Το δημογραφικό πρόβλημα είναι μεγάλο, σοβαρό και δύσκολα αναστρέψιμο. Το σύνολο σχεδόν του δυτικού κόσμου βλέπει τις γεννήσεις να μειώνονται χρόνο με το χρόνο και τον πληθυσμό του να γερνάει.
Στη Μάλτα, την Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Πολωνία καταγράφονται τα χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας στην ΕΕ – περίπου ένα παιδί ανά γυναίκα. Ακόμη και στις χώρες που έχουν την υψηλότερη γονιμότητα, όπως η Γαλλία, οι γεννήσεις ανά γυναίκα δεν ξεπερνούν τις δύο, ενώ στις ΗΠΑ η αύξηση των γεννήσεων που καταγράφηκε το 2024 δεν ξεπερνά το 1%.
Τα μέτρα που παίρνουν οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο –οικονομικά και κοινωνικά– φαίνεται, εκ του αποτελέσματος, πως δεν επαρκούν. Ούτε η μετατόπιση του προβλήματος στις γυναίκες «που δεν κάνουν παιδιά» έχει νόημα σε δημοκρατικές κοινωνίες. Ούτε συντηρητικές κορόνες περί κατάρρευσης του θεσμού της οικογένειας δίνουν λύση – αντιθέτως, αποπροσανατολίζουν.
Οι βαρύγδουπες δηλώσεις, ωστόσο, κάνουν μεγαλύτερο θόρυβο, φανατίζουν, ενίοτε εξυπηρετούν τεράστια οικονομικά συμφέροντα και θέτουν σε κίνδυνο στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Ένα και Δύο και Δεκατέσσερα Παιδιά…
Πρόσφατα, ο Elon Musk, όταν ρωτήθηκε τι τον κρατά ξύπνιο τα βράδια, απάντησε: «Το ποσοστό γεννήσεων είναι πολύ χαμηλό σχεδόν σε κάθε χώρα. Επομένως, αν αυτό δεν αλλάξει, ο πολιτισμός θα εξαφανιστεί». Για να αποσοβηθεί δε αυτός ο κίνδυνος, ο δισεκατομμυριούχος της κυβέρνησης Trump δίνει το «καλό» παράδειγμα αποκτώντας το ένα παιδί μετά το άλλο –έχει τουλάχιστον 14–, αν και δεν είναι σαφές κατά πόσο ασχολείται μαζί τους. Περήφανος για τη συμβολή του στην πάταξη της υπογεννητικότητας, δίνει συνεντεύξεις και κάνει αναρτήσεις υποστηρίζοντας φανατικά το ονομαζόμενο pronatalism.
Η Ακροδεξιά της Silicon Valley
Pronatalism, που στα ελληνικά αποδίδεται με την κακόηχη λέξη «προναταλισμός», σημαίνει υποστήριξη των γεννήσεων. Ο όρος δεν είναι καινούργιος· σύμφωνα με το λεξικό Merriam-Webster, χρονολογείται από το 1971 και προέρχεται από τη γαλλική λέξη nataliste, που σχηματίζεται από τη γαλλική λέξη natalité (ποσοστό γεννήσεων).
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, κερδίζει έδαφος στη Silicon Valley και στην ευρύτερη βιομηχανία της τεχνολογίας στις ΗΠΑ. Υποστηρίζεται από μια ελίτ –αν και όχι μόνο– και συγκεντρώνει οπαδούς της θρησκευτικής δεξιάς και της τεχνολογίας, καθώς και φανατικούς αντιφεμινιστές της «νέας δεξιάς». Υποστηρίζεται ακόμη από τον Donald Trump, ο οποίος ζητά προτάσεις για την ενίσχυση των γεννήσεων από παντρεμένα ζευγάρια και, ταυτόχρονα, συνεχίζει τις δραστικές μειώσεις στις κοινωνικές υπηρεσίες και τη χρηματοδότηση της δημόσιας υγείας.
Οι Techno-Puritans και η Ευγονική
Οι περισσότεροι pronanalists –αν είναι δόκιμος ο όρος– είναι ενωμένοι στην πεποίθηση ότι ο σύγχρονος πολιτισμός δεν έχει δώσει επαρκώς προτεραιότητα στην αξία των πυρηνικών οικογενειών και στη γέννηση πολλών μωρών. Όλοι θέλουν να κάνουν ό,τι μπορούν προκειμένου να αλλάξει αυτή η «κατάντια». Ορισμένοι, όμως, διαφωνούν με τον τρόπο προώθησης αυτής της «προτεραιότητας», ώστε να αυξηθούν οι γεννήσεις. Διαφωνούν με τεχνολογίες όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση, η γενετική μηχανική και η ευγονική.
Ωστόσο, το ισχυρότερο κομμάτι των οπαδών του pronatalism, που είναι οι εύποροι λευκοί, επιδιώκουν να θέσουν την τεχνολογία στην υπηρεσία της ιδεολογίας τους. Όπως για παράδειγμα η Simone Collins –έγκυος στο πέμπτο της παιδί– και ο σύζυγός της Malcolm, που διαθέτουν δικό τους κανάλι στο YouTube, μια διαδικτυακή εκπαιδευτική πλατφόρμα και ένα ίδρυμα, και είναι από τους πιο αναγνωρισμένους και ένθερμους υποστηρικτές του pronatalism, οι οποίοι συμμετέχουν σε συνέδρια –όπως το δεύτερο Natal Con που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο μήνα στο Ώστιν του Τέξας– για να διαδώσουν τις ιδέες τους. Αυτοπροσδιοριζόμενοι ως Techno-Puritans, λένε πως επειδή «το δημογραφικό πρόβλημα είναι καταστροφικό […] χρειάζεται να αναδείξουμε μια κουλτούρα που εκτιμά την οικογένεια και τα παιδιά». Γι’ αυτό οραματίζονται μια πόλη-κράτος που θα γινόταν πόλος έλξης για τη «χωρίς περιορισμούς» ιατρική έρευνα, η οποία, με τη σειρά της, θα άνοιγε την πόρτα στη «μαζική παραγωγή γενετικά επιλεγμένων ανθρώπων».
Μπορεί το ζεύγος Collins, ο Musk, ο Trump και όσοι υποστηρίζουν την αντιμετώπιση του αδιαμφισβήτητα σοβαρού δημογραφικού προβλήματος με δημιουργία λεγεώνων μωρών –προερχόμενων ακόμη και μέσω της ναζιστικής ευγονικής– να βρίσκουν, δυστυχώς, ευήκοα ώτα. Τουλάχιστον, ας είναι σαφές ότι αυτές οι μεθοδεύσεις δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με την αναπαραγωγική δικαιοσύνη, την ελευθερία της βούλησης –κυρίως των γυναικών– και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ και στο μηνιαίο newsletter No Man’s Land – στο οποίο μπορείτε να κάνετε την εγγραφή σας εδώ.
Ημέρα της Γυναίκας | Δράση και Αντίδραση
