις εξετάσεις, πολλοί υποκύπτουν μπροστά στις φοβισμένες γυναίκες, που τρέμουν μήπως υποστούν σωματική βία από τους συγγενείς ή τους μελλοντικούς συζύγους τους αν δεν αποδειχθεί η παρθενιά τους.
Για τις μουσουλμάνες που κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν απορριπτικές συμπεριφορές από την τοπική κοινότητα αν έχουν κάνει προγαμιαίο σεξ, το αποτέλεσμα από τα τεστ παρθενίας είναι κρίσιμο. Η Association Nationale des Centres d’Interruption Volontaire de Grossesse et de Contraception (ANCIC), μια γαλλική ένωση που παρέχει συμβουλές σχετικά με την αντισύλληψη και την άμβλωση, υποστηρίζει τη στάση της κυβέρνησης κατά των τεστ παρθενίας. Ωστόσο, επισημαίνει πως μια τέτοια απαγόρευση δεν θα εξαφάνιζε ανάλογες κοινοτικές πρακτικές. Έτσι, υποστήριξαν ότι πρέπει να υπάρξει ενημέρωση, δημιουργία γόνιμων συζητήσεων, πρόληψη. Να δοθεί στους ανθρώπους η ευκαιρία και ο χώρος να «ζυγίσουν» αυτές τις παραδόσεις.
Η Πατριαρχία Στηρίζει τα Τεστ Παρθενίας
Η Αμερικανοκαναδή γυναικολόγος Jennifer Gunter θεωρεί πως πρακτικές όπως τα τεστ παρθενίας στηρίζονται σε ένα πατριαρχικό σύστημα, το οποίο διασφαλίζει ότι η φωνή των γυναικών που βιάζονται δεν ακούγεται, μια και οι έλεγχοι των υμένων γίνονται μόνο και μόνο για να διαπιστωθεί ότι υπήρξε σεξουαλική επίθεση και βιασμός, καθιστώντας το ίδιο το γεγονός του βιασμού αθέατο. Οι γυναίκες θεωρούνται ιδιοκτησία των ανδρών και η απόλαυση του σεξ μοιάζει για εκείνες απαγορευμένος καρπός. Όπως αναφέρει η Jennifer Gunter: «Η πατριαρχία επενδύει στις γυναίκες ανάγοντάς τες σε βιολογικά πρότυπα που είναι αδύνατα».
Η μετονομασία του «παρθενικού υμένα» μπορεί να επιφέρει αλλαγές στις αντιλήψεις γύρω από το θέμα.
Η σεξουαλική απελευθέρωση αποτελεί ουσιαστικό κομμάτι της ζωής μιας γυναίκας. Από την άλλη, ζούμε σε μια εποχή κατά την οποία η παρθενία έχει αποκτήσει σχεδόν αρνητικό πρόσημο, καθώς συνδέεται από πολλούς με σεξουαλική αδιαφορία ή ανικανότητα. Η λύση δεν είναι να κινούμαστε από το ένα άκρο στο άλλο. Δεν χρειαζόμαστε επικροτήσεις, λόγω επιτυχών τεστ παρθενίας, ούτε κατακρίσεις επειδή κάποιος δεν έχει σεξουαλικές εμπειρίες. Η παρθενία είναι μία κοινωνικά κατασκευασμένος συνθήκη, την οποία θα έπρεπε να έχουμε εγκαταλείψει ολοκληρωτικά ως κοινωνίες.
Ο μύθος του παρθενικού υμένα δεν επηρεάζει μόνο τη σεξουαλική ευημερία και την ισότητα των γυναικών, αλλά μπορεί να εμποδίσει και την πρόσβασή τους στη δικαιοσύνη, όπως έγινε και με την Gul. Το Πακιστάν μόλις πρόσφατα απαγόρευσε τα τεστ παρθενίας για τις επιζήσασες βιασμού που προσφεύγουν στα δικαστήρια, ενώ αρκετές χώρες, ιδίως στην Ασία, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, εξακολουθούν να τα διενεργούν.
Η Αλλαγή Ορολογίας Είναι μια Αρχή
Πώς όμως μπορούν να καταρριφθούν τέτοια στερεότυπα και αναχρονιστικές πεποιθήσεις γύρω από την παρθενία; Το πρόβλημα είναι ότι πολλές από αυτές τις ιδέες όχι μόνο μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, αλλά δεν έχουν και καμία επιστημονική βάση.
Το πρώτο βήμα αυτής της αλλαγής μπορεί να είναι γλωσσικό. Η Σουηδική Ένωση για τη Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση αποφάσισε το 2009 να αντικαταστήσει τη λέξη «μεμβράνη παρθενίας» σε «κολπική στεφάνη». Σύντομα, ο Τύπος, οι συντάκτες των ενημερωτικών φυλλαδίων σεξουαλικής υγείας, τα εκπαιδευτικά σεμινάρια για το σεξ άρχισαν να χρησιμοποιούν τη νέα ορολογία. Σχεδόν 10 χρόνια αργότερα, είχε έρθει η αλλαγή.
Το 86% των ιατρικών επαγγελμάτων που συμμετείχαν στην έρευνα χρησιμοποιούσαν πλέον τον όρο «κολπική στεφάνη». Παράλληλα, όλο και περισσότεροι νέοι (22%) άρχισαν να εντάσσουν την ορολογία στο λεξιλόγιό τους, ενώ χαρακτήρισαν την παλιά έκφραση –μεμβράνη παρθενίας– «ξεπερασμένο μύθο» ή κάτι που έμαθαν στην παιδική τους ηλικία, αλλά εν τέλει κατάλαβαν πως ήταν λάθος.
Η μετονομασία του «παρθενικού υμένα» μπορεί να επιφέρει αλλαγές στις αντιλήψεις γύρω από το θέμα. Βέβαια, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου η γυναικεία ταυτότητα συνδέεται με την σεξουαλική της εμπειρία. Για πόσο ακόμη;
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ και στο μηνιαίο newsletter No Man’s Land – στο οποίο μπορείτε να κάνετε την εγγραφή σας εδώ:
Οι Σκοταδιστικές Κορόνες και το Δικαίωμα στην Άμβλωση
Αφγανιστάν: Οι Γυναίκες σε Έμφυλο Απαρτχάιντ
Μπορεί η Επανάσταση των Γυναικών στο Ιράν να Φέρει την Αλλαγή;
