«H πόλη είναι γεμάτη», αυτό ακούς από μαγαζάτορες, ξενοδόχους, ντόπιους και μεγαλύτερους που κάθονται στα ταβερνεία και χαζεύουν τους περαστικούς επί της οδού Αβέρωφ, τον κεντρικό δρόμο που συνδέει την είσοδο της πόλης με τη λίμνη.
Οι ουρές ατελείωτες για τα εκθέματα που στεγάζονται μέσα στα τείχη του κάστρου. Ομάδες, συνοδευόμενες από άρτια εκπαιδευμένους ξεναγούς, ξεκινούσαν από τον μόλο και σταματούσαν σε κάθε έκθεμα ξεχωριστά. Αν δεν προλάβαινες να μπεις σε κάποιο γκρουπ, η διοργάνωση είχε φροντίσει για ηχητικές ξεναγήσεις μέσω εφαρμογής κινητού, με έναν εκπληκτικό, μοναδικό, αφηγηματικό χαρακτήρα.
Ποδήλατα, οικογένειες με παιδικά καρότσια, παιδιά να κρύβονται στους θόλους των έργων και παγκάκια γεμάτα με περαστικούς να χαζεύουν τις εναλλαγές των ψηφιακών σχημάτων στις οθόνες. Τα πλατάνια ευνοούσαν στη δημιουργία ενός ευχάριστου καλοκαιρινού μικροκλίματος, σαν να είχαν συμφωνήσει να γίνουν και αυτά μέρος της τέχνης που παρουσιαζόταν. Και έγιναν. Η ομάδα παραγωγής τα ανέδειξε, όπως και κάθε άλλο υλικό και άυλο στοιχείο που βρίσκεται για χρόνια παραλίμνια της πόλης των Ιωαννίνων.
Έπρεπε να περάσει ένας μήνας, να δω αμέτρητα viral video στα social media, να πέσει στα χέρια μου γνωστό free press περιοδικό μεταμφιεσμένο σε ειδική έκδοση αφιερωμένη στην έκθεση για να φτάσω στα Γιάννενα, την πόλη των τεχνών και των γραμμάτων, και να διαπιστώσω πως αυτή η πόλη, τον τελευταίο μήνα, πήρε αυτό που της αξίζει.
Transfiguration – Μεταμόρφωση
Ήταν ήδη Σεπτέμβριος του 2022 όταν ο αείμνηστος Μωυσής Ελισάφ, δήμαρχος Ιωαννιτών, συνομιλούσε με τη Γιαννιώτισσα, οικογενειακή φίλη και διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, Αφροδίτη Παναγιωτάκου, για αυτήν την έκθεση. «Από μένα ό,τι θες». Ο Μωυσής Ελισάφ είχε δίκιο.
Αυτή η πόλη έκανε ό,τι χρειαζόταν για να αποκτήσει το εκτόπισμα που της πρόσφεραν τα Plasmata ΙΙ. Για πρώτη φορά, η Στέγη Πολιτισμού του ιδρύματος Ωνάση βγήκε από τα όρια της πρωτεύουσας και επέλεξα τα Ιωάννινα για μια μεγάλη παραγωγή υπαίθριων εγκαταστάσεων, εκπαιδευτικών σεμιναρίων και workshops.
Μετά την πρώτη έκθεση ψηφιακής τέχνης στο Πεδίον του Άρεως, τα Plasmata ΙΙ παρουσιάζονται σε έναν προορισμό με ισχυρό πολυπολιτισμικό χαρακτήρα και μοναδικό φυσικό τοπίο. Γι’ αυτό και τα εκθέματα αναδεικνύουν την τοπική παράδοση, τη λαογραφία και την ιστορία του τόπου μέσω εφαρμογών που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη, οι αλγόριθμοι και τα νέα οπτικοακουστικά τεχνολογικά μέσα.
Εκθέματα μέσα στη λίμνη και δίπλα από αυτή. Εκθέματα με αναφορά στην ιστορία του τόπου, κρυμμένα στη σύγχρονη καθημερινότητά του, όπου οι καλλιτέχνες αναγνώρισαν χαραγμένα στους τοίχους και στους κορμούς. Εκθέματα μέσα στα τείχη, μέσα σε καταφύγια και κρύπτες που ποτέ ξανά κανείς δεν είχε επισκεφθεί. Αυτά ήταν τα Plasmata II που μεταμόρφωσαν την πόλη των Ιωαννίνων σε πόλο πολιτισμού, προσελκύοντας χιλιάδες τουρίστες.
«Αρχίζεις να Αναρωτιέσαι αν Είναι Όνειρο»
Έτσι κλείνει η έκθεση: με μια φωτιστική εγκατάσταση συνδυασμένη με ακουστική εμπειρία. Δεν θυμάμαι στο πρόσφατο παρελθόν της χώρας να έχει συμβεί κάτι ανάλογο. Ένας προορισμός να προσελκύει τόσους επισκέπτες για ένα πολιτιστικό γεγονός.
Δεν αναφέρομαι σε κάποια συναυλία ή φεστιβάλ. Ίσως υπήρξαν κάποιες εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν εξ αφορμής ευρωπαϊκών ημερών συναφούς χαρακτήρα. Αλλά, μια τέτοια αφορμή, σε αυτο το πλαίσιο και με αυτήν τη δυναμική αισθάνομαι πως συμβαίνει για πρώτη φορά στα ελληνικά δεδομένα. Οι διοργανωτές διέκριναν κάτι στα Ιωάννινα, χαρτογράφησαν τον χώρο και την ιστορία του τόπου και ανέδειξαν τον προορισμό με τον καλύτερο τρόπο.
Το παράδειγμα των Ιωαννίνων με την έκθεση Plasmata II, που ολοκληρώθηκε χθες, είναι αντιπροσωπευτικό σε ό,τι αφορά την καταγραφή της αντίληψης και πρόσληψης της εμπειρίας που μπορεί να έχουν οι επισκέπτες μιας πόλης, καταγραφή που μπορεί να αναθεωρήσει καθηλωτικές συχνά αντιλήψεις και εκτιμήσεις εκείνων που ενεργούν για τα κοινά. Και αυτό τα Ιωάννινα, όπως και κάθε προορισμός, οφείλει να το αξιολογήσει ανάλογα και να σχεδιάσει την επόμενη μέρα.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Λάρισα: Η Πόλη που Μαθαίνει και Αλλάζει
Μωυσής Ελισάφ | Ο Δήμαρχος που Άλλαξε το Ύφος και το Ήθος της Τοπικής Αρχής
«Ας Ζηλεύει Κάθε Ποτάμι το Στόμα μας» στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών
